بی‌مهری به تئاتر

به گزارش جام‌جم، جشن بازیگر خانه تئاتر، هر ساله طی مراسمی همزمان با جشن‌های بزرگداشت روز جهانی تئاتر در اردیبهشت برگزار می‌شود و برگزیده‌های بازیگری جایزه‌های مدالیون (نشان عالی خانه تئاتر) و لوح تقدیر خود را به خانه می‌برند.

گرچه تلاش شده بود تا با بضاعت‌های موجود تئاتر و بدون حمایت دولتی، جشن بازیگر بدون اشکال و باشکوه برگزار شود، اما باز هم وجود برخی بی‌نظمی ها، از شکوه و زیبایی مراسم کاست و این رویداد آن‌طور که باید پیش نرفت. مهم‌ترین ایراد در استقرار مهمانان و مدعوین بود که به دلیل ناهماهنگی و آشفتگی، باعث شد برخی افراد و مهمانان ویژه جا برای نشستن پیدا نکنند و ایستاده برنامه را تماشا کنند. این معضل حتی باعث عذرخواهی بهزاد فراهانی، دبیر جشن بازیگر هم شد.

یکی دیگر از اشکالات به نبود تریبون برای مجری، سخنرانی‌ها و اهدای جوایز برمی‌گشت که باعث دشواری‌هایی در این زمینه شد و کسانی که برای اهدای جایزه و صحبت روی صحنه دعوت می‌شدند، جایی برای قرار دادن کاغذهای مرتبط نداشتند و ناچار بودند از پسِ اهدای مدالیون و لوح تقدیر به برگزیده‌ها برآیند و هم باید میکروفون بیسیم و کاغذهای حاوی نام برنده‌ها را در دست می‌گرفتند. ضمن این‌که پیرو همین ناهماهنگی‌ها، انگار از قبل با اهداکننده‌ها جوایز تعاملی صورت نگرفته بود و به عنوان مثال اکبر زنجانپور که برای اهدای جوایز اولین بخش روی صحنه آمد، چیز خاصی برای گفتن نداشت و سرگردان به نظر می‌رسید یا ثریا قاسمی هم که روی صحنه دعوت شده بود، به دلیل نداشتن عینک، نمی‌توانست نوشته‌های روی کاغذ را بخواند، اما اگر از قبل با او هماهنگ شده بود این بخش را راحت‌تر برگزار می‌کرد.

طراحی صحنه جشن هم چندان زیبا نبود و انگار کمبود بودجه اجازه خلاقیت و زیبایی بیشتر را به برگزارکنندگان آن نداد تا همین المان‌های خانه‌های ایرانی را به‌طور شکیل‌تری بسازند. حتی آن شهر فرنگ روی صحنه هم حضور بی‌کاربردی دارد، در حالی‌که می‌شد استفاده‌های بهتری از آن کرد. سیستم صوتی نامناسب جشن هم باعث شد بویژه در اجرای سیاه بازی و اجرای موسیقی، کیفیت صدا واضح نباشد.

همچنین ای کاش اجرای مراسم به فرد دیگری سپرده می‌شد و جواد انصافی، هنرمند خوب تئاتر فقط در بخش اجرای نمایش سیاه بازی روی صحنه می‌آمد. او در بخشی از مراسم همراه یار قدیمی‌اش، امیر پارسی یادی از گذشته‌ها کرد و به اتفاق نمایش عبدلی و اوستا را اجرا کردند.

ادای دین به سلام بمبئی!

یکی از بخش‌های جشن به اجرای پرفورمنس گروه هنری پرشین سکا اختصاص داشت؛ با وجود تلاش صورت گرفته و حرکات بدنی که با استقبال مخاطبان هم همراه بود، اما اساس موسیقی و ترانه کار روی ترانه سلام مومبای فیلم «سلام بمبئی» قرار داده شد ـ البته کلمه سلام مومبای جای خود را به سلام بازیگر داده بود ـ‌ که چندان شایسته یک جشن تئاتری نبود و خنده برخی حاضران را هم در پی داشت.

بجز این موارد و شروع غیرجذاب جشن، این رویداد با ضرباهنگ خوبی پیش رفت و در زمان مناسبی به پایان رسید.

تجلیل از فردوس کاویانی

یکی از بخش‌های مراسم، تجلیل از فردوس کاویانی، بازیگر تئاتر، تلویزیون و سینما بود که مدت‌هاست خانه‌نشین است و شرایط جسمی مساعدی ندارد. وقتی از بازیگر آثاری چون اجاره‌نشین‌ها، همسران و آژانس دوستی اسم برده شد و او برای تجلیل شدن روی صحنه آمد، همه حاضران سالن اصلی مجموعه تئاترشهر به احترام او برخاستند.

نصرت پرتوی (نویسنده و بازیگر) و فهیمه رحیمی‌نیا (بازیگر) از جمله هنرمندانی بودند که برای اهدای جوایز بخش تجلیل‌ها روی صحنه حضور داشتند.

هنرمند دیگری که در این بخش تجلیل شد، آذر فخر از بازیگران پیشکسوت تئاتر بود که به دلیل سال‌ها اقامت در خارج از کشور در مراسم حضور نداشت، اما تماس تلفنی با او برقرار شد و نصرت پرتوی دقایقی با این هنرمند صحبت کرد.

یحیی دیوانی از گرگان، علی باسره از ایلام، محمدرضا درند، سیدحجت‌الله موسوی اجاق و آرش رضایی (شهردار) از کرمانشاه هم در بخش تجلیل از شهرستانی‌ها مورد قدردانی قرار گرفتند. دیوانی وقتی روی صحنه آمد، جوایز خود را به جانباختگان و خانواده‌های حادثه اخیر معدن در استان گلستان تقدیم کرد.

بهترین بازیگران زن

در بخش بهترین بازیگران زن، پانته‌آ پناهی‌ها (برای نمایشنامه‌های عاشقانه از خاورمیانه)، ریحانه سلامت (برای نمایش‌های سه خواهر و دیگران و پاریس اکتبر 1944) و مهشاد مخبری (برای نمایش بانوی گمشده)، به طور جداگانه روی صحنه حاضر شدند و جوایز خود را از دستان ثریا قاسمی دریافت کردند.

ثریا قاسمی در این بخش یادی از برخی استادان فقید تئاتر ایران همچون حمید سمندریان، رکن الدین خسروی و اکبر رادی کرد و گفت: آقای کشاورز، سعید پورصمیمی و جمیله شیخی خوشحالند صحنه‌ای که آنها برای ما ساختند، امروز به دست پسران و دختران باسواد، منضبط و آگاه اداره می‌شود. این صحنه تنها نمی‌ماند.

بهترین بازیگران مرد

محمود دولت‌آبادی هم برای اعطای جوایز بهترین بازیگران مرد روی صحنه آمد و جوایز افشین هاشمی (برای نمایش سه خواهر و دیگران)، کاظم سیاحی (برای نمایش‌های هاروی و صوراسرافیل) و علیرضا کیمنش (برای نمایش رویای نیمه شب تابستان) را اهدا کرد.شمس لنگرودی و داریوش اسدزاده هم از جمله هنرمندانی بودند که در این جشن برای اهدای جایزه روی صحنه آمدند.

رویا نونهالی، ناصر آقایی، عباس جهانگیریان، فرزانه نشاط‌خواه و مهدی میامی داوران چهاردهمین جشن بازیگر بودند.

یک داوری صنفی

بهزاد فراهانی، دبیر جشن بازیگر درباره جایگاه و موقعیت این رویداد پس از 14 دوره برگزاری به جام‌جم گفت: همه نمایش‌هایی که در تهران روی صحنه می‌رود، توسط 20 داور دیده و بررسی می‌شود که بسیار باشکوه است. ضمن این که جشن بازیگر چون مستقل است و به هیچ دولتی وابسته نیست، دستور کسی را هم برنمی‌تابد. بنابراین یک داوری صنفی است و برنده‌ها از دست صنفشان جوایز خود را می‌گیرند. لذا بسیار مهم و معظم است. به همین دلیل وقتی برنده‌ها روی صحنه هم آمدند، می‌گویند این جایزه برایمان افتخارآمیز است، چون آن را از دست صنفمان دریافت می‌کنیم و از دست فلان وزیر و فلان وکیل جایزه نمی‌گیریم.

این بازیگر و کارگردان ریشه‌دار تئاتر، تلویزیون و سینمای ایران درباره برخی نارضایتی های اخیر از داوری های جشن بازیگر و دیده نشدن بعضی بازی‌ها و نمایش‌ها هم توضیح داد: آن عده ای که اعتراض می‌کنند، داوران نخستین ما را نمی‌شناسند، چون ما که همه داوران را به آنها معرفی نکرده ایم. آنها چه می‌دانند این 20 داور چه کسانی هستند. از آن 20 نفر، سه یا چهار نفر وارد سالن‌ها می‌شوند و نمایش‌ها را می‌بینند. آن هم نه با یکدیگر و گروهی، آنها انفرادی کارها را می بینند و بعد هم به دیگر داوران توصیه می کنند این نمایش‌ها را ببینید. بعد از آن گروه داوری اصلی ما می‌روند و بازی های برتر را انتخاب می کنند. متاسفانه کسی که درباره داوری‌ها چنین چالشی دارد، به کمبود خودش فکر نمی کند. 400 نمایشی که در سال اجرا می شود، بسیار متفاوت است و نیروهایی که در بخش بازیگری تئاتر به میدان آمده‌اند، بسیار قدرتمند هستند، لذا کسی نمی‌تواند خودش را رجل عالم بداند.

بازیگر آثاری چون «خانوم»، «سگ کشی» و «امام علی» در پاسخ به این سوال که چرا به جای یک شخص (دکتر محسن مرادی)، دولت و نهادهای متولی تئاتر همچون معاونت هنری وزارت ارشاد برای قدردانی مالی از برگزیده‌ها پیشقدم نشده نیز گفت: شما اصلا در تاریخ بشری، دولتی به گدایی دولت های ما دیده‌اید؟! دولت‌ها کدام پول را خرج هنر کرده‌اند که انتظار داشته باشیم کار ویژه ای انجام دهند. حدود 400میلیون خرج جشنواره تئاتر فجرشان می شود که آن هم دیده اید چگونه برگزار می شود. می روند تکنولوژی الکترونیک ژاپن را می‌آورند و به خورد ما می دهند. این که اصلا تئاتر نیست و به تئاتر چه ربطی دارد. متاسفانه این وضعیت در ایران وجود دارد و دولت ما تئاتر نمی‌خواهد. این را تثبیت کرده که نمی‌خواهد. منظورم این دوره و یک دولت نیست، حتی در دولت آقای خاتمی هم وضع همین بود.

علی رستگار

فرهنگ و هنر