هنرمندان شکوه خلیج‌فارس را روایت می‌کنند

همایون امیرزاده، دبیر این جشنواره ضمن تشریح فعالیت جشنواره در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف درباره بخش بین‌الملل آن که برای نخستین بار و در کشور بوسنی هرزگوین برگزار می‌شود، توضیح می‌دهد. او می‌گوید در سومین دوره جشنواره حدود 25 هزار اثر در حوزه‌های علمی، فرهنگی، هنری و سینمایی عرضه خواهد شد.

مشروح گفت‌وگو با امیرزاده را در آستانه روز ملی خلیج‌فارس از نظر خواهید گذراند.

درباره هدف شکل‌گیری جشنواره خلیج‌فارس توضیح دهید و این‌که سومین دوره جشنواره چه تفاوت‌هایی با دوره‌های قبل دارد؟

جشنواره فرهنگی ـ هنری خلیج‌فارس در دور سوم سفر هیات‌دولت به هرمزگان به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشنهاد شد که با استقبال ایشان و موافقت رئیس‌جمهور مواجه شد و به تصویب هیات‌دولت رسید. این جشنواره جزو معدود جشنواره‌های فرهنگی و هنری است که مصوبه هیات‌دولت را هم دارد.

جشنواره خلیج‌فارس چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

اول صیانت از نام خلیج‌فارس. هدف دیگر تجلیل از پدیدآورندگان آثار فاخر علمی، ادبی، پژوهشی و هنری در حوزه خلیج‌فارس است. نشان دادن جایگاه خلیج‌فارس به عنوان یک مرکز مهم تمدن بشری و جایی که به عنوان یک نام تاریخی قابل خدشه نیست هدف دیگر جشنواره است. تجلیل از مرزداران این پهنه آبی و شناساندن چهره واقعی استعمار گران در منطقه از این منظر که هرگاه پای بیگانه‌ای به این آب‌ها باز شده اولین ملتی که از ساکنان شمال و جنوب آن دفاع کرده، ملت ایران بوده، هدف دیگر است. همچنین جشنواره می‌خواهد خلیج‌فارس به‌عنوان جایی که می‌تواند محل تلاقی فرهنگ‌ها باشد، معرفی شود. با توجه به این‌که اقدامات دامنه دار و تفرقه‌افکنانه‌ای را بخصوص در جعل نام خلیج‌فارس شاهدیم، جا داشت کاری انجام دهیم تا این پاره عزیزتر از جان ایران را پاس بداریم و بر همین اساس جشنواره را راه‌اندازی کردیم.

ظاهرا در دوره اول، جشنواره فقط محدود به استان هرمزگان بود؟

در سال اول با توجه به این‌که پیدایش هر امری با سختی‌هایی مواجه است، گستره فعالیت‌های جشنواره معطوف به فعالیت‌های استانی بود. البته دو سال قبل از راه‌اندازی جشنواره فرهنگی ـ هنری خلیج‌فارس، استان خوزستان اقدامات درخوری برای خلیج‌فارس انجام داده بود. به همین دلیل ما باید به عنوان یکی از استان‌های پیشرو در حوزه فعالیت‌های مربوط به خلیج‌فارس، از استان خوزستان سرفراز نام ببریم. تعلق خاطر مردم خوزستان به این پهنه آبی باعث شد جشنواره شعر هندیجان در آن استان پا بگیرد.

دوره دوم جشنواره خلیج‌فارس در چه استان‌هایی برگزار شد؟

در دوره دوم پنج استان در جشنواره مشارکت کردند، اما امسال به لطف خدا تمام استان‌های کشور غیر از یک استان که دیر برنامه‌هایش را ارائه کرد، متولی برگزاری یک یا دو بخش جشنواره خلیج‌فارس هستند.

این جشنواره در چه حوزه‌هایی برگزار می‌شود؟

در حوزه‌های علمی، فرهنگی، هنری و سینمایی؛ مثلا در حوزه فعالیت‌های پژوهشی شاهد چند کار متنوع هستیم. جشنواره خوبی در استان سمنان با عنوان «خلیج‌فارس در آینه سفرنامه‌ها» برگزار می‌شود. در این بخش سفرنامه مورخان، جغرافیدانان و دریانوردانی که از ایران و خلیج‌فارس دیدن کردند و بعدها این بازدید را در سفرنامه خود نمودار کردند، ارائه و بررسی می‌شود. همچنین سفرنامه سفیران و نمایندگانی که در طول تاریخ به این منطقه سفر داشتند و تجربیات خود را مکتوب کردند و نیز خاطرات و سفرنامه خبرنگاران و روزنامه‌نگارانی که به ایران سفر کردند و در آن نامی از خلیج‌فارس بردند، بررسی می‌شود.

کار خوب دیگر در استان چهارمحال و بختیاری با عنوان «گذشته،حال و آینده خلیج‌فارس» برگزار می‌شود.
همچنین در حوزه پژوهشی مطالعات و پژوهش‌های فاخر جهاد دانشگاهی که تقریبا از هشت سال پیش آغاز شده، ارائه خواهد شد. ما ارتباط خود را با دبیرخانه جهاد دانشگاهی که درباره خلیج‌فارس فعالیت می‌کنند، برقرار کردیم.

