طالبان در پیچ تند انتخابات افغانستان

به گزارش ایرنا، جامعه امروز افغانستان جامعه محرومی است با تضادها و تناقض‌های مشهود. در حالی که نسل جدید افغانستان به فناوری‌های نوین دسترسی دارد و صدها کانال رادیویی و تلویزیونی در این کشور فعالیت می‌کنند و صدها روزنامه و مجله در افغانستان منتشر می‌شود، نرخ بی‌سوادی در این کشور به حدی است که نامزدهای انتخاباتی برای شناساندن خود به مردم از نمادهای تصویری مختلف استفاده می‌کنند.

افغانستان از معدود کشورهایی است که در اواخر قرن بیستم جابه‌جایی خشونت‌آمیز قدرت را تجربه کرد؛ زمانی که شبه‌نظامیان طالبان اواخر سال 1996 با پیروزی نظامی بر دولت مجاهدین قدرت را در کابل به دست گرفتند. صرف‌نظر از چرایی و چگونگی شکل‌گیری شبه‌نظامیان طالبان و نقش نظامی و اطلاعاتی پاکستان و نقش دلارهای نفتی عربستان و حمایت‌های آمریکا در شکل‌گیری طالبان، این گروه با توجه به پیوندهای قومی و شعارهای پوپولیستی همچنان به عنوان یکی از بازیگران صحنه سیاسی افغانستان باقی مانده است.

اما اکنون در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای استانی افغانستان، طالبان با شرایط دشواری روبه‌رو شده است و شاید ناگزیر به یک انتخاب سیاسی مهم شود. گروه طالبان با صدور بیانیه‌های تهدیدآمیز و در پی آن با انجام عملیات‌های نظامی و انتحاری درصدد تشدید جو ارعاب به منظور تاثیرگذاری و اخلال در روند برگزاری انتخابات برآمده است.

این اقدامات نشان می‌دهد که برگزاری انتخاباتی با مشارکت گسترده مردم افغانستان برای گروه طالبان قابل‌قبول نیست و آینده این گروه را با پرسش‌ها و ابهامات بیشتری مواجه می‌کند.

در این حال به نظر می‌رسد گروه طالبان برای پیشبرد برنامه‌های خود با نوعی سردرگمی و تناقض روبه‌رو است؛ زیرا از یک‌سو به منظور اخلال در انتخابات نیازمند هراس‌افکنی در میان مردم و حمله به مراکز رای‌گیری و وارد کردن خسارت و تلفات بر مردم عادی و شهروندان افغان است و از سوی دیگر برای عضوگیری‌های آینده نیازمند است تا خود را تامین‌کننده منافع مردم و دولت را خائن و دست نشانده قدرت‌های خارجی معرفی کند.

تحولات روزهای اخیر از جمله حادثه روز سه‌شنبه هفته گذشته که یک بمبگذار انتحاری طالبان اقدام به کشتن 15نفر از فرماندهان این گروه در شهرستان گیلان استان غزنی کرد و نیز تسلیم شدن روز چهارشنبه اختر محمد عمری یکی از فرماندهان گروه طالبان با هفت نفر از نیروهای این گروه در استان پکتیا نشان می‌دهد که نوعی دو دستگی در میان فرماندهان و نیروهای طالبان در حال تشدید یا دست کم در حال پدیدار شدن است.

این دو دستگی با نوع اقدامات و عملکرد طالبان ارتباط مستقیم دارد. در حالی که طالبان به دلیل اقدامات تندروانه و متعصبانه جایگاهی در میان نسل جدید شهری افغانستان ندارد، عملیات انتحاری و کشتن شهروندان غیرنظامی نیز وجهه این گروه را در میان قشرهای سنتی‌تر بیش از پیش مخدوش کرده است. در چنین فضایی، سرانجام انتخابات افغانستان و نوع تعامل دولت آینده با گروه طالبان نقش مهمی در آینده سیاسی این گروه و معادلات قدرت در افغانستان‌ خواهد داشت.

برخی شعارهای انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری با این مضمون که «برادر تفنگت را زمین بگذار و سرنوشت خود را در صندوق‌های رای بساز»، می‌تواند حاوی پیامی مستقیم به طالبان و حامیان این گروه باشد.

اکنون به نظر می‌رسد تندروترین لایه‌های رهبری طالبان در حال پرتاب آخرین تیرهای ترکش خود برای بازگرداندن افغانستان به مناسبات سنتی و شیوه‌های زورمدارانه کسب قدرت است. مشارکت پایین مردم در انتخابات می‌تواند امیدهای طالبان را در این زمینه پررنگ کند.

برعکس، حضور گسترده مردم در انتخابات به‌رغم تهدیدها و کاستی‌ها بخصوص در مناطق شرقی و جنوبی افغانستان که پایگاه‌های اصلی گروه طالبان است، به‌طور حتم تاثیر زیادی در تغییر محاسبات سران طالبان و ابتکار عمل نیروهای عملگراتر طالبان در جهت دوری از روش‌های خشونت‌آمیز و مشارکت در فرآیندهای سیاسی خواهد داشت.

این انتخابات از این دیدگاه نقطه عطفی برای تحولات و گذار سیاسی این کشور محسوب می‌شود و گروه طالبان را در یک پیچ تند تاریخی قرار داده است.