زیبایی‌های معنوی پنهان در هنر

در تائید گفته‌های این مدیر رسانه ملی باید گفت سال‌هاست خبرگان و کارشناسان علوم تربیتی بر آموزش غیرمستقیم و غیردستوری آموزه ‌های دینی و اخلاقی به مخاطبان تاکید کرده و هشدار می‌دهند که نحوه انتقال مفاهیم بخصوص مذهبی اگر بر طریق صواب و منطق نباشد ممکن است حتی باعث پس‌زدگی جامعه مخاطب شده و نتیجه‌ای معکوس را همراه داشته باشد. این آموزش مستتر اگر به لحنی زیبا و بلیغ هم مزین شود که دیگر همه چیز تمام و تاثیرش مضاعف خواهد بود.

سیروس مقدم، کارگردان کاربلدی است، او حالا این قدر حرفه‌ای شده و چم و خم کار دستش است که تمام مجموعه‌های یک دهه اخیرش از استانداردهای سریال‌سازی برخوردار باشند. نکته مهم قابل تامل در چند سریال آخر او از جمله میکائیل، مدینه و پایتخت چینش مناسب و جاگذاری هنرمندانه و به دور از هر گونه شعارزدگی ادای فرائض و واجبات دینی و بخصوص نماز در دل قصه و داستان اثر است. به طور مثال مقدم تیزهوشانه در اثر اخیرش، میکائیل یکی از قهرمانان اصلی زن سریال را با دستان بسته در موقعیت و زمانی مناسب و زیبا از لحاظ بصری یعنی طلوع آفتاب ساحل قرار می‌دهد تا تیمم کند و به صورت نشسته نماز بخواند. تماشاگر هم که استیصال و بی پناهی این زن را می‌بیند نمازخواندن او و مددخواهی‌اش از خداوند را کاملا می‌پذیرد و با آن ارتباط برقرار می‌کند. این تاثیرپذیری بی‌گمان به هوش و ذکاوت کارگردان و درک درستش از داستان و موقعیت شخصیت‌ها بازمی‌گردد.

در مثالی دیگر، نقی معمولی سریال پایتخت در هر حالت و تحت هر شرایطی نمازش را می‌خواند، بدون آن که کمترین شعارزدگی و ریاکاری در عمل او قابل رویت و احساس باشد. نقی در عین حال یک انسان معمولی است با نقاط قوت و ضعف مخصوص به خودش. او دروغ زیاد می‌گوید، لاف می‌زند، زرنگ بازی هم درمی آورد اما در نهایت یک اعتقاد و ایمانی را با خود به همراه دارد که در نهایت او را نه مجبور که مشتاق می‌کند به ادای فریضه نماز. این قاعده شامل پدرش، پنجعلی و پسرخاله اش ارسطو عامل هم می‌شود. همه نماز می‌خوانند، چه در رستوران میانه راه و چه در سالن کشتی و قبل از رفتن به روی تشک. چه آن زمان که حالشان خوب است و کیفشان کوک؛ چه در مواقعی که ناراحتند و دلخور و بی دل و دماغ.

در باب اهمیت نماز و چگونگی به‌جا آوردن و ترتیب و کیفیتش برنامه‌های آموزشی زیادی در رسانه ملی ساخته شده و می‌شود؛ تاثیرگذاری مجموعه‌های نمایشی در این باره اما اگر از آنها بیشتر نباشد کمتر هم نیست. آموزه‌ای که غیردستوری باشد و عاری از تحکم و شعار، بی تردید زودتر و بهتر بر دل مخاطب می‌نشیند. این را کارشناسان علوم تربیتی هم می‌گویند.

محسن محمدی / گروه رادیو و تلویزیون