رسوایی بزرگ آمریکا در‌ شکنجه زندانیان

سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) نقش اصلی را در این دستگیری و بازجویی‌ها ایفا می‌کرد. از همان زمان سازمان‌های حقوق بشری انتقادهای فراوانی نسبت شکنجه زندانیان مطرح می‌کردند، اما این موضوع کمتر مورد توجه دولت آمریکا قرار می‌گرفت. برنامه سیا در زمان ریاست‌جمهوری بوش تحت عنوان «اعمال قانون، بازداشت و بازجویی» شروع شد و در راستای آن حدود صد نفر از اعضای متهم به ارتباط با القاعده در زندان‌ها و مکان‌های مخفی در خارج از این کشور نگهداری شدند.

به گزارش جام‌جم به نقل از روزنامه انگلیسی گاردین، از زمان روی کار آمدن دولت اوباما روند تحقیق بر روی این زندان‌ها آغاز شد و در اواخر سال 2012 پایان یافت. آوریل امسال بود که اوباما دستور داد جزئیاتی از این گزارش در رسانه‌ها مطرح شود تا ضمن اطلاع مردم، بتوان از وقوع حوادثی مشابه جلوگیری کرد. اما انتقادهای فراوانی از میان جامعه سیاسی آمریکا باعث تاخیر چندباره انتشار این گزارش شد. در نهایت از این گزارش که حدود 6000 صفحه است، 580 صفحه به صورت خلاصه درآمد. این گزارش از سوی کمیته اطلاعات مجلس سنا تهیه شد که ریاست آن به عهده خانم دایانا فینستن دموکرات است. قرار است این گزارش امروز صبح در رسانه‌ها منتشر شود.

انتقادهای شدید داخلی

همانطور که انتظار می‌رفت خبر انتشار این تحقیقات، موجی از واکنش‌های مختلف را به همراه داشت. از یک سو دموکرات‌ها و مقامات فعلی دولت آمریکا از آن دفاع کرده و از سوی دیگر جمهوریخواهان و مسئولان دولت بوش آن را اقدامی ناشیانه خوانده‌اند.

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید دوشنبه شب ضمن استقبال از انتشار این گزارش اعلام کرد: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد انتشار این گزارش ممکن است باعث بروز خطراتی علیه شهروندان و نهادهای آمریکایی در سراسر دنیا شود. وی افزود: با توجه به همین شرایط ما خواستار تشدید تدابیر امنیتی در اطراف سفارت خانه‌های آمریکا شده‌ایم. در این میان افرادی همچون دانیل درزنر، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه توفتس ضمن کم‌اهمیت خواندن این گزارش اظهار کرد: سیاست خارجی آمریکا به حدی در خاورمیانه خشونت و تنش را به وجود آورده که این گزارش در مقابل آنها موضوع کم‌اهمیتی است.

از سوی دیگر، جورج بوش، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا دوشنبه در مصاحبه با سی.ان.ان ضمن دفاع از ماموران سیا، آنها را افراد «میهن‌پرستی» خواند که طبق وظایف خود عمل کردند. در این میان جنگ میان نمایندگان دموکرات و جمهوریخواه نیز بالا گرفته است. مایک راجرز، جمهوریخواه، رئیس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان، انتشار این اسناد را ایده‌ای ناشیانه خواند و اظهار کرد: شرکای ما در دیگر کشورها هشدار داده‌اند که این گزارش می‌تواند زمینه‌ساز خشونتی تازه علیه آمریکا باشد.

