نظامی‌گرایی آمریکا در افغانستان

به گزارش جام جم آنلاین، کاخ سفید اعلام کرد که دونالد ترامپ روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری تصمیمات جدید درباره جنگ افغانستان را اعلام خواهد کرد.

به گفته مقامات کاخ سفید یکی از تصمیمات جدیدی که در نشست روز شنبه دونالد ترامپ با تیم امنیتی وی اتخاذ شد، افزایش شمار نظامیان آمریکایی در افغانستان است.

طرح جدید درباره افغانستان محصول ایده‎های هربرت مک‌مستر، مشاور امنیت ملی ترامپ است و به «استراتژی جنگ مک‌مستر» معروف شده است. مک‌مستر در مقاطعی از جنگ افغانستان مسئولیت پیگیری و مدیریت اقدامات ضد فساد در این کشور را به عهده داشت و یکی از معماران جنگ عراق در سال 2003 میلادی و ورود نیروهای آمریکایی به این کشور در دولت جورج بوش بود.

برخی منابع خبری از افزایش تعداد نیروهای نظامی و حملات هوایی، به عنوان دو عنصر اصلی راهبرد جدید امریکا در افغانستان یاد می‎کنند.

مجوز افزایش حضور نظامی در افغانستان در نشست وزیران دفاع کشورهای عضو ناتو – که چهارم خرداد ماه در بروکسل برگزار شد - به تصویب رسید. بر اساس این مجوز اعضای ناتو می‎توانند شمار نظامیان خود را در افغانستان بین 4 تا 7 هزار نفر افزایش دهند.

بر اساس «استراتژی جنگ مک‌مستر» به وزارت دفاع آمریکا پنتاگون اجازه داده می‌شود تا بر اساس نیاز بین 3 تا 4 هزار نظامی جدید را به افغانستان اعزام کند.

مطابق جزئیاتی که واشنگتن پست منتشر کرده است، برنامه ریزی و تعیین شمار نظامیان اعزامی به افغانستان بر عهده پنتاگون است، و به ارتش آمریکا اختیارات گسترده‌تری برای حملات هوایی علیه شبه‌نظامیان طالبان داده می‎شود.

همچنین دونالد ترامپ در استراتژی جدید نظامی در افغانستان همه محدودیت‌های فعالیت نظامی ارتش آمریکا در این کشور را – که در دوران باراک اوباما وضع شده بود - برداشته است.

آمریکا در حال حاضر حدود ۸۴۰۰ نیرو در افغانستان دارد.

علت بازگشت نظامی آمریکا به افغانستان

1- منابع آمریکایی با توجیه حضور نظامی مجدد آمریکا در افغانستان، هدف استراتژی جدید ترامپ را مقابله با افزایش نفوذ طالبان و وادار کردن طالبان به آغاز مذاکرات صلح با دولت مرکزی اعلام کرده‌اند.
این درحالی است که دونالد ترامپ در تبلیغات ریاست جمهوری خود از کاهش مداخلات نظامی و هزینه‎های مستقیم ارتش آمریکا در مناطق مختلف جهان از جمله در افغانستان خبر داده بود.

بعلاوه سابقه حضور نظامی آمریکا در افغانستان نشان داده است که مداخلات خارجی نه تنها کمکی به کاهش نفوذ طالبان نمی‎کند، بلکه بهانه‎ای برای طالبان جهت توجیه عملیات نظامی و تروریستی در سراسر افغانستان است.

برخی از مخالفان افزایش مجدد حضور نظامی آمریکا در افغانستان تصریح کرده‎اند که افزایش نیروها در دوران باراک اوباما هم تجربه شده است، به گونه‌ای که در مقاطعی شمار نظامیان آمریکایی در افغانستان از مرز یکصد هزار نفر هم گذشت. اما این امر هیچ تاثیر مثبتی بر مهار طالبان و بازگرداندن سران این گروه به پای میز مذاکره با دولت مرکزی در کابل نداشته است.

2- برخی منابع غربی از جمله رویترز با اشاره به منابع معدنی غنی افغانستان از چشم طمع دونالد ترامپ به این ذخایر معدنی خبر دادند، و تاکید کرده‌اند که هدف واقعی ترامپ در استراتژی جدید، دست اندازی به این منابع معدنی است.

از این منظر، دونالد ترامپ در چارچوب سهیم کردن کشورهای هدف در هزینه‎های امنیتی ناشی از حضور نظامیان آمریکایی بنا دارد بخشی از هزینه سرسام آور جنگ 16 ساله آمریکا در افغانستان را از طریق استخراج منابع معدنی این کشور به خزانه آمریکا بازگرداند، و هزینه‌های مشارکت آمریکا در بازسازی افغانستان را نیز از این منابع تامین نماید.

سازمان زمین شناسی آمریکا ارزش معادن افغانستان را بیش از یک تریلیون دلار برآورد کرده و از منابع سرشار لیتیوم در این کشور خبر داده است. همچنین ارزش ذخایر نفت و گاز افغانستان بالغ بر 220 میلیارد دلار ارزیابی شده است، که هنوز سرمایه‌گذاری قابل توجهی برای استخراج آنها صورت نگرفته است.

