نگاه فانتزی به مخاطب کودک

شعر کودک نیز از همین مقطع به مخاطب ایرانی معرفی شد. اما کار پرحجم و حرفه‌ای در حوزه شعر کودک در دهه‌های بعد شکل گرفت، با آثار شاعرانی چون پروین دولت آبادی و عباس یمینی شریف.

ولی من «نیما»ی شعر کودک را محمود کیانوش می‌دانم. کیانوش با وسواس و اشراف بیشتری به سرودن برای گروه‌های مختلف سنی کودک و نوجوان پرداخت و در کنار آن به کار تحقیقی نیز همت گماشت. به گونه‌ای که کتاب ارزشمند «شعر کودک در ایران» او هنور هم مرجعی معتبر است. شاعران پس از او هم بدون هیچ تردیدی همگی پیرو نگاه و شیوه‌ای هستند که از کیانوش آغاز شد.

اما آنچه پس از پیروزی انقلاب در حیطه شعر کودک اتفاق افتاد، رشد و ارتقای کمی و کیفی چشمگیری بود که هیچ ناظر منصفی نمی‌تواند منکر آن باشد. اگر تا قبل از انقلاب دو یا سه چهره مشهور در شعر کودک داشتیم، پس از انقلاب لااقل به تعداد انگشت‌های دو دست، شاعر جدی و صاحب سبک پیدا شدند که به‌دنبال خود، نسلی جدید از شاعران جوان تر را پرورش دادند. به گونه‌ای که امروز شاهد فعالیت ده‌ها شاعر کودک و نوجوان هستیم که با جدیت تمام برای گروه‌های سنی خردسال، کودک و نوجوان شعر می‌گویند.

تعدد ناشران و نهادهای تخصصی شعر کودک اعم از دولتی و غیردولتی نیز از دستاوردهای خطیر سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

اما با وجود همه این توفیقات با کمال تاسف باید بگویم نهال شعر کودک که در دهه 60 بالندگی و شکوه خاصی یافته بود، هم‌اکنون دچار آفاتی فراوان شده است.

متاسفانه به رغم افزایش تعداد شاعران و ناشران و رشد کمی شمارگان کتاب‌های کودک، با چشم‌اندازی که بزرگان و پیشکسوتان این حوزه برای آن در نظر گرفته بودند، فاصله زیادی به وجود آمده است.

رواج نگاه فانتزی به مخاطب کودک و نشر روزافزون آثار سفارشی، کپی شده و «سری‌دوزی» در بازار کتاب شعر کودک، فاجعه‌ای است که نمی‌توان بر آن چشم بست. اوضاع به گونه‌ای شده است که خود من سال‌هاست در اعتراض به این اوضاع آشفته، هیچ کتابی را به ناشری نداده ام.

نبود نقد علمی، درهم آمیختگی آثار ارزشمند و ضعیف، سستی کلام و ضعف تالیف، نگاه فانتزی به مخاطب و غفلت از ظرفیت عظیم زبان و ادبیات گرانسنگ فارسی در خلق آثار کودکانه جهت انس دادن کودکان با مفاهیم و واژگان غنی از جمله آفاتی است که شعر کودک روزگار ما به آن دچار شده است و البته پرداختن به هریک از این سرفصل‌ها مجال موسعی می‌طلبد.

امیدوارم شاعران و نهادهای متولی هر چه زودتر برای رفع این آفات از بدنه درخت پهناور و سایه گستر شعر کودک چاره‌ای بیندیشند.

افشین علاء - نویسنده