دلسوزی، عامل اصلی رواج تکدیگری

آیا معضل تکدیگری در جامعه امروز ایران قابل رفع شدن است؟

تکدیگری در بسیاری از شهرهای ما به صورت خرده‌فرهنگ در آمده است و ما نمی‌توانیم حذفش بکنیم، چون شیوه‌های آن متفاوت شده است. متکدیان از یک اصل تبعیت می‌کنند و می‌کوشند از هر طریق ممکن‌ پول بیشتری کسب کنند و معمولا از فنون روان‌شناسی آگاه هستند و می‌دانند از چه بیانی استفاده کنند تا دل مردم را به رحم آور‌ند و جلب توجه کنند و از آنها پولی بگیرند. شکل اصلی گدایی آشکار، غیرآبرومندانه است. گدایی برای متکدیان به عنوان حرفه و شغل محسوب می‌شود و چند خصیصه بارز دارند. یکی این که معمولا آنها به لحاظ مالی تامین شده‌اند. دوم،بیشتر اوقات متکدیان به صورت فردی اقدام نمی‌کنند و شیوه کار آنها گروهی است و برای این که در کارشان موفق باشند ساختار غیررسمی برای خود دارند. پاتوق هر متکدی مشخص است و برای آنها به منزله یک حریم است و کسی اجازه ندارد به حریم آنان وارد شود.

چه عوامل و انگیزه‌هایی یک فرد را به تکدیگری وارد می‌کند؟

تکدیگری دو عامل اصلی دارد؛یکی اقتصادی است. معمولا کسانی که اولین بار تکدیگری می‌کنند افرادی هستند که به واسطه شکست‌هایی در کار و پیشه نیازمند شده‌اند. عامل دوم، اجتماعی است. تعدادی از متکدیان ما دچار بیماری شده اند و برای تامین هزینه‌های بیماری خود‌ به کمک دیگران نیاز دارند. مردم ما اهل ترحم هستند و این مساله عاملی برای ترویج تکدیگری است. این نوع کمک‌رسانی به ترویج تکدیگری در جامعه می‌انجامد. عامل سوم، روحی- روانی است. برخی متکدیان از اختلالات شدید روانی رنج می‌برند. این افراد احتمالا در دوران کودکی یا نوجوانی با اتفاقی در زندگی روبه رو شده اند که باعث شده است عزت نفس‌شان لکه‌دار شود و دچار عذاب وجدان شوند. در صورت بروز چنین حوادثی، اختلال روانی‌ شکل می‌گیرد که بعدا در رفتارهای آنها ظاهر می‌شود. معمولا افرادی که دچار تکدیگری شده‌اند روحی آزرده دارند و از آرامش نسبی برخوردار نیستند و در رفتارهای فردی تعادل ندارند، به همین علت زندگی مطلوبی ندارند.

مشاهده می‌شود تکدیگری به‌عنوان میراث از پدر به فرزند می‌رسد. به نظر شما دلیلش چیست؟

برای برخی متکدیان، گدایی مانند دیگر مشاغل است. متکدیان به جای این که از دسترنج خود بهره‌ای ببرند و برای یک تلاش اجتماعی عرق بریزند خود را با صرف کمترین زحمت، سهیم دسترنج دیگران می‌دانند. انتخاب شغل به عنوان یک میراث در جامعه امری طبیعی است؛ اما این که کسی تصور ‌کند همان‌طور که پدرش تکدیگری پیشه کرده او هم به همان شیوه زندگی کند از معضلات اجتماعی ما به حساب می‌آید. میان متکدیان افرادی وجود دارند که ناحیه گدایی‌شان را جزو حریم کسب و کار خود می‌دانند و اگر ببینند کسی برای گدایی وارد این حریم شده برای بیرون راندن او حتی به نزاع هم متوسل می‌شوند.

افراد جامعه چه روشی در پیش بگیرند که هم باعث ترویج تکدیگری نشوند و هم به وظیفه انسانی و اسلامی خود مبنی بر کمک و انفاق به مستمندان عمل کنند؟

دین اسلام گفته به نیازمندان کمک کنید و در آیات و روایات متعددی وظیفه دستگیری از مستمندان ذکر شده و سیره معصومین ما هم یاری‌رسانی به انسان‌های نیازمند بوده است. به نظر من، نقش دولت در زمینه شناسانی افراد مستمند و کمک‌رسانی بموقع به آنها می‌تواند تا حدود زیادی تعیین‌کننده باشد. کمیته امداد امام خمینی(ره) تاکنون توانسته گام‌های موثری در این باره بردارد. در عین حال در ساماندهی و اجرای چنین برنامه‌هایی باید دقت نظر بیشتری صورت بگیرد.

مردم سعی کنند صدقات و کمک‌ها‌ی خود را به نیازمندهایی که می‌شناسند، بدهند. متکدیان خیابانی الان به صورت یک خرده فرهنگ درآمده که اصلا در شأن کشور ما نیست.