فرصت‌ها و تهدیدهای ارتقای رابطه تهران و لندن

واقعیت این است که با توجه به سابقه تاریخی روابط ایران با برخی کشورها، ذهنیت شکل‌گرفته از تعدادی دولت‌ها در میان مردم ایران چندان مثبت نیست. کشورهایی چون انگلیس، آمریکا، روسیه و حتی در دوره‌ای فرانسه، در گذشته از رابطه با ایران به‌منظور گسترش نفوذ خود استفاده کرده‌اند و این واقعیت تاریخی را می‌توان براساس خاطرات منتشر شده و اسناد تاریخی موجود، اثبات کرد.

با توجه به این پیشینه تاریخی هنر دیپلماسی ایجاب می‌کند همزمان با برقراری رابطه و ارتقای سطح آن، بتوانیم ابعاد مناسبات دوجانبه را مدیریت و در زمان تعارض منافع، از منافع ملی خود دفاع کرده و در منافع مشترک، از این زمینه‌ها به سود خود بهره ببریم.

نباید از یاد برد که با پایان مذاکرات هسته‌ای، وارد مرحله‌ای جدید از روابط ایران و انگلیس شده‌ایم. مرحله‌ای که هم باید مبتنی بر شناخت باشد و هم مراقبت. شناخت، نسبت به منافع و فرصت‌هایی که این رابطه در اختیارمان قرار می‌دهد

و مراقبت نسبت به مضرات آن و دقت در عدم امکان سوءاستفاده انگلیس از رابطه با ایران علیه منافع ملی کشورمان.همان‌طور که اشاره شد، بریتانیا از دوره صفویه به این‌سو در کشورمان حضور داشته و به استثنای مقطعی کوتاه، از دوره قاجار به این سو، اصولا نقشی منفی نسبت به منافع ملی کشورمان ایفا کرده است.

هرچند این کشور دیگر آن امپراتوری قدرتمند قرن 19 و ابتدای قرن بیستم نیست، ولی باید مراقب باشیم که لندن از ارتقای دوباره سطح رابطه خود با کشورمان برای شناخت نقاط آسیب‌پذیر ما و نفوذ در ایران استفاده نکند و رابطه‌اش محدود به حدود دیپلماتیک باشد. من به‌عنوان کسی که از نسل مردم دهه 30 هستم، می‌توانم به این واقعیت اشاره کنم که سطح دانش، اطلاعات و تحلیل سیاسی مردم ایران در شرایط کنونی، قابل مقایسه با وضعیت مشابه در دهه 30 و سال‌های کودتای 28 مرداد نیست و مردم کشورمان بخوبی می‌توانند خطرات را تشخیص دهند، با وجود این به‌نظر می‌رسد نهادهای مسئول مانند وزارتخانه‌های خارجه و اطلاعات باید به وظایف خود در قبال عملکرد دیپلمات‌های انگلیسی به‌گونه‌ای عمل کنند که فعالیت‌ها و ارتباطات آنها در تهران در چارچوب پروتکل وین باقی بماند.

دکتر علیرضا شیخ‌ عطار - سفیر پیشین ایران در آلمان