3- تضمین حضور بلند مدت آمریکا در افغانستان و تامین منافع راهبردی آمریکا در برابر کشورهای همسایه افغانستان از چین تا هند و پاکستان، ایران و روسیه. در واقع آمریکا با افزایش حضور نظامی خود در افغانستان می‌کوشد، موازنه امنیتی منطقه را به نفع خود و به زیان کشورهای مهم همسایه افغانستان رقم بزند، و از پایگاه دایمی خود در افغانستان برای تامین منافع راهبردی خود بهره بگیرد.

پیامدهای افزایش حضور نظامی آمریکا در افغانستان

تجربه حضور نیروهای ناتو، به ویژه نظامیان آمریکایی در افغانستان که در مقاطعی از مرز 130 هزار نفر فراتر رفته است، نشان داده است که نیروهای خارجی نه تنها کمکی به تامین امنیت افغانستان نکره‎‎اند که به عامل تشدید بحران امنیتی در افغانستان تبدیل شده‌اند.

عتیق‌الله امرخیل از کارشناسان نظامی افغانستان در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آریا نیوز افغانستان تاکید کرد: مصوبه ناتو برای اعزام 5 تا 7 هزار نظامی جدید و برنامه افزایش حضور نظامی آمریکا در افغانستان هیچ مشکلی را حل نمی‎کند و امریکا با این بازی در پی مقاصد شوم دیگری به غیر از جنگ با طالبان و تامین امنیت افغانستان است.

این کارشناس افغان با اشاره به شناخت دقیق آمریکا از مراکز نفوذ و تمرکز طالبان گفت: آمریکا اگر صداقت داشت به تجهیز و آموزش ارتش ملی افغانستان می پرداخت و یا به صورت مستقیم تاکنون این مراکز را هدف قرار می‎داد.

واکنش‎ها

مصوبه ناتو درباره افزایش 4 تا 7 هزار نفری شمار نظامیان در افغانستان مخالفت‏های گسترده‌ای را به همراه داشته است.

محمد اشرف غنی در واکنش به این مصوبه و برنامه‎های آمریکا برای اعزام نظامیان جدید به افغانستان اعلام کرد: مدیریت جنگ در اختیار نظامیان افغان است، بنابراین دولت کابل تمایلی به حضور دوباره نیروهای خارجی در میدان‌های جنگ ندارد.

وزارت خارجه چین هم به افزایش اختیارات نظامی پنتاگون در افغانستان واکنش نشان داد و تاکید کرد که آمریکا باید به حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان احترام بگذارد.

«لو کانگ» با اشاره تلویحی به همسایگی افغانستان با استان «سین کیانگ» چین گفت: چنین اقدامی بر توسعه و امنیت کشورهای منطقه تاثیر مستقیم دارد.

روسیه هم ضمن مخالفت تلویحی با افزایش حضور نظامی آمریکا در افغانستان، واشنگتن را به سردرگمی در افغانستان متهم کرد.

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه پیشتر گفته بود: استراتژی واشنگتن در افغانستان مشخص نست، و هیچ چشم‌انداز روشنی هم برای افزایش نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان وجود ندارد.

زاخارووا با اشاره به مغایرت برنامه‌های آمریکا با دستور شورای امنیت سازمان ملل در خصوص افغانستان گفت: افزایش نظامیان ناتو و آمریکا در افغانستان نه تنها منجر به ثبات نمی‎شود، بلکه ناآرامی‎ها را بیشتر می‌کند.

ضمیر کابلوف نماینده پوتین در امور افغانستان هم اخیرا تاکید کرد که افزایش نیروی نظامی به افغانستان هیچ نتیجه مثبتی نخواهد داشت.

آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان هم با اشاره به حضور 980 نظامی این کشور در افغانستان اعلام کرد بنا ندارد نظامیان بیشتری را به افغانستان اعزام کند، و به جای افزایش حضور نظامی باید به حمایت موثر تجهیزاتی و آموزشی از ارتش افغانستان همت گماشت.

جمع بندی

تلاش‌های آمریکا برای افزایش حضور نظامی در افغانستان اگرچه با مجوز ناتو همراه شده است، در عمل با حمایت هیچ یک از اعضای جامعه جهانی و حتی اعضای موثر ناتو مواجه نشده است.
به همین دلیل افزایش حضور نظامی در افغانستان را باید یک تصمیم صرفا آمریکایی دانست، که منافعی فراتر از اهداف ادعای نظیر مبارزه با طالبان و حمایت از فرایند صلح در افغانستان را مد نظر دارد.

تمهید شرایط اثرگذاری مستقیم بر معادلات سیاسی - امنیتی و تامین منافع اقتصادی آمریکا در افغانستان در کنار تحمیل هژمونی آمریکا بر منطقه بخشی از اهدافی است که محافل سیاسی – رسانه‎ای به عنوان اهداف پنهان آمریکا از بازگشت دوباره نظامی به افغانستان ذکر می‎کنند، و معتقدند که این تصمیم آمریکا بر خلاف ادعای آمریکا زمینه ساز تشدید بحران امنیتی، تضعیف دولت و ارتش ملی و افزایش دوباره بی ثباتی در افغانستان خواهد شد.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین