نقش بورس انرژی در تحقق اقتصاد مقاومتی

بورس انرژی ایران به عنوان یک تشکل خود انتظام و بازاری منسجم در راستای شفاف‌سازی و کشف قیمت انواع حامل‌های انرژی فعالیت خود را از 19 اسفند ماه سال 1391 آغاز کرد. عرضه و معامله انواع کالا/ محصول از جمله فرآورده‌های نفتی و گازی، برق و سایر حامل‌های انرژی در بازار فیزیکی و انتشار و معامله اوراق بهادار مبتنی بر کالا همچون سلف موازی استاندارد در بازار مشتقه بورس انرژی ایران، این امکان را برای عرضه‌کنندگان و خریداران فراهم آورده تا در یک چارچوب مشخص و شفاف به خرید و فروش، تامین مالی و سرمایه‌گذاری بپردازند. عرضه 107 کالا/ عرضه‌کننده و تحویل کالاها در رینگ داخلی و بین‌المللی، مشارکت خریداران داخلی و بین‌المللی، عرضه محصولات و حامل‌های انرژی به 13 مقصد خارج از کشور توسط عرضه‌کنندگان (شرکت‌های پالایش نفت، پالایش گاز، پتروشیمی، مجتمع گازی، شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران)، عرضه کالای برق توسط 39 نیروگاه تولید نیروی برق و مشارکت تمام شرکت‌های توزیع نیروی برق منطقه‌ای، بخشی از فعالیت‌های صورت‌گرفته در بورس انرژی ایران است.

بورس انرژی ایران، با برخورداری از شبکه گسترده‌ای از شرکت‌های کارگزاری (تا‌کنون 59 شرکت کارگزاری توانسته‌اند مجوز فعالیت در بورس انرژی ایران را دریافت کنند‌) و آموزش مستمر فعالان بازار، به فرهنگسازی، آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص اقدام کرده است. حضور بیش از 200 نیروی انسانی متخصص در واحد بورس انرژی شرکت‌های کارگزاری، برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی برای فعالان و علاقه‌مندان به فعالیت در حوزه انرژی و نظارت مستمر بر عملیات شرکت‌های کارگزاری به منظور رعایت قوانین و مقررات بخشی از برنامه‌های آموزشی این بورس به شمار می‌آیند. همچنین انجام معاملات از طریق سامانه‌های برخط (آنلاین) و راه اندازی و نظارت بر 76 ایستگاه معاملاتی بخشی از اقدامات صورت‌گرفته در حوزه مکانیزه ساختن رویه‌های انجام معاملات و کاهش هزینه‌های معاملاتی هستند.

بورس انرژی ایران، با 59 شرکت کارگزاری (‌تاکنون) توانسته با انجام معاملات از طریق سامانه‌های برخط (آنلاین) و راه اندازی و نظارت بر 76 ایستگاه معاملاتی تا امروز 143 شرکت خارجی از 19 کشور را پذیرا باشد و از این رهگذر به تنوع بخشی بازارهای صادراتی انرژی بویژه کشورهای منطقه‌ای پرداخته و کالاهای معامله شده دراین بورس را به مقصد کشورهایی چون: ارمنستان، افغانستان، امارات، آفریقای جنوبی، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه، چین، عراق، عمان، گرجستان، نخجوان، هندوستان و.... ارسال کند.

همچنین عمده کالاهایی که به کشورهای خارجی صادر شده‌اند شامل کالای اکسترکت، گاز بوتان، انواع حلال، سوخت هوایی، گاز مایع، متانول، نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز و نفت است.

این اقدام در تحقق بندهای9،10،13،15،19 اقتصاد مقاومتی موثر بوده و در واقع تجلی همکاری بین دستگاهی میان وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارتخانه‌های نفت و نیروست .

بندهای مورد اشاره درحوزه بورس انرژی بر موارد زیر از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تاکید دارد:

اصلاح و تقویت همه‌جانبه‌‌ نظام مالی کشور با هدف پاسخگویی به نیازهای اقتصاد ملی، ایجاد ثبات در اقتصاد ملی و پیشگامی در تقویت بخش واقعی (بند 9).

حمایت هدفمند از صادرات کالاها و خدمات به تناسب ارزش افزوده و با خالص ارزآوری مثبت از طریق: تشویق سرمایه‌گذاری خارجی برای صادرات، شکل‌دهی بازارهای جدید و تنوع بخشی پیوند‌های اقتصادی با کشورها بویژه با کشورهای منطقه (بند 10).

مقابله با ضربه‌پذیری درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز از طریق: ایجاد تنوع در روش‌های فروش و امکان افزایش صادرات برق. پتروشیمی وفرآورده‌های نفتی (بند 13).

افزایش ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه (براساس شاخص شدت مصرف انرژی) و بالا بردن صادرات برق، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی (بند 15).

شفاف‌سازی اقتصاد و سالم‌سازی آن و جلوگیری از اقدامات فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا از طریق قیمت‌گذاری، خرید و فروش شفاف در بازار بورس (بند 19).

سیدعلی حسینی

مدیر عامل بورس انرژی