موفقیت دولت، موفقیت نظام است

تعامل میان مجلس و دولت و همسویی میان آنها ضروری است، اما مجلس چگونه می‌تواند در عین همکاری با دولت به وظیفه نظارتی خود نیز عمل کند، به گونه‌ای که این دو در تضاد با هم قرار نگیرند.

در این مورد با محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین که سابقه هفت دوره نمایندگی مجلس را در کارنامه خود دارد، گفت‌وگو کردیم.

وی معتقد است اگر نتوانیم پاسخی در خور شان مردم دهیم سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد بین دولت و مردم و ملت و مجلس روز به روز کمتر می‌شود و این موضوع در آرای آینده مردم تاثیرگذار خواهد بود.

باهنر ضمن تاکید بر نظارت نمایندگان بر عملکرد دولت معتقد است اعمال فشار و مطالبه از دولت باید عقلایی و قابل اجرا باشد و در این خصوص نمایندگان نباید از سوال، تذکر و استیضاح به عنوان اهرم فشار علیه دولت استفاده کنند.

با توجه به این که در هفته دولت قرار داریم، از نظر جنابعالی همراهی و کمک مجلس به دولت در جهت رفع مشکلات چگونه باید باشد؟

همان گونه که در مناظرات انتخاباتی و جلسه رای اعتماد به وزرا مشاهده کردیم، تقریبا مسئولان و افکار عمومی در مورد برآورده کردن مطالبه اصلی مردم به اجماع رسیده‌اند، دولت و وزیران تاکید کردند مطالبات مردم را محور اصلی برنامه‌های خود قرار می‌دهند. درخواست جدی از نمایندگان این است که با توجه به پایان دوره انتخابات و استقرار دولت، دیگر بحث‌های گروهی و جناحی کنار گذاشته شود و تمام دولت و همه وزرا، خودی هستند. امروز موفقیت دولت در پاسخ دادن به مطالبات اصلی مردم، نشان‌دهنده موفقیت نظام و مسئولان است.

چنین رویکردی باید جزو برنامه‌های جدی و لاینفک همه‌ آنهایی باشد که احساس مسئولیت می‌کنند، در ضمن دولت هم دقت کند مسائل حاشیه‌ای به متن کشیده نشده و مسائل اصلی به حاشیه رانده نشود، در این صورت منتقدان باید به صورت جدی نقد مشفقانه کنند، اما تا زمانی که روی مسائل اصلی متمرکز هستیم باید به هم کمک کنیم. باید راه و جاده‌ای را ترسیم کرد که دولت بتواند در آن راه حرکت کند، به تعبیری شیب جاده باید در حد توان و امکانات دولت باشد. البته دولت هم باید تمام انرژی و سرمایه خود را برای پیمودن این راه صرف کند، مجلسی‌ها هم نقشه راه را ترسیم کنند. اگر به این وفاق برسیم می‌توان امیدوار بود حداقل دولت بتواند بخشی از مطالبات مردم را پاسخگو باشد.

در صورتی که چنین همراهی‌هایی میان دولت و مجلس وجود نداشته باشد، چه تبعاتی در پی خواهد داشت و چه تاثیری در میزان اعتماد مردم به مسئولان شاهد خواهیم بود؟

در این صورت همه ضرر می‌کنند و البته مردم بیشترین ضرر و خسارت را متحمل خواهند شد، این در حالی است که مردم سرمایه اجتماعی مسئولان هستند، اعتماد مردم به مسئولان بزرگ‌ترین سرمایه مقامات است که اگر این اعتماد سلب شود، ممکن است مردم به این جمع‌بندی برسند که مسئولان به فکر آنها نبوده یا توانایی حل مشکلات را ندارند و سرمایه آنها تلف می‌شود. بنابراین همه مسئولان باید با کمک هم در پی پاسخی در شان مردم باشند. البته باید این موضوع را هم در نظر داشت که تمام مشکلات یک ساله حل نمی‌شود، اما می‌توان مسیر را به گونه‌ای ترسیم و تنظیم کرد که شاهد حل مشکلات بود.

اگر نتوانیم پاسخی در خور شان مردم دهیم، سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد بین دولت و مردم و ملت و مجلس روز به روز کمتر می‌شود و این موضوع در آرای آینده مردم تاثیرگذار بوده و قطعا به ضرر مسئولانی است که همت لازم را برای رفع مشکلات نداشته‌اند، البته همه ضرر می‌کنند و قطعا کسی در این خراب کردن سود نخواهد کرد.

