آموزش قرآن در‌محیطی پر از نشاط

به طبقه بالاتر رفتم. زنگ تفریح بین دو کلاس دختران بزرگسال بود. دور سفره‌ای کنار هم نشسته بودند و صبحانه می‌خوردند. نوعی صمیمیت خاص بین شاگردان قرآنی موج می‌زد که مشابهش را جایی ندیده بودم. دقایقی صبرکردم تا این که مدیر مهد، منیر روحی از راه رسید و با او راجع به عملکرد موسسه صحبت کردم. همه چیز بسیار متفاوت از چیزی بود که پیش‌بینی می‌کردم. مهدقرآن محیطی نه‌تنها برای حفظ قرآن بلکه مناسب پرورش روح و شخصیت است.

بله. ما از تمام رده‌های سنی حافظ قرآن پرورش می‌دهیم. رده سنی خردسال ما از چهار سالگی است، چون معتقدیم کودکان از همین سن قدرت درک مفاهیم معنوی را دارند. 4 تا 8 سال کودکان، 9 تا 16 سالگی نوجوان و پس از آن بزرگسالان را داریم.

محور کار شما در این مهد حفظ قرآن است؟

کار اصلی ما حفظ قرآن است، اما برای عزیزانی که قادر به حفظ قرآن نیستند برنامه‌های دیگری ازجمله قرائت، روخوانی، روانخوانی، مفاهیم و تفسیر داریم.

روخوانی قرآن یک بار از اول تا آخر به نظر کار بسیار دشواری به نظر می‌آید. حال برای بسیاری از ما این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان قرآن را از اول تا آخر حفظ کرد؟

این طبیعت هر کاری است که نیاز به تلاش طولانی‌مدت دارد. ما حفظ قرآن را به صورت بخش‌های کوچک درمی آوریم و بتدریج با برنامه‌ای درست پیش می‌رویم تا برای دانش‌آموزان آسان و شدنی شود. از این گذشته، قرآن معجزه است و اعجاز آن فرآیند حفظ را شدنی‌تر می‌کند.

کار با کودکان را چگونه شروع می‌کنید؟

با آیات موضوعی شروع می‌کنیم و این کار را با زبان اشاره انجام می‌دهیم. مثلا آیه شریفه «و بالوالدین احسانا» را می‌خوانیم و هر کلمه‌اش را با اشاره به آنها تفهیم می‌کنیم. گویی داریم پانتومیم بازی می‌کنیم یا به نوعی به زبان ناشنوایان برای آنها با حرکات دست و صورت نشانشان می‌دهیم. کودک چهار ساله سواد خواندن و نوشتن ندارد. به همین دلیل استاد با زبان نمایش و ایما و اشاره به شکلی جذاب درس را به شاگردان ارائه می‌کند یا برای آموزش آیه «لایسخر قوم من قوم» که در آن توصیه می‌شود هیچ کس فرد دیگر را مسخره نکند، مربی از دو قرآن‌آموز می‌خواهد نقش قلقلی و فلفلی را بازی کنند. فلفلی زمین می‌خورد و گریه می‌کند. آیا قلقلی باید او را مسخره کند؟ مربی طوری نمایش را هدایت می‌کند که خود بچه‌ها متوجه می‌شوند باید چه نوع حرکتی انجام دهند و چرا انجام کارهای درست واجب است.

دوره بچه‌ها چه مدت است؟

بچه‌ها حدود 5/4 ماه سه کتاب را آموزش می‌بینند. سه روز در هفته به کلاس می‌آیند. هر جلسه یک ساعت و ده دقیقه است و میان آن هم تفریح دارند. این کلاس‌ها به اجتماعی شدن کودکان کمک می‌کند. حضور مادر در تمام جلسات اجباری است. ما برنامه صبحانه داریم، بچه‌ها را اردوهای دسته جمعی می‌بریم، برای بچه‌ها مسابقه برپا می‌کنیم و برنامه‌های متنوعی برای هر چه جذاب‌تر شدن کلاس هایمان داریم.

استقبال کودکان از این کلاس‌ها چگونه است؟

استقبال بچه‌ها فوق‌العاده است. هر کتاب که تمام می‌شود ما به کودکان جایزه می‌دهیم و آنها را به یک شهربازی یا جایی مشابه می‌بریم. همه این کارها دست به دست هم داده و کودکان را عاشق کلاس قرآن می‌کند.

در دوران مدرسه نیز کودکان و نوجوانان به مهد می‌آیند؟

ما ساعت‌ها را به بعدازظهر منتقل می‌کنیم طوری که برای آنها مشکلی پیش نیاید. بعضی بچه‌ها مستقیم از مدرسه می‌آیند و ناهارشان را اینجا می‌خورند. مادرها برای بچه‌ها صبحانه و ناهار می‌گذارند. کودکی که در خانه لب به صبحانه نمی‌زند اینجا همراه دوستانش با شادی و نشاط صبحانه کامل می‌خورد. بچه‌ها اینجا در کنار هم احساس دلگرمی می‌کنند. ما حتی در ماه رمضان به بچه‌ها افطاری کله گنجشکی می‌دهیم. یعنی ناهارشان، افطاریشان است. این کارها برای بچه‌ها بسیار لذتبخش است و از همان ابتدا معنویت را بر روح آنها منطبق می‌کند.

حفظ قرآن بچه‌ها از کی شروع می‌شود؟

آنها حروف را یاد می‌گیرند. سپس روخوانی و روانخوانی را تمرین می‌کنند و پس از آن به سراغ حفظ جزءهای 30، 29 و 1 می‌روند.

