زمین از ندیدن گوشتخواران داغ می‌کند!

گفتنی است حتی افزایش کمتر از یک درجه سیلیسیوس دمای میانگین هوا هم می‌تواند منشأ تغییرات زیادی در زمین باشد.

در حال حاضر انتشار بی‌رویه گازهای گلخانه‌ای نه‌تنها سرعت ذوب شدن یخچال‌های طبیعی، بلکه حتی روند تخریب جنگل‌ها را هم تشدید کرده است.

تلاش‌های جهانی تاکنون بر این مبنا بوده که با توجه به تاثیرات مخرب گازهای گلخانه‌ای تا حد امکان از میزان غلظت این گازها کاسته شود.

تعیین واژه‌ای با عنوان حد مجاز انتشار کربن نیز با مدنظر داشتن همین هدف دنبال شده است. روی بیشتر کالاهای تجاری برچسبی درج می‌شود که در آن واژه حد مجاز انتشار کربن به چشم می‌خورد.

این واژه نشان می‌دهد آن دولت یا آن شرکت خاص چه میزان دی‌اکسیدکربن یا سایر گازهای گلخانه‌ای مشابه را از محیط‌زیست حذف کرده است ‌اما حالا ادعا می‌شود گازهای گلخانه‌ای به‌تنهایی عامل این همه بدبختی نیست؛ گویا کمبود حیوانات گوشتخوار نیز مزید بر علت است.

شواهد اخیر حاکی است حتی حذف شکارچیان راس هرم غذایی نیز بر بحران افزایش گازهای گلخانه‌ای دامن زده است.

دانشمندان باور دارند انقراض گوشتخواران باعث می‌شود کره زمین در معرض گرمای بیشتری قرار بگیرد. اما چگونه؟

برهم خوردن تعادل و تاثیرات آن

تریشا آتوود از دانشگاه بریتیش کلمبیا واقع در ونکوور کانادا که خود این تحقیقات را سرپرستی کرده، می‌گوید؛ به نظر می‌رسد حیوانات شکارچی‌ در اکوسیستم‌های گوناگون می‌توانند نقشی اساسی را در روند تغییرات آب و هوای جهان ایفا کنند.

تاثیر فاجعه‌آور نابودی شکارچی‌های بزرگ بر اکوسیستم‌های مختلف بخوبی شناخته شده است، اما واقعیت این است که تغییر در راس هرم غذایی مستقیم جمعیت گونه‌های دیگر را که در بخش‌های پایین‌تر این هرم جای دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد و ادامه این شرایط به بی‌ثباتی می‌انجامد.

گیاهان به عنوان مهم‌ترین منبع کربن در جهان، در پایه بیشتر هرم‌های غذایی جای گرفته‌اند. هرگونه تغییری در راس هرم غذایی می‌تواند کل چرخه کربن را تحت تاثیر قرار دهد.

دکتر آتوود و تیم همکارش این فرضیه را به صورت عملی در کانادا و کاستاریکا مورد آزمایش قرار دادند. آنها با حذف موقت شکارچیان ماهی‌ها و حشرات از برکه‌ها، نهرها و اکوسیستم‌های مرطوب کوچک توانستند کل اکوسیستم و بخصوص گیاهان تیره آناناسیان را که نوعی گیاهان گلدار تک‌لپه‌ای هستند، بدقت مورد مطالعه قرار دهند.آنها سپس تاثیر این تغییرات را در بیومس‌های محلی ثبت کردند.

منظور از واژه بیومس مجموع وزن یا جرم موجودات زنده اعم از گیاه یا جانور در واحد سطح یا حجم از بیوسفر است که در زبان فارسی به آن زیست جرم نیز گفته می‌شود.

سرعت تجزیه از مواردی بود که در این تحقیقات بر آن تاکید شد، چرا که این فرآیند انتشار گازها را در پی دارد. گروه تحقیقاتی میزان دی‌اکسید‌کربنی را که به این ‌واسطه وارد جو می‌شود، بدقت زیر نظر گرفت و سرانجام موفق به ارائه یک الگوی مشخص شد.

بر اساس این الگو، میزان انتشار دی‌اکسید‌کربن بعد از حذف شکارچیان راس هرم، چیزی حدود 10 برابر افزایش پیدا کرد.

دو مقوله جدا از هم یا یک واقعیت

دکتر آتوود در پایان یادآور شد این مساله که حذف شکارچی‌های راس هرم غذایی می‌تواند باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای شود، شاید در ظاهر کمی بی‌ربط جلوه کند، اما همیشه این را مطلب را باید به یاد داشت که عوارض فعالیت‌های انسانی چند بعدی است.

تحقیقات پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سال گذشته نیز نشان داد که ناپدید شدن سمورهای دریایی باعث افزایش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سواحل آمریکای شمالی شده است.

با حذف سمورهای دریایی از هرم غذایی دیگر شکارچی وجود ندارد تا توتیاهای دریایی، کلپ‌ها یا جلبک‌های بزرگ را از بین ببرد.

افزایش جلبک‌ها در نهایت باعث شکل‌گیری جنگل‌های انبوهی در آب دریاها می‌شود که دانشمندان از آنها با نام جنگل‌های استوایی اقیانوس‌ها یاد می‌کنند.

محصول این جنگل‌‌ها نیز تولید دی‌اکسید‌کربن بیشتر است. دانشمندان باور دارند که حذف گوشتخواران بزرگ از طبیعت در واقع به معنای افتادن در دامی بسیار بزرگ‌تر است.

منبع: newscientist 
مترجم: فرناز حیدری