طالب کتاب‌ها کم شده‌اند

دستغیب که ساکن شیراز است و پنج شش اثر جدید را برای چاپ به دست انتشارات نوید شیراز سپرده، از انتشار آخرین وضعیت آثارش اطلاع دقیقی ندارد.

آقای دستغیب در بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران کتابی دارید که بتازگی منتشر شده باشد؟

بله چند کتاب تألیف و ترجمه دارم که مجوز گرفته و انتشارات نوید شیراز آن را برای چاپ آماده کرده است. اما دقیقا نمی‌دانم انتشارات نوید شیراز این کتاب‌ها را در نمایشگاه کتاب عرضه می‌کند یا خیر. بهتر است این موضوع را از این انتشارات پیگیری کنید.

کتاب‌هایی که برای انتشار در دست دارید، در چه زمینه‌هایی هستند؟

کتابی با عنوان «صدف و دریا» نوشته‌ام که در حوزه فلسفه و شناخت است. اثر دیگری در حوزه فلسفه ترجمه کردم از راجر اسکرتون با عنوان فلسفه‌های مدرن که به بررسی آرای فلاسفه غربی از دکارت تا ویتگنشتاین می‌پردازد. «آوازها و پادآوازها» اثر تألیفی دیگری است که به بررسی شعر شاعران نیمایی اختصاص دارد و علاوه بر نیما به بررسی شاعرانی چون شاملو، سهراب سپهری، اخوان ثالث، نصرت رحمانی، شفیعی‌کدکنی، هوشنگ ابتهاج و... می‌پردازد. 3 نمایشنامه از یوهان اگوست استریندبرگ هم ترجمه کرده‌ام که امیدوارم در نمایشگاه عرضه شود. همچنین کتاب دیگری ترجمه کردم درباره افکار و اندیشه‌های ژیل دلوز نوشته پل پیتون.

شما امسال به نمایشگاه کتاب می‌روید؟

مشخص نیست. اگر انتشارات نوید شیراز یا انتشارات دیگری از من دعوت کند، شاید به تهران بیایم و در نمایشگاه حضور پیدا کنم.

به نظر شما در شرایط فعلی نمایشگاه چه تأثیری در فضای کتاب و کتابخوانی دارد؟

نمایشگاه به تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. عمده کتاب‌هایی که در نمایشگاه به فروش می‌رود کتاب‌های درسی یا کمک‌درسی است. در حالی که کتاب‌های ادبی و علوم انسانی با وجود دارا بودن کیفیت معقول کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

به نظر شما دلیل این مسأله چیست؟

دلایل مختلفی دارد. متأسفانه شمارگان کتاب در کشور ما با 80 میلیون جمعیت در بهترین حالت 2000 نسخه است که به هیچ وجه برای کشور ما مناسب نیست. از سوی دیگر، کتاب باید به صورت عمقی خوانده شود تا فهمیده و درک شود و تأثیرگذار باشد.

برای مثال، زمانی که من آثار نویسندگان بزرگ جهان چون دیکنز، تولستوی، جویس و... می‌خوانم واگر استعداد داشته باشم، میدان عمل می‌خواهد که با نگرش هنری به آنچه در آشکار و نهان جامعه ایران می‌گذرد، بپردازم. چنان‌که چخوف در جامعه روسیه زمان خود دست به این کار زد.

متأسفانه در کشور ما نه میدان عمل است و نه طالبی که خواهان خواندن کتاب باشد. جلسه‌های کتاب تعدادشان کم شده است. درهمان روسیه دوره چخوف، زمانی که او درباره جامعه خود می‌نوشت، افراد باسواد آن را می‌خریدند و برای کسانی که توانایی خواندن نداشتند، می‌خواندند؛ اما ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که فضای مجازی و فناوری بر همه چیز احاطه دارد و رسانه در کمترین زمان ممکن اخبار را به سرتاسر گیتی مخابره می‌کند.

منظور شما از نبودن میدان عمل اشاره به بحث ممیزی است؟

برخی فکر می‌کنند مشکل ما ممیزی است، به نظرم اگر ممیزی هم برداشته شود، باز این مشکل پابرجا خواهد بود. در کشور ما دیالوگ و گفت‌وگو وجود ندارد. ما باید یاد بگیریم همدیگر را تحمل کنیم و اندیشه‌ها و عقاید یکدیگر را نقد کنیم. اندیشیدن صرف به معیشت و معاش روزانه به یک دور و تسلسل معیوب منتج خواهد شد. باید تلاش کرد با مطالعه و تعامل و گفت‌وگو از این دور و تسلسل معیوب خارج شویم. باید در کارهای اجتماعی شرکت کرد و تعاون داشت. همه باید همتی به‌خرج بدهیم و عادت کنیم به خواندن، اندیشیدن و گفت‌وگو؛ تنها به معیشت روزانه اکتفا نکنیم. در آن صورت است که پیشرفت خواهیم کرد.

اشاره کردید به آثار ادبی و ترجمه‌هایی که کیفیت بالایی دارند. می‌توانید از چند اثر نام ببرید که اخیرا آنها را مطالعه کرده‌اید.

به نظرم اندیشه متفکران جدید اروپایی و آثار ادبی شعر، قصه و رمان دوره جدید کیفیت خوبی دارند. از آثاری که به تازگی تهیه کردم و از خواندنشان راضی بودم، یکی رمان اتحادیه ابلهان بود و دیگری کتاب «پیدایش کلینیک» میشل فوکو.

کمیل انتظاری ‌/‌ گروه فرهنگ و هنر