چرا این جزءها را برای شروع انتخاب کرده‌اید؟

جزء 30 سوره‌های کوتاه دارد، اما این جزءها سراسر داستان و شان نزول‌اند و کار را برای کودکان جذاب می‌کند. مثلا سوره کوثر به ارزش حضرت فاطمه(س) اشاره می‌کند و ما این را با لحنی زیبا و داستانی شیرین برای بچه‌ها تعریف می‌کنیم.

راجع به بزرگسالان توضیح دهید. کار آنها چگونه است؟

بزرگسالان هم به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ نوجوانان و بزرگسالان. هر دوی اینها یکپارچه انگیزه‌اند. ما کلاس‌های حفظ، تفسیر، احکام و مکالمه عربی داریم. برای بزرگسالان از همان جزء اول شروع می‌کنیم. هر پنج جزء به پنج جزء را آزمون می‌گیریم و گواهی پایان دوره می‌دهیم. برای حفظ کل هم گواهی سه زبانه به آنها می‌دهیم.

چه مدت این کار طول می‌کشد؟

دوره‌های مختلف داریم تا هر کس در هر شرایطی بتواند شرکت کند. فشرده‌ترین دوره، یک ساله است. شاگردان هرروز اینجا می‌آیند و صبح تا ظهر برای آنها کلاس همراه ساعت تفریح برگزار می‌شود. ما برای آنها اردو در نظر می‌گیریم. هر پنج جزء که تمام می‌شود المپیادهای استانی و سراسری داریم. خوشبختانه برندگان زیادی داشته‌‌ایم. نوجوانانی که مدرسه یا دانشگاه می‌روند می‌توانند از مدرسه مرخصی یکساله بگیرند تا بتوانند این دوره را ظرف یک سال به اتمام برسانند، اما خیلی از افراد نمی‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. ما دوره‌های دو، چهار و شش ساله هم داریم، به طوری که هرکس با هر شرایطی بتواند شرکت کند.

تاثیر قرآن بر شرکت‌کنندگان چیست؟

قرآن، معجزه است و این را در مهد به چشم می‌بینیم. هر کس که به قرآن پناه می‌آورد آرامش روح می‌گیرد. خانمی به اینجا مراجعه کرد و به من گفت از لحاظ روحی شرایط خوبی ندارد و می‌خواهد آرام بگیرد. مدتی در کلاس‌های اینجا شرکت کرد. خودش متعجب بود چقدر متحول شده و هر لحاظ به دین و آموزه‌های مذهبی علاقه‌مند شده است. هستند خانم‌هایی که در آستانه جدایی از همسرانشان قرار دارند، اما با شرکت در این کلاس‌ها تغییر عقیده داده، ترجیح می‌دهند به زندگیشان ادامه دهند. در آیات قرآنی به صبر و گذشت زیاد اشاره شده و همین آموزه‌ها بر آنها تاثیری عمیق می‌گذارد. در قرآن به حسن خلق، دوست داشتن و مهربانی تاکید فراوان شده است. پس کسی که قرآن می‌خواند و به تفسیرهای آن توجه می‌کند بهترین تغییرات روحی را در خود می‌بیند. همین‌ها باعث می‌شود فردی که به قرآن می‌پردازد عاشق این معجزه الهی شود و دیگر هرگز آن را ترک نکند.

برای کسانی که امکان حضور در مهد را ندارند، برنامه‌ای در نظر دارید؟

بله. عزیزان برای دوره‌های تلفنی ثبت‌نام می‌کنند. یکی از استادان خوب ما به آنها برنامه می‌دهد و شاگردان طبق آن پیش می‌رود. استاد با شاگرد تلفنی در ساعت خاصی در تماس است. ما حافظان بسیار خوبی از این راه تربیت کرده‌ایم.

آیا معلولان هم می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند؟

بله. روشندلان و سایر معلولان جسمی هم می‌توانند در این دوره‌ها شرکت کنند. ما اینجا خانمی داریم که معلولیت جسمی دارد و دانشجوی دوره دکتری زبان انگلیسی است. او می‌گوید شرکت در این کلاس‌ها بهترین احساس را به او بخشیده و باعث شده او بتواند خودش را پیدا کند. اینجا همه با هم مهربانند.

هزینه ثبت‌نام چقدر است؟

ما در اینجا حداقل هزینه را دریافت می‌کنیم. به نحوی که کفاف هزینه مدرسان ما را هم نمی‌دهد و در بسیاری از زمینه‌ها از لحاظ مالی با کمی و کاستی مواجه‌ایم. موسسه جامعه القرآن عام‌المنفعه است. خانواده‌های شاهد را رایگان و جانبازان را با تخفیف ثبت‌نام می‌کنیم. حتی اگر کسی شرایط مالی ضعیفی داشته باشد برای او تخفیف قائل می‌شویم. برای تعمیرات و هزینه‌های جانبی هیچ گونه حمایتی نداریم، اما به لطف خدا با مشکلی هم مواجه نمی‌شویم. هرگاه نیاز به تعمیرکار، نظافتچی یا موردی مشابه داشته باشیم خود مردم داوطلبانه برای ما کار می‌کنند و هیچ پولی دریافت نمی‌کنند. به لطف روح قرآن همیشه وضعیت جامعه القرآن بخوبی حفظ شده و هم ما و هم شاگردان رضایت داریم.

لیلا رعیت

جام‌جم