واسکولیت یا داروهای بدنسازی؟

هرچند ابتلا به بیماری واسکولیت علت مرگ بیت‌ الله عباسپور اعلام شده، اما کم نیستند افرادی که مقصر اصلی این اتفاق غم‌انگیز را مکمل‌های ورزشی می‌دانند و براین باورند اگر مرد عضله ایران به دنبال ورزش حرفه‌ای سراغ مکمل‌ها نمی‌رفت این سرنوشت تلخ برای او رقم نمی‌خورد. حالا این پرسش مطرح می‌شود که اصلا واسکولیت چیست؟ آیا رابطه‌ای بین این بیماری و مصرف مکمل‌ها و داروهای بدنسازی وجود دارد؟

براساس تعریف، التهاب جدار رگ‌های خونی، واسکولیت نام دارد که می‌تواند عروق بزرگ، متوسط و حتی کوچک را درگیر کند. به عبارتی، التهاب رگ‌ها می‌تواند به کاهش جریان گردش خون و حتی انسداد رگ‌ها و توقف خون رسانی به بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن منجر شود و با علائم مختلفی بروز کند.

دکتر حمیدرضا قاسمی، متخصص قلب و عروق در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: علامت اصلی واسکولیت، التهاب و درد است. حتی با توجه به این که در بیشتر مواقع این التهابات در اعضای داخلی بدن رخ می‌دهد، شما نمی‌توانید آنها را ببینید. از طرفی بیشتر افرادی که دچار این بیماری هستند علائمی مثل احساس ناخوشی، تب، تعرق، خستگی مفرط و کاهش وزن را تجربه می‌کنند. اینها علائم اولیه بیماری است که فرد در صورت مواجه شدن با آنها حتما باید به پزشک مراجعه کند.

علائم متفاوت واسکولیت

به گفته دکتر قاسمی علاوه بر علائم گفته شده، واسکولیت می‌تواند با نشانه‌های دیگری در نقاط مختلف بدن بروز کند.

به عنوان مثال، ایجاد لکه‌های قرمز روی پوست که برجسته هستند، خونریزی سطحی پوست یا باز شدن زخم‌های سطح پوست، خشک شدن داخل بینی و خونریزی بینی، قرمزی و دردناک شدن چشم‌ها، درد عضلات و همچنین ضعیف شدن آنها، سرفه و تنگی نفس، سوزن سوزن شدن یا احساس ضعف در بازوها و پاها، سردرد، درد فک‌ها، مشکلات بینایی (دوبینی یا تاری دید)، مشکل در دفع ادرار یا ادرار خونی، سفید یا آبی شدن رنگ انگشتان و احساس سوزش شدید آنها در سرما و... از جمله علائم انواع مختلف واسکولیت هستند که ممکن است به تنهایی یا با هم در بیمار ایجاد شوند.

چند نوع واسکولیت داریم؟

دکتر قاسمی با بیان این که شیوع واسکولیت میان بیماری‌های التهابی کمتر از یک درصد است و معمولا در کنار سایر بیماری‌های التهابی دیده می‌شود، می‌افزاید: این بیماری می‌تواند رگ‌های ریز، درشت و شریان‌های اصلی و حتی مویرگ‌های بدن را درگیر کند طوری که دیواره رگ‌ها بر اثر این بیماری ورم می‌کند و در برخی مواقع امکان پاره شدن رگ‌ها و خونریزی داخلی نیز وجود دارد. همچنین غیر از آسیبی که این بیماری به رگ‌ها وارد می‌کند، می‌تواند باعث آسیب به اندام و بافت‌هایی شود که نیازمند تامین خون به وسیله این رگ‌ها ست. باید بدانید واسکولیت‌ به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود؛ واسکولیت اولیه که هیچ زمینه‌ای برای آن پیدا نشده است و واسکولیت ثانویه که بر اثر بیماری‌های روماتیسمی مثل لوپوس ایجاد می‌شود و شیوع بالاتری نسبت به نوع اولیه دارد. بنابراین پس از تشخیص واسکولیت باید نوع آن مشخص شود چون درمان این بیماری به نوع آن بستگی دارد.

درمانی برای واسکولیت

به گفته دکتر قاسمی، واسکولیت هم مثل بسیاری از بیماری‌ها در صورت تشخیص زودهنگام، درمان موفقیت‌آمیزتری خواهد داشت، اما در موارد حاد و پیشرفته ممکن است به نارسایی کلیوی، کبدی، ریوی و... منجر شود و زندگی بیمار را تهدید کند.

درست مشابه اتفاقی که برای مرحوم بیت‌الله عباسپور افتاد. پس اگر احساس می‌کنید دچار علائم واسکولیت شده‌اید باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید و مورد بررسی قرار بگیرید. بد نیست بدانید آزمایش خون، نوار قلب، عکسبرداری با اشعه X، سی‌تی‌اسکن و MRI، بیوپسی یا نمونه برداری از بافت بدن، آزمایش ادرار، آزمایشات مربوط به عملکرد کبد و... مهم‌ترین روش‌های تشخیص بیماری هستند که بنابه صلاحدید متخصص برای بیمار تجویز می‌شوند.

پس از تشخیص هم درمان‌های متفاوتی برای بیمار وجود دارد که ازجمله آنها می‌توان به استفاده از قرص‌های استروئیدی، تزریق داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، تزریق ایمونوگلوبولین برای بیماران مبتلا به بیماری کاوازاکی، معالجات ضد ویروسی برای افراد مبتلا به عفونت‌هایی مثل هپاتیت، تعویض پلاسما یا همان شست‌و‌شوی خون، دیالیز و تصفیه خون (در مواردی که کلیه‌ها دچار آسیب جدی شده باشند) و... اشاره کرد.

رابطه داروهای بدنسازی و واسکولیت

برخی از افراد علت مرگ قهرمان پرورش اندام کشورمان را مصرف مکمل‌های ورزشی عنوان می‌کنند. دکتر قاسمی در این باره می‌گوید: عوارض متعدد داروهای بدنسازی و مکمل‌های ورزشی بر کسی پوشیده نیست؛ اما در هیچ پژوهش علمی رابطه آنها بررسی نشده است که براساس نتایج آن بتوان نظر قطعی و کارشناسانه صادر کرد. به عبارتی در بیشتر موارد، علت اصلی واسکولیت ناشناخته است اما سیستم ایمنی نقش مهمی در بروز بیماری دارد. البته شاید در آینده استدلال قانع‌کننده‌ای در ارتباط با مکمل‌های ورزشی و داروهای پرورش اندام با واسکولیت مطرح شود.

پریسا اصولی - جام‌جم