حماسه شیرعلیمردان خان بختیاری

مجموعه نمایشی علیمردان خان، سریال مشترک مرکز شهرکرد و سیمای استان‌ها از جمله طرح‌هایی بود که رونمایی شد. جا دارد درباره قهرمان این سریال نکاتی را بیان کنم:

شیرعلیمردان خان بختیاری متولد سال 1272 شمسی از روسای ایل چهارلنگ بختیاری در منطقه چنارود اصفهان بود که با ارتش رضاشاه درگیری‌هایی گسترده داشت. محل زندگی او، در مرز فریدن اصفهان و الیگودرز لرستان در روستایی به نام چهل‌چشمه قرار داشت.

پدرش علیقلی خان چهارلنگ در بین هفت لَنگ‌ها نیز جایگاهی خاص داشت و مادر شجاعش بی‌بی مریم معروف به سردار مریم بختیاری در جنگ اول جهانی که بخش‌هایی از ایران اشغال شده و زیر نفوذ نیروهای استعمارگر روس و انگلیس قرار گرفته بود، به طرفداری از نیروهای آلمان و عثمانی و علیه نیروهای اشغالگر روس و انگلیس قیام کرد.

خشم مردم از رضاشاه و عمالش سبب شد در سال 1308 خان جوان و محبوب، همه جا با استقبال گسترده عموم مردم مواجه شود و قیام علیه رضاخان را شروع کند.

در ابتدا یاران علیمردان خان شهرکرد را با نیروهایش که تعداد آنها 2000 نفر بود و بر پرچم آنان عبارت «لا‌اله الا‌الله، محمد رسول‌الله و علی ولی‌الله» نقش بسته بود به تصرّف خود درآوردند. سرانجام رضاخان و دولتش با اعزام هواپیماهای جنگی، چند نوبت مردم بی‌دفاع را در شهرکرد و مناطق نزدیک به میدان جنگ بمباران کردند. بعد از 40 روز مقاومت بالاخره شهرکرد تصرف شد و نیروهای نظامی در آن مستقر شدند. وی ادامه جنگ را بی‌فایده دانست و چون راضی به آسیب دیدن مردم نبود، تسلیم شد.

دولت وقت اگرچه در ابتدا شیرعلیمردان‌خان و گروهی از یارانش را عفو کرده بود ولی با شرایطی که سال 1312 شمسی به وجود آمد، متوجه شد بهترین فرصت برای دستگیری و مجازات عوامل قیام سال 1308 پیش آمده است. به همین منظور علیمردان‌خان، در تاریخ 12 آذر 1312 و برای چندمین و آخرین بار همراه جمعی دیگر از بختیاری‌ها که تعداد آنها به بیش از 40 نفر می‌رسید، بازداشت شد و سرانجام به اتفاق تعدادی دیگر از خوانین، 17 آذر 1313 تیر باران شد. روحش شاد و یادش گرامی.

دکتر علی دارابی

استاد دانشگاه