براساس این اصول، تولید کشور با هدف صادراتی باید صورت بگیرد تا بهتدریج اتکای بودجه کشور به فروش نفت خام کاهش یابد و تولید داخلی منبع اصلی درآمدی کشور باشد. این مهم با تقویت تولید داخلی و صادراتی بودن آن محقق خواهد شد. لذا حفظ بازار موجود صادراتی و جستجوی بازارهای جدید صادراتی همواره باید در دستور کار دولت و بخش خصوصی باشد. با بررسی میزان ارزش دلاری صادرات کشور طی 15 سال اخیر مشاهده میشود کشورهای اصلی هدف صادراتی ایران طی این بازه زمانی کاهش یافتهاند. تعداد کشورهایی که 75 درصد صادرات ایران به آنها صورت گرفته از 20 کشور در سال 1380 به شش کشور در سال 1394 رسیده است.
برخی راهکارها که در سیاستهای اقتصاد مقاومتی برای مقاوم سازی حوزه صادرات عنوان شده عبارتند از: استفاده از دیپلماسی اقتصادی، توجه ویژه به کشورهای منطقه و همسایه، تسهیل و ثبات مقررات در مورد صادرات، توجه به صادرات غیرنفتی، استفاده از مناطق آزاد برای صادرات و... .
فرصتهای پیش رو
1ـ در سال 94 فقط نیم درصد صادرات کشور به بازار 143 میلیون نفری روسیه صورت گرفته است. اشتراک راهبردی ایران و روسیه در مسائل منطقهای و همچنین تحریم روسیه از سوی غربیها فرصت طلایی اقتصاد ایران است که به کندی پیگیری میشود و نیازمند دیپلماسی اقتصادی بسیار قویتر و حل مشکلات تجاری دو طرف است.
2ـ در سال 94 حدود 27 درصد صادرات کشور به عراق و افغانستان صورت گرفته است. هر چند مسائل داخلی این دو کشور بازار آنها را کم اطمینان برای صادرات ایران میکند اما وجود اشتراکات فراوان مذهبی، جغرافیایی و... ایران با این دو کشور میتواند به عنوان یک فرصت مهم مطرح شود. لذا باید اقدامات فرهنگی و دیپلماسی لازم به منظور حفظ این دو بازار صورت پذیرد.
3ـ در سال 94 فقط حدود 6 درصد صادرات کشور به بازار 257 میلیون نفری کشورهای پاکستان، آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان، لبنان و عمان صورت گرفته است. روابط این کشورها با ایران نسبتا حسنه است و میتوان سهم بیشتری از بازار آنها را با اقدامات فرهنگی و دیپلماسی فعال تصاحب کرد.
4ـ هرچند کشورهای عراق، افغانستان، یمن، سوریه و... درگیر جنگهای داخلی هستند اما فرصت بازسازی و سرمایهگذاری در این کشورها هم میتواند مد نظر باشد.
اکبر ابدالی محمدی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد