هوای شمال تهران هم آلوده است

انگار قرار است از این به بعد شمال شهرنشین‌ها و جنوب شهری‌ها عادلانه از آلودگی هوا سهم ببرند.

آلودگی مناطق شمالی به اندازه جنوب شهر

پایین شهری‌ها اگر همیشه غصه این را داشتند که چرا شانس با آنها یار نبوده تا زندگی در یکی از خانه‌های شیک مناطق شمال شهر نصیب‌شان شود، در خیابان‌های بدون ترافیک با آسفالت‌های یکدست و بدون دست‌انداز رانندگی کنند یا در کوچه‌های خوش آب و هوا قدم بزنند، حالا می‌توانند به این دلخوش باشند که دست‌کم بالای شهرنشین‌ها هم به‌اندازه آنها از آلودگی هوا سهم می‌برند.

آمارهای به‌دست آمده از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا تمام حساب و کتاب‌ها را به هم می‌ریزد وقتی می‌شنویم هوای مناطق شمال شهر آن‌قدرها هم که فکر می‌کردیم، سالم نیست.

مصداق این ادعا وضعی است که در گزارش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از شرایط آلودگی هوای پایتخت طی یک سال گذشته (از خرداد 91 تا خرداد 92) ارائه شده است.

داده‌های ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای مستقر در برخی مناطق شمال‌شهر نشان می‌دهد، بالای شهرنشین‌ها هم به اندازه شهروندان ساکن مناطق مرکزی و جنوبی شهر تهران، هوای آلوده تنفس کرده‌اند.

براین اساس، ایستگاه اقدسیه با 131 روز هوای ناسالم، دروس با 55 روز، تهرانسر با 120 روز و پونک با 25 روز، هوای ناسالم را گذرانده‌اند.

این درحالی است که برخی مناطق جنوب، جنوب شرق و شرق تهران مانند شهرری با 108 روز هوای ناسالم، منطقه 16 با 73 روز، مسعودیه با 42 روز، محلاتی با 38 روز و پیروزی با 73 روز، هوای ناسالم را تجربه کرده‌اند.

نگاهی گذرا به این داده‌ها نشان می‌دهد برخلاف تصوری که وجود دارد و آلودگی هوای تهران در مناطق شمال و غرب پایتخت نه‌تنها کمتر از مناطق جنوبی تهران نیست بلکه حتی تعداد روزهایی که در آن مناطق شمال و غرب تهران، هوای ناسالم را سپری کرده‌اند تا حد زیادی به تعداد روزهای آلوده مناطق جنوب و شرق پایتخت نزدیک است.

خرداد ؛ ماه شانس جنوب‌شهری‌ها

جالب این‌که برخی داده‌های ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای تهران نشان می‌دهد خرداد امسال، در حالی که برخی مناطق شمالی پایتخت مانند 3 و 4 روزهای آلوده‌ای را سپری کردند، شهروندان برخی از مناطق جنوب و شرق پایتخت مانند 14 و 15 در هوای سالم‌تری نفس کشیدند.

بنابر اطلاعات استخراج شده از 20 ایستگاه سنجش آلودگی هوای تهران در خرداد، در حالی که مناطق 14و 15 در کنار مناطق شمال و غرب مانند 2، 5 و 22 سالم‌ترین هوا را تجربه کرده‌اند مناطق 3، 4 و 7 در کنار مناطق 18 و 20 (جنوب تهران) نیز آلوده‌ترین روزها را در ماه گذشته گذرانده‌اند.

البته در مجموع، پایتخت در خرداد یک روز هوای پاک و 16روز هوای سالم را گذرانده و شاخص کیفیت هوای تهران در سومین ماه سال نسبت به مدت مشابه دو سال گذشته در وضع قابل قبول‌تری قرار داشته است.

اتفاقی که معادلات را به هم زد

شاید باورش سخت باشد، اما واقعیت دارد و دلیل آن اتفاقی است که از سال 86 همزمان با ورود اولین ریزگردهای عربی به کشور رخ داد؛ موضوعی که باعث شد ساکنان مناطق شمال و غرب پایتخت هم از آلودگی هوا بی‌نصیب نمانند.

حشمت‌الله بسطامی، کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفت‌و‌گو با جام‌جم، با اشاره به تغییری که از سال 86 در شاخص‌های آلایندگی هوای پایتخت اتفاق افتاد، می‌گوید: تا قبل از سال 86 آلاینده منواکسیدکربن، آلاینده غالب حاکم بر هوای شهر تهران بود که این آلاینده نیز وابستگی شدیدی به ترافیک و تردد خودروها داشت به این معنا که در مناطق مرکزی و جنوب شهر با توجه به تردد بیشتر خودروها و ترافیک، آلودگی هوا نیز شدت بیشتری داشت، اما این روند از سال 86 به بعد تغییر کرد.

از سال 86 به بعد بتدریج با آمدن ریزگردهای عربی و داغ شدن این موضوع، شاخص آلاینده‌ها تغییر کرد و ذرات معلق 10 میکرون معیار سنجش آلودگی هوا قرار گرفت و از سال 89 نیز با توجه به این‌که ضروری بود سنجش آلاینده‌ها بر اساس معیارهای جهانی انجام می‌گرفت به این ترتیب همزمان با استانداردهای جهانی برای سنجش آلاینده‌ها این بار ذرات کمتر از 2.5 میکرون شاخص آلودگی هوای پایتخت قرار گرفت.

بر این اساس چون ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون تحت تاثیر عوامل بیرونی بخصوص موضوع ریزگردها، کاهش یا افزایش می‌یابند بنابراین همین موضوع موجب شد از این سال به بعد آلودگی هوا به طور یکنواخت در تمام مناطق شهر تهران پراکنده شود و به این ترتیب دیگر نمی‌توان گفت آلاینده ذرات معلق صرفا در مناطق مرکزی، جنوب یا شرق پایتخت بیشتر وجود دارد و مناطق شمالی یا غرب تهران، هوای سالم‌تری دارد.

آلودگی هوا این روزها دیگر نه جنوب شهر می‌شناسد و نه شمال شهر، دیگر هوای پاک و آسمان آبی، دلیلی برای گران شدن خانه‌های شمال شهر نخواهد بود، حالا همه شهروندان تهرانی چه بالای شهرنشین‌ها و چه اهالی جنوب شهر از آلاینده‌های سمی هوای تهران به یک اندازه سهم می‌برند.

پوران محمدی ‌‌‌‌/‌‌ گروه جامعه