صفر تا صد نشر ایران در بولونیا

یکی از نمایشگاه‌هایی که هر‌سال (چه هنگامی که به عنوان مسئول بخش کتاب کانون و چه اکنون که به صورت مستقل از شش سال گذشته به این طرف) در آن شرکت کرده‌ام، نمایشگاه کتاب بولونیاست. این نمایشگاه یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی ـ هنری حوزه کودک و نوجوان در دنیاست که هر سال همزمان با نوروز ما در شهر بولونیا در شمال ایتالیا برگزار می‌شود.

در این رویداد ناشران، نویسندگان، تصویرگران، فروشندگان و توزیع‌کنندگان کتاب، شرکت‌های چاپ و نشر، کتابداران، آژانس‌های ادبی، صاحبان آثار، تولیدکنندگان فیلم و سریال‌های تلویزیونی و سازمان‌های بین‌المللی و به طور کلی دست‌اندرکاران کتاب کودک و نوجوان با یکدیگر دیدار می‌کنند تا به مبادله حق مولف یا کپی‌رایت بپردازند و از آخرین رخدادها در حوزه کودک و نوجوان مطلع شوند.

پنجاه و یکمین دوره این نمایشگاه از چهارم تا هفتم فروردین در شهر بولونیا برگزار خواهد شد. این نمایشگاه از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود:

1) بخش معتبر جایزه کتاب که از مهم‌ترین جوایز کتاب کودک در دنیاست. ناشران شرکت‌کننده بهترین و جدیدترین آثار خود را به این مسابقه ارسال می‌دارند تا با سایر آثار سراسر دنیا رقابت کند. این جایزه به بهترین گرافیک، لیات و کتاب‌سازی کتاب‌های ارسال ‌شده به مسابقه تعلق می‌گیرد.

2) بخش جایزه دیجیتال بولونیا

3) بخش جدید انتخاب بهترین ناشر دنیا

4‌) بخش جایزه ویژه موزه کودکان از دو سال گذشته با همکاری موزه آکادمی اروپا و انجمن موزه‌های کودک بنیان گذاشته شده است.

کانون از سال‌های آغاز فعالیت این نمایشگاه (از ششمین دوره برگزاری این نمایشگاه )، پیوسته در آن حضور فعال داشته و جوایز زیادی را از آن خود کرده است.

این مرکز سال ١٣٤٨ برای نخستین بار جایزه اول پلاک طلایی برای کتاب «ماهی سیاه کوچولو» فرشید مثقالی و دیپلم افتخار برای کتاب «گل و بلور و خورشید» نیکزاد نجومی را کسب کرد و سپس سال ١٣٥٠ دیپلم افتخار را برای کتاب «قهرمان» فرشید مثقالی به دست آورد و سال ١٣٥١ کتابی دیگر از فرشید مثقالی با عنوان «آرش کمانگیر» این جایزه را کسب کرد و باز سال‌های ١٣٥٢، ١٣٥٣ و ١٣٥٤ کتاب‌هایی با تصویرسازی بهمن دادخواه با نام‌های «شعرهایی برای کودکان»، «تصویرها» و «بهار در شعر شاعران ایران» این جایزه را تصاحب کرد. سال ١٣٥٥ بار دیگر فرشید مثقالی با کتاب «مارمولک اطاق من» این جایزه را به دست آورد.

«سیب و سارا کوچولو» اثر بهمن دادخواه سال ١٣٥٦ و کتاب «توکا» اثر زنده‌یاد بهرام خائف سال ١٣٥٧ به کسب این جایزه نایل آمدند. سپس سال ١٣٦٤ بار دیگر جایزه پلاک طلایی بولونیا به «برگ‌ها» اثر مرتضی سهی تعلق گرفت و دو سال بعد کتاب «آ اول الفباست» اثر نورالدین زرین کلک دیپلم افتخار را کسب کرد و کتاب «فلزها» اثر بهراد امین سلماسی لوح تقدیر این نمایشگاه را سال ١٣٧٠ به دست آورد.

بالاخره سال ٢٠٠٣ کتاب «حکایت‌نامه» اثر بهرام خائف جایزه افق‌های جدید نمایشگاه بولونیا را کسب کرد و سال 2009 کتاب «ارنگ ارنگ» با تصویرگری راشین خیریه از انتشارات کانون، جایزه تقدیری این بخش را برای دومین بار از آن خود کرد.

آبان سال ١٣٧٢ کانون با دعوت از رئیس وقت نمایشگاه کتاب بولونیا، خانم فراری، کتاب‌های منتخب این نمایشگاه را برای اولین بار در ٢٥٣٧ عنوان کتاب از بیش از ٣٥٤ ناشر سراسر جهان در مرکز آفرینش‌های هنری ـ فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان به نمایش درآورد.

این مجموعه کتاب‌های منتخب نمایشگاه بولونیا برای تأسیس کتابخانه بین‌المللی کودکان ـ نوجوانان به کانون اهدا شد. گفتنی است این نمایشگاه پس از آن‌هم چند دوره، مجموعه‌ای از کتاب‌های منتخب خود را برای تکمیل و به روزآمد کردن کتابخانه مرجع به کانون اهدا کرد.

در پایان باید خاطر نشان کرد حضور مستمر، حرفه‌ای و تخصصی در این نمایشگاه و دیگر نمایشگاه‌ها و آشنا شدن با تازه‌های نشر و سایر رسانه‌های موجود و تبادل تجربه با دیگران، رمز موفقیت در این راه است.

متأسفانه به دلیل رعایت نشدن قوانین کپی‌رایت در کشور ما، تعداد کمی از ناشران ایرانی با فضاهای بین‌المللی آشنا هستند و نیازی به بهره گرفتن از تخصص آژانس‌های ادبی احساس نمی‌کنند و اساسا تعریفی برای این بخش ندارند.

لیلی حائری‌یزدی‌ /‌ مدیر آژانس ادبی کیا