یخ‌زدایی از هواپیما در آسمان

تا زمانی که هواپیما روی زمین و در پارکینگ فرودگاه قرار دارد، ایمنی پرواز قابل تضمین خواهد بود. خلبان پرواز می‌تواند قبل از شروع پرواز با در نظر گرفتن شرایط جوی و فنی، با استفاده از امکانات فرودگاهی، اعم از مواد یخ‌زدا و همکاری عوامل فنی، بال، بدنه و سطوح کنترلی هواپیما را از یخ و برف پاک کرده و تا مدت زمان محدود از یخ‌ نزدن مجدد آن مطمئن شود.

پس از همه این تدابیر، وقتی چرخ‌های این غول فلزی از زمین جداشده و تمام وزن آن روی بال‌هایش سوار می‌شود، دیگر هیچ‌یک از امکانات زمینی برای جلوگیری از یخ‌زدگی هواپیما در آسمان وجود ندارد. با در نظرگرفتن ابرهای باران‌زا و سرد شدن دمای محیط با افزایش ارتفاع، احتمال یخ‌زدگی سطوح پروازی در صورت ورود به چنین محیط‌های مرطوبی وجود دارد.

می‌دانید، شکل کلی بال هواپیما به‌گونه‌ای طراحی شده است که با بهره‌گیری از اختلاف فشار به وجود آمده از دو سطح بال و کاهش فشار نسبی جریان هوای گذرنده از روی بال، نیروی لازم برای بلند کردن هواپیما از زمین را به دست می‌آورد. با عبور از بین هوای مرطوب، هرگونه تغییر شکل بال هواپیما می‌تواند جریان هوای نرمال پیرامون آن را برهم زده و باعث به وجود آمدن توربولانس و کاهش نیروی لازم برای در پرواز نگه‌داشتن هواپیما را به دنبال داشته باشد. دومین نقطه مهم که یخ‌زدگی آن می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلات فراوان شود، موتور هواپیماست که نیروی پیشران را فراهم می‌آورد. یک جریان هوای پایدار و ثابت برای تولید نیروی پیشران در موتورهای توربوجت نیاز است. اگر هر دلیلی، ازجمله ایجاد یخ در مسیر ورود هوا، جریان هوای ورودی را متلاطم کند، می‌تواند باعث خاموش شدن آن نیز شود. مهم‌ترین نقطه‌ای که در صورت یخ‌زدن، موجب عدم کنترل کافی روی هواپیما خواهد بود، سطوح کنترلی هواپیماست. این سطوح و دیگر تجهیزات بَرا افزای هواپیما، برای این که بتوانند در تمام بازه عملیاتی خود کار کنند، نیازمند سطوحی تمیز و بدون هرگونه یخ زدگی هستند.

هواپیماهای مختلف بسته به داشتن انواع موتورها و مجهز بودن به سیستم خاصی برای جلوگیری از یخ‌زدگی بال و موتور، به چند گروه تقسیم می‌شوند. بیشتر هواپیماهای دارای ملخ، با استفاده از جریان الکتریکی و گرمکن موجود در لبه ملخ‌ها به یخ‌زدایی از این سطوح اقدام می‌کنند. هواپیماهای با موتور توربوجت با استفاده از هوای داغ از لایه‌های تراکم موتور و هدایت آن به قسمت‌های جلویی موتور که در تماس سریع با جریان هوای سرد و مرطوب هستند، از یخ‌زدگی آنها جلوگیری می‌کنند. همین جریان هوای داغ با جریان پیداکردن در لبه جلویی بال هواپیما، ضمن از بین بردن یخ‌های احتمالی، از تشکیل دوباره آنها نیز پیشگیری می‌کند.

خلبان محمدتقی امیرسام