اروند به بزرگترین کانال فاضلاب خاورمیانه تبدیل شده است/ سد سازی افغانستان تنش آبی را بیشتر می‌کند

محمد حسین کریمی پور در گفت‌وگو با جام جم آنلاین، افزود: در مورد رودخانه‌های دجله و فرات علاوه بر بحث سد سازی ترکیه در بالادست این رودخانه ها بحث آلودگی رودخانه اروند نیز مطرح است. در حال حاضر اروند به مجرای فاضلاب سه کشور ترکیه، عراق و سوریه تبدیل شده است که به علت جنگ و نابسامانی در این کشورها فاضلاب عراق و سوریه عملا در دجله و فرات تخلیه می شود و ما نیز در داخل کشور در ارتباط با رودخانه‌هایی که به اروند می ریزند وضعیت خوبی در قصه فاضلاب نداریم.

کریمی پور در پاسخ به این پرسش که که چه میزان از آب‌های دجله و فرات وارد سرزمین ما می‌شود، گفت: آب دجله و فرات فقط در قسمت اروند رود با ایران همسایه است متاسفانه در 40 سال اخیر و حتی از زمان‌های قبل از آن به دلیل خواب و غفلتی که داشته‌ایم، هیچ مذاکره‌ای در مورد سهم‌مان در رابطه با رود اروند نشده است، در حالیکه لازم بود این توافق صورت گیرد، چون دجله و فرات در ناحیه اروند یک مرز طولانی با ما دارد و ما می‌توانیم آب بر باشیم،‌ البته امروز این پرونده باز است ولی بحث ریزگردها و محیط زیست آنقدر به مشکل اساسی تبدیل شده است که سهم کشور از آب اروند موضوع اصلی ایران نیست.

وی با اشاره به اینکه آب‌های مرزی بوم ایران سالانه 110 میلیارد متر مکعب آب شیرین تجدید پذیر تولید می‌کند، گفت: رودهای مرزی ده و نیم میلیارد متر مکعب آب از کشور خارج و بین 5 الی 7 متر متر مکعب آب وارد می‌کنند. به تقاضای دولت یازدهم و دستور رهبرمعظم انقلاب با تخصیص 8 میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای مهار 7 میلیارد متر مکعب آب‌های مرزی موافقت شد که تا پایان دولت دوازدهم، تکمیل می‌شود.

کریمی پور اظهار داشت: آب‌های خروجی غالبا در غرب کشورند. شرق ایران به حقابه یک و نیم میلیارد متر مکعب آب از هیرمند و هریرود که از افغانستان می‌آیند، وابسته است که هیچگاه رعایت نشده است. افغانستانی‌ها با کمک آمریکا، سدهایی در بالادست اجرا می کنند که تنش آبی را بیشتر خواهد کرد.

رییس سابق کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی، گفت: سد ارس در مرز با آذربایجان و سد دوستی در مرز با ترکمنستان، صاحب بهترین پروتکل‌های آب مرزی ایرانند. اما متاسفانه فقدان توافق با ترکیه و افغانستان دربالادست، پایداری آب ورودی به آن‌ها را زیر سوال می‌برد.

وی درباره اقداماتی که می‌توان انجام داد، گفت: باید مدیریت منابع آبی و تعهد زیست محیطی مان را ارتقاء دهیم تا از یک نمونه بارز بی مسئولیتی به یک بازیگر مشروع و محترم دنیای آب تبدیل شویم.

در استیفای حقابه از افغانستان حق قانونیمان معلوم است ولی اجبار طرف به تمکین میسور نیست. بنابراین مساله را باید در چارچوب یک طرح کلان توسعه مشترک حل کرد. افغانستان فقیر راهی جز توسعه کشت و مصرف آب ندارد. ما هم علاوه بر نیاز به توسعه و امنیت در شرق، برای شهرهایمان، آب می خواهیم. باید نیازهای دو طرف را به هم دوخت. اگر کارخانجات ما در شرق مصرف کننده شیر، چغندر، کتان و میوه افغانستان شوند و شهرهای افغان گاز وبرقشان را از ایران ببرند، می‌شود به طرف ایجاد بستر امنیت آبی رفت.

وی افزود: همچنین در مساله دجله و فرات با ایجاد آرامش در عراق و سوریه، امکان مطالبه حقابه توسط آنها فراهم می‌شود. همزمان باید دغدغه زیست محیطی ایران و سونامی ریزگردها را جهانی کرد. ترک‌ها همیشه از ورود طرف جدید به مذاکرات جلوگیری کرده‌اند. بنابراین ایران راهی جز افزودن سازمان ملل و حتی اتحادیه اروپا به مذاکرات بین ترکیه-سوریه-عراق و ایران ندارد. البته حذف تمام سدهای ترک که مستلزم آوارگی میلیون‌ها نفر است، هدف غیر معقولیست و باید هدفگذاری معقولتری کرد.

سیما رادمنش- جام جم آنلاین