مرگ و ناامیدی در دونتسک

البته اشک‌های بیشتری نیز جاری می‌شود. در خیابان‌ها صورت‌های تکیده کاملا به چشم می‌آید و با آغاز تاریکی همه داخل خانه‌ها خزیده و کمتر کسی جرات حضور در خیابان را دارد. در شهر دونتسک همه فقط در فکر زنده ماندن بسر می‌برند و نه چیزی بیشتر از آن.

در ماه دسامبر به نظر می‌آمد که شاید این دایره بسته مرگ و ناامیدی شکسته شود و مدت سه هفته هر دو طرف جنگ، استراحتی به خود داده بودند، اما در همان زمان کاملا مشخص بود دو طرف در حال تقویت نیروهای نظامی خود هستند و به عبارت دیگر آن سکوت موقت فقط برای آمادگی برای حملاتی تازه بود. و در نهایت نیز همه چیز پرشتاب‌تر از آنچه تصور می‌رفت آغاز شد و در سه هفته نخست ژانویه آن مناقشه راکد شده در شرق اوکراین به جنگی تمام‌عیار بدل شد.

در هفته‌های اخیر سه تراژدی وحشتناک در دونتسک اتفاق افتاد و نشان داد آن موشک‌های ذخیره شده در نزدیکی مناطق مسکونی تا چه اندازه می‌تواند وحشتناک باشد. در همان روزها یک اتوبوس مسافربری در کنار یک پست بازرسی نیروهای اوکراین در بزرگراهی که دو شهر بزرگ این کشور را به هم متصل می‌کند هدف خمپاره قرار گرفت و 13 نفر کشته شدند.

دو روز بعد در پررفت و آمدترین ساعت‌های روز خمپاره‌ها در دونتسک جان حداقل ده انسان را گرفت و باز هم دو روز بعد ده‌ها موشک گراد و اوراگان باریدن گرفت و چهار مدرسه و 56 خانه و یک مرکز خرید را ویران کرد و حداقل 30 کشته بر جای گذاشت.

خروج از این بن‌بست ظاهرا کاری دشوار به نظر می‌رسد. نیروهای جدایی‌طلب قصد دارند با پیشروی‌های بیشتر سراسر منطقه پیرامون شهرهای دونتسک و لوهانسک را به اشغال خود درآورند و برای بر هم زدن توازن قوا با اوکراین، به زیرساخت‌های این مناطق دسترسی پیدا کنند.

از سوی دیگر اوکراینی‌ها از این می‌ترسند ک خطوط مرزی کشور بشدت دچار تغییر شود و این حالت به دیگر مناطق و شهرهای طرفدار روسیه سرایت کرده و آنها نیز اعلام استقلال کنند.

با وجود شمار بالای «گروه‌های میانجی» هنوز هم واقعا مشخص نیست چه کسی باید با چه کسی مذاکره کند. مقامات دولت اوکراین همه گناه‌ها را به گردن جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه می‌اندازند و آنها را تروریست خطاب می‌کنند. شورشیان نیز در مقابل، اوکراین را مقصر اصلی وضع موجود می‌دانند و کی‌یف را به کشتار مردم غیرنظامی دونتسک متهم می‌کنند. روسیه هم دولت اوکراین را ابزاری در دست کشورهای غربی می‌داند و به ارتش اوکراین لقب «لژیون ناتو» داده است.

آمریکا نیز عقیده دارد که کرملین آموزش و تجهیز و تسلیح نیروهای شورشی را انجام می‌دهد، اما روسیه هرگونه مداخله در این جنگ را تکذیب می‌کند.

ولادیمیر روبان یکی از میانجی‌های اوکراینی می‌گوید: دو طرف جنگ در نبرد اطلاعاتی خود به دروغ متوسل می‌شوند: «به خاطر دارم به ما از شمار زیادی گور دسته‌جمعی خبر داده شد، اما هر چه جستجو کردیم هیچ موردی که شبیه گور دسته‌جمعی باشد، یافت نکردیم.»

به همین دلیل از نظر روبان نمی‌توان براحتی ادعاها در مورد تجاوز و جنایت را که دو طرف علیه یکدیگر مطرح می‌کنند، باور کرد.

در پایتخت یعنی کی‌یف بسیاری بر این باورند که هدف مردم محلی از این که نیروهای جدایی‌طلب و طرفدار روسیه را حمایت می‌کنند این است که گام‌های جدی‌تری برداشته شده و این مناطق از دیگر مناطق اوکراین به طور کلی جدا و مستقل شوند، اما مردم محلی این مناطق، روز به روز با محدودیت‌های بیشتری روبه‌رو می‌شوند. در آغاز کار، حقوق بازنشستگان و بودجه خدمات اجتماعی قطع شد و از چند هفته قبل بانک‌ها نیز فعالیت‌های خود را در عمل متوقف کرده‌اند.

خروج از مناطق جنگ زده هم تقریبا از چند هفته پیش ناممکن شده و البته ورود به آن نیز کار ساده‌ای نیست. علت ظاهری این محدودیت‌ها همان مشکلات امنیتی عنوان می‌شود، اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که هدف اصلی، دشوارتر کردن ادامه زندگی مردمی است که هنوز در شهرهایی مانند دونتسک باقی مانده‌اند. مردم دونتسک برای خروج از این شهر علاوه بر همه مشکلات موجود، بین سه تا چهار روز در پست‌های بازرسی معطل می‌شوند.

افراد متمکن و برخوردار از امکانات مالی از مدت‌ها پیش دونتسک را ترک کرده و کمتر شهروندی از طبقه متوسط توانایی خروج از شهر را دارد. یکی از زنان دونتسک که در حال حاضر وظیفه مراقبت از 16 کودک بی‌سرپرست را به عهده دارد، می‌گوید که این کودکان با کمک‌های غذایی که از سوی داوطلبان محلی توزیع می‌شود، زنده مانده‌اند: «اگرچه می‌دانم هر لحظه این امکان وجود دارد که یک موشک خانه ما را ویران کند، اما چاره دیگری به غیر از ماندن در دونتسک ندارم. به کجا می‌توانیم برویم؟ در کدام خانه می‌‌توانیم ساکن شویم؟ چه کسی مخارج ما را تامین خواهد کرد؟»

این زن که یک پسر دو ساله دارد از تاثیرات جنگ و وحشت حاصل از فرو ریختن بمب‌ها و موشک‌ها بر فرزند خود و کودکان تحت سرپرستی‌اش نگران است، می‌گوید: «هر بار که بمب‌ها فرو می‌ریزد همه بچه‌ها یکصدا فریاد می‌کشند: بمب، بمب! سپس هر گوشه‌ای که پیدا کنند پنهان می‌شوند و در این لحظات من هم به غیر از گریه کار دیگری انجام نمی‌دهم.»

دی تسایت / مترجم: محمدعلی فیروزآبادی