خوزه رودریگرز، یکی از ماموران ارشد پیشین سیا نیز روز گذشته با انتشار مقاله‌ای در روزنامه واشنگتن پست نوشت: امروز صدای انتقاد از میان دموکرات‌هایی شنیده می‌شود که در زمان دولت قبلی، خواستار انجام هرگونه اقدامی برای مقابله با تهدیدهای تروریستی شده بودند. او در بخشی از این مقاله آورد: در روزهای پس از یازدهم سپتامبر، سناتور فینستن و دیگر نمایندگان دموکرات از سیا خواستند مسئولیت برخورد شدید با تروریست‌ها را به‌عهده بگیرند. در مقابل این انتقادات، دموکرات‌ها می‌گویند با به دست گرفتن سنا از سوی جمهوریخواهان در یک ماه آینده، روند تحقیق در مورد این گزارش متوقف می‌شود.

در این میان، دیده‌بان حقوق بشری در گزارشی گفت تلاش‌های دقیقه آخری برای به تاخیر انداختن انتشار این گزارش نشان از اهمیت این سند است. سارا مورگان، رئیس دفتر این سازمان در واشنگتن گفت: مسئولان آمریکایی بهتر است به جای تلاش‌های خود برای پنهان کردن حقیقت، در مورد رفتار نیروهای سیا شفاف‌سازی کنند. این سازمان همچنین اعلام کرد براساس این گزارش 54 کشور با آمریکا در این زمینه همکاری داشته‌اند که انگلیس، تایلند و لهستان از جمله آنها هستند.

انواع و اقسام شکنجه‌ها

تاکنون رسانه‌های مختلف جزئیاتی از روش‌های شکنجه نیروهای آمریکایی در سال‌های گذشته را منتشر کرده‌اند. در یک نمونه از این موارد، گفته شده که بین سال‌های 2002 تا 2006 حدود 20 متهم تحت شدیدترین شکنجه‌های روحی و جسمی قرار گرفته‌اند.

غرق شدن مصنوعی، ممانعت از خوابیدن طولانی‌مدت فرد زندانی، تهدیدهای جنسی و اعدام‌های نمایشی تنها گوشه‌ای از این روش‌ها بوده است. نکته تاسف‌بارتر این است که در بیش از 80 درصد این موارد، بازجویان نتوانسته‌اند مدرک موثقی دال بر ارتباط این افراد با شبکه‌های تروریستی پیدا کنند. شدت این شکنجه‌ها به حدی بوده که خود مقامات آمریکایی نیز نسبت به آن واکنش نشان داده‌اند. در همین زمینه، مارک اودال، سناتور دموکرات گفت روش‌های استفاده شده به‌قدری خشن بوده که مردم با خواندن جزئیات آن، حس تنفر و انزجار نسبت به نیروهای اطلاعاتی پیدا می‌کنند. او البته تهدید کرد در صورتی که این گزارش منتشر نشود، وی شخصا دست به کار شده حتی اگر مجبور شود آن را در سنا و برای چند ساعت با صدای بلند قرائت کند.

ادامه اعتراضات به تبعیض نژادی

آمریکا در حالی خود را برای گزارش رسوایی سازمان اطلاعاتی خود آماده می‌کند که اخبار رسانه‌های خبری حاکی از ادامه اعتراضات مردم آمریکا علیه نژادپرستی است.

معترضان آمریکایی با حمل پلاکاردهایی با اسامی سیاهپوستان کشته شده به دست نیروهای پلیس، در مقابل کنگره آمریکا تجمع کردند. معترضان با سر دادن شعار «به من بگویید دموکراسی شبیه چیست» نیروهای امنیتی را به تشکیل دیواره دفاعی در اطراف کنگره در واشنگتن مجبور کردند.

آنها همچنین به سمت کاخ سفید حرکت کردند و با تجمع گسترده مانع تردد خودروها شدند. معترضان چند ساختمان دورتر از کاخ سفید شعار «به اعتراضات بپیوندید» و «جان سیاهپوستان مهم است» سر دادند. تظاهرات مردم آمریکا در کالیفرنیا نیز همچنان ادامه دارد و معترضان در برکلی یکی از بزرگراه‌ها را مسدود کردند و شعار سر دادند.

حسین خلیلی /‌ گروه بین‌الملل