میادین پایتخت فقط بزک می‌شود

میدان ولی‌عصر(عج)، دیگر میدان قدیمی پایتخت هم در آخرین هفته‌های سال گذشته با شکل و شمایل عجیبش به روی شهروندان آغوش گشود.

تصاویرش بارها و بارها در فضای مجازی گشت و علامت سوال‌های بسیاری را برای مردم و کارشناسان به وجود آورد.

همین موضوع، بهانه گفت‌وگوی ما با دکتر حسین ایمانی‌جاجرمی، مدیر گروه شهری انجمن جامعه‌شناسی ایران است.

دست مدیریت شهری چقدر برای ایجاد تغییر در شکل ظاهری میدان‌ها باز است؟

میدان‌ها بخشی از بناهای یادمانی شهری است ؛ بنابراین معمولا تغییری در شکل آنها در شهرهای مختلف دنیا داده نمی‌شود، چراکه باید نوعی از ثبات و استمرار در تاریخ و هویت را نشان بدهد. اما مشکلی که ما در حال حاضر با آن درگیریم این است که به خاطر مسأله ترافیک تمام میادین را یا قربانی کرده و از بین برده‌ایم مثل میدان نور که دیگر اثری از آن در غرب پایتخت دیده نمی‌شود، یا آنها را به شکلی ناشیانه تغییر داده ایم، به گونه‌ای که دیگر نمی‌توان آنها را میدان نامید. این موضوع درمورد میدان ولی‌عصر(عج) دقیقا صدق می‌کند. درحالی که همه جای دنیا تلاش بر این است خودروها را به زیر زمین انتقال داده و فضای شهری را به آدم‌ها اختصاص بدهند، ما اجازه داده‌ایم خودروها در سطح زمین در رفت و آمد باشند و مردم و شهروندان به زیر زمین کوچ کنند.

یکی از ایرادهایی که به شکل جدید این دو میدان اصلی پایتخت وارد است، همین موضوع حفظ تاریخ، هویت و سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی مردم ماست که به آن اشاره کردید.

دقیقا همین‌طور است. به نظر من تغییر چهره‌های این چنینی در شکل میادین چیزی جز بزک کردن نیست. وقتی شما هویت و تاریخ را از یک فضا می‌گیرید، یعنی اهمیتی به فرهنگ و گذشته آن نمی‌دهید. همه اینها باعث می‌شود کم‌کم با شهری روبه رو شویم که میادینش دیگر کارکرد میدان بودن را نداشته باشند.

برای میدان‌های شهری چه کارکردی تعریف شده است؟

اولا وجود فضای سبز در میدان خیلی مهم است. وجود مجسمه و آثار تجسمی متناسب با فرهنگ و سبک زندگی مردم شهر هم موضوعی دیگر است که باید مورد توجه قرار بگیرد. اما نکته مهم‌تر، این است که باید امکان حضور مردم در میادین وجود داشته باشد؛ چراکه میادین بخشی از فضاهای عمومی شهر محسوب می‌شوند. وقتی ما همه چیز را قربانی خودرو، تجارت و ساخت و ساز می‌کنیم، عملا شهرمان را به شهری تبدیل می‌کنیم که از معنای اجتماعی و انسانی اش روز به روز دورتر می‌شود. شهر ما روز به روز ماشینی تر می‌شود.

وقتی فضاهای عمومی شهر جایی برای شهروندان نداشته باشند، چه اتفاقی می‌افتد؟

عملا این پیام به شهروندان داده می‌شود که در این فضا حضور نداشته باشند، بروند کنج خانه هایشان بنشینند. البته این موضوع تبعات زیادی دارد. مثلا همین آدم‌ها پناه می‌برند به دنیای مجازی و ابزارهای الکترونیک . همین آدم‌ها کم کم ارتباط شان را با دنیای واقعی قطع می‌کنند و شهر کم کم از آدم‌ها خالی می‌شود.

مینا مولایی - جامعه