نظام آموزش عالی قربانی افزایش کمی

ظرفیت پایین دانشگاه‌ها برای پذیرش صدها هزار کنکوری علاقه‌مند به تحصیل در دانشگاه‌ها باعث شده بود که قبولی در مقطع کاردانی و کارشناسی هم سخت باشد، اما رفته‌رفته با اضافه شدن مراکز دانشگاهی مختلف، ظرفیت نظام آموزش عالی در مقطع کاردانی و کارشناسی بالاتر رفت و تقریبا در اواخر دهه 90، دیگر قبول شدن در کنکور به سختی یک دهه قبل نبود.

از سوی دیگر، بسیاری از موسسات آموزش عالی هم با علم به این‌که ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها متناسب با خیل عظیم داوطلبان نیست، به صورت تصاعدی رشد کردند تا جوابگوی نیازهای تحصیلی داوطلبان باشند.

اما حالا در کنکور 93 وضع به شکلی درآمده است که 250 هزار صندلی خالی در دانشگاه‌ها وجود دارد و به این معنی است که دیگر برخلاف دهه‌های قبل، ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌ها بیشتر از تعداد داوطلبان کنکور شده است.

وجود 250 هزار صندلی خالی، محصول زمانی است که تعداد زیادی از متقاضیان در پشت دیوار کنکور کارشناسی مانده بودند و دانشگاه‌ها برای بهره‌برداری از این وضع وارد گود رقابت شدند، اما حالا دیگر با تغییر شرایط، این صندلی‌های خالی به بلای جان نظام آموزش عالی تبدیل شده است.

نکته بسیار مهمی که این وسط وجود دارد این است که در طول سال‌های گذشته، بهای زیادی به کمیت نظام آموزش عالی داده شده، اما به همان اندازه به کیفیت آموزش دانشگاهی توجه نشده است.

غلبه کمیت بر کیفیت آموزش‌های دانشگاهی باعث شده است که هم‌اکنون در بسیاری از موسسات آموزش عالی، آموزش‌های دانشگاهی آنها به درد بازار کار نخورد و آموزش‌های آنها صرفا به اعطای مدرک دانشگاهی منجر شده است. عواقب این وضع باعث شده است که بسیاری از آموزش‌های دانشگاهی، جوابگوی بازار مشاغل نباشد و رابطه دانشگاه با دنیای صنعت، رابطه‌ای هماهنگ و متوازن تعریف نشود.

چند دهه تلاش نظام آموزش عالی برای افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی و کارشناسی، اگر با افزایش کیفیت آموزشی همراه می‌شد، شاید در آن صورت می‌شد با قاطعیت عنوان کرد که نظام آموزش عالی توانسته است طی چند دهه اخیر، مهم‌ترین چالش‌های خود را برطرف کند، اما متاسفانه در شرایط فعلی، مشکل کمبود ظرفیت‌های دانشگاهی به مقطع تحصیلات تکمیلی کشیده شده است و از سوی دیگر هم بسیاری از آموزش‌های دانشگاهی در مقطع کاردانی و کارشناسی، کیفیت استاندارد و مطلوب را ندارد.

وقتی داوطلبی پس از چهار سال تحصیل در دانشگاه، تازه باید کار عملی در رشته تحصیلی‌اش را در بازار کار بیاموزد، این وضع بصراحت این معنی را می‌دهد که دانشگاه نتوانسته است بدرستی به وظیفه ذاتی‌اش عمل کند و در این راستا کوتاهی کرده است.

به همین دلایل است که می‌گوییم اگر قرار باشد این بار هم کیفیت نظام آموزش عالی در مقطع تحصیلات تکمیلی فدای کمیت آن شود، دوباره همین داستان چند دهه قبل، این بار در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تکرار خواهد شد.