ارزیابی شما از عملکرد مجلس دهم در همراهی و همکاری با دولت یازدهم چیست؟

در مجموع عملکرد خوبی را شاهد بودیم، در این دوره یعنی دولت دوازدهم هم معدل رای نمایندگان به کابینه بالا بود، بنابراین تا امروز همکاری خوبی صورت گرفته است.

باید به موضوعی هم اشاره کنم که اگر در کمیسیون‌های تخصصی مذاکره‌ای صورت می‌گیرد، نمایندگان و دولت نباید توهم گمان بد در مورد یکدیگر داشته باشند؛ به این معنی که اگر وزیری از عدم توانایی برای انجام اقدامی به دلیل در اختیار نداشتن امکانات لازم سخن می‌گوید، نمایندگان بدرستی سخنان وی را بشنوند. البته در عین حال نیازی نیست وزرا منتظر خزانه باشند. امروز یکی از مشکلات این است که برخی مسئولان نمی‌دانند چگونه ثروت خلق کنند، در حالی که امکانات و پشتوانه‌های بسیار زیادی در اختیار داریم، اما بعضی وزرا چشم‌انتظار سازمان برنامه و بودجه برای پرداخت پول عمرانی هستند، در حالی که باید بدانند چنین مبالغی نمی‌تواند پروژه‌های موجود را حرکت دهد و باید جذب سرمایه صورت گیرد، بنابراین در مجموع باید نمایندگان علاوه بر استماع سخنان وزرا تصمیمات خطیر گرفته و به دولت کمک کنند.

با توجه به تبعاتی که در مورد همراهی نکردن مجلس با دولت ذکر کردید، چه توصیه‌ای در این ارتباط به مجلسی‌ها دارید؟

نمایندگان عموما دو توقع و انتظار از وزرا دارند، اتمام پروژه‌های نیمه تمام حوزه انتخابیه و آغاز پروژه دیگر؛ باید به این مساله اشاره کنم که پروژه‌های موجود با بودجه عمرانی فعلی طی 20 سال آینده هم به اتمام نمی‌رسد. بنابراین اعمال فشار بر وزیری که اعتبار لازم را برای اتمام پروژه ندارد، صرفا تنش ایجاد می‌کند. بنابراین بهتر است با همراهی هم مشکلات را رفع کنند. اگر قرار است پروژه‌ای به بخش خصوصی واگذار شود و زود به بهره‌برداری برسد مجلس باید به دولت کمک کند یعنی توقع غیرممکن از دولت نداشته باشد، البته دولت هم باید تلاش کند ثروت خلق کند، بهره‌وری خود را بالا برده و هزینه‌های غیرضروری را پایین آورد.

مجلس در عین همکاری با دولت چگونه باید وظیفه نظارتی خود را انجام دهد که این دو تداخلی با هم نداشته باشند؟

نظارت در مجلس از چند طریق صورت می‌گیرد؛ یک کانال رسمی است. کمیسیون‌های تخصصی مجلس وظیفه رسیدگی به طرح‌ها و لوایح مرتبط، همچنین نظارت بردستگاه‌های مرتبط و عملکرد آنها از طریق بازدید، برگزاری نشست یا تعامل را دارند. این راه‌ها دوستانه است، اما در صورتی که کار جدی‌تر شد نمایندگان از تذکر، سوال و در نهایت از استیضاح در مورد وزرا استفاده می‌کنند.

اما با تجربه 28 ساله‌ای که از نمایندگی مجلس دارم باید بگویم استیضاح راه علاج کار دولت نیست، همه باید تلاش کنند مساله قبل از استیضاح حل شود. نمایندگان نباید از سوال، تذکر و استیضاح به عنوان اهرم فشار علیه دولت استفاده کنند. چراکه نتیجه نمی‌گیرند، بنابراین باید در جایی اعمال فشار کنند که بدانند موثر است، اعمال فشار و مطالبه باید عقلایی و قابل اجرا باشد و در ضمن دولت هم فرصت لازم را داشته باشد. البته در نهایت نمایندگان می‌توانند در صورت ضعف وزرا از اهرم‌های مربوطه استفاده کنند.

مریم شریف‌زاده - سیاسی