برنامه هنری جشنواره چیست؟

ما 14 برنامه مختلف را در حوزه‌های هنری برگزار می‌کنیم. عمده‌ترین آنها در حوزه‌های هنرهای تجسمی، گرافیک، طراحی پوستر و خوشنویسی است.

هرکدام از این برنامه‌ها در یک استان برگزار می‌شود؟

بله. همچنین در حوزه موسیقی کارهای خوبی انجام شده است. در استان کرمان شاهد برگزاری جشنواره موسیقی نواحی خلیج‌فارس هستیم. جشنواره نواهای خلیج‌فارس را هم در استان سیستان و بلوچستان شاهد خواهیم بود. در کنار این فعالیت‌ها، تولید و ساخت قطعه‌ای خوب با عنوان «شکوه‌خلیج‌فارس» در هرمزگان کلید خورده است.

هنرمندان هرمزگانی این قطعه را تولید می‌کنند؟

این قطعه کار معتبری است. البته قبل از آن قطعه‌ای با عنوان «همبستگی» در مرکز تولید خلیج‌فارس ساخته شده بود. در ساخت این قطعه جدید پنج خواننده محلی با همنوایی هم و ارکستر و گروه کر و نیز بهره گرفتن از سازهایی بخشی از هویت این اقلیم این قطعه را می‌سازند. علی رضایی، شاعر این قطعه است. این قطعه به زبان‌فارسی است و بخش‌هایی از آن با لهجه بندری اجرا می‌شود.

برنامه‌های جشنواره در حوزه داستان چیست؟

در داستان، بخش متون ادبی مرتبط با جشنواره خلیج‌فارس را اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی جنوب کرمان برگزار می‌کند. همچنین جشنواره داستان‌های کوتاه خلیج‌فارس در استان کهگیلویه و بویر احمد برگزار می‌شود. ضمن آن‌که داوری جایزه کتاب خلیج‌فارس در خانه کتاب در حال انجام است. این دومین دوره برگزاری این جایزه است.

جشنواره خلیج‌فارس در چه تاریخی برگزار می‌شود؟

اول تا دهم اردیبهشت همه بخش‌ها در استان‌های مختلف برگزار می‌شود. ما امسال مراسم پایانی را نهم اردیبهشت در بندرعباس برگزار خواهیم کرد.

چه بخش‌هایی از جشنواره در تهران برگزار می‌شود؟

اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران در چند بخش از این جشنواره پیشنهادهایی داشت. درنهایت تهران میزبانی بخش‌های رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها، فضای مجازی و نیز تئاتر خیابانی را در جشنواره خلیج‌فارس کسب کرد.

همه ساله همزمان با روز ملی خلیج‌فارس، برنامه‌هایی از سوی نهادها و ارگان‌های مختلف برگزار می‌شود. ارتباط دبیرخانه جشنواره فرهنگی و هنری خلیج‌فارس با این مراکز چگونه است و چه تدارکی در نظر گرفتید تا از موازی‌کاری پرهیز شود؟

در این دو سه سال ما ارتباطاتی با برخی مراکز برقرار کردیم. مثلا همان طور که عرض کردم فعالیت‌هایی را با جهاد دانشگاهی آغاز کردیم. دانشگاه تهران و نیز وزارت علوم نیز اقداماتی درباره خلیج‌فارس انجام می‌دهند که قصد تعامل با آنها را داریم. البته این خوب است مراکز دیگر هم برنامه‌هایی در روز ملی خلیج‌فارس برگزار می‌کنند و ما هم اصراری نداریم همه فعالیت‌ها زیر چتر جشنواره باشد، چراکه معتقدیم در زمینه خلیج‌فارس هر چه کار تولید شود، باز هم کم است.

آقای امیرزاده! نکته این است که این حجم عظیم برنامه‌ها قرار است انجام شود تا نشان دهیم خلیج‌فارس نامش همواره خلیج‌فارس بوده و خواهد بود. این را همه ما ایرانی‌ها می‌دانیم. اما آن سوی آب‌ها ادعایی جز این دارند. جشنواره خلیج‌فارس، چه برنامه‌هایی در عرصه بین‌المللی تدارک دیده است؟

ما امسال شاهد رویکرد بین‌الملل جشنواره نیز خواهیم بود. در اروپای شرقی با مرکزیت کشور بوسنی و هرزگوین برنامه‌های جشنواره با حضور 10 تا 15 کشور حوزه بالکان برگزار می‌شود. اندیشمندان این کشورها روز دهم اردیبهشت جمع خواهند شد و در بوسنی برنامه‌هایی برگزار می‌شود. هم‌اکنون ما در حال رصد اندیشمندان و خلیج‌فارس شناسان برای حضور در کشور بوسنی و هرزگوین هستیم.

تلاش داریم سال‌های بعد نیز فعالیت‌های بین‌المللی جشنواره توسعه یابد. با توجه به تحریف نام خلیج‌فارس در خارج از کشور تلاش داریم هر سال سفارتخانه‌های ما در دیگر کشورها برنامه‌هایی را در این خصوص برگزار کنند. همان طور که می‌دانید برخی مناسبت‌ها در تقویم سفارتخانه‌های کشور ثبت شده است و سفارتخانه‌ها در آن روز ملزم هستند برنامه‌هایی را اجرا کنند.

مثلا همه سفارتخانه همه ساله روز چهاردهم خرداد برنامه‌هایی را به مناسبت ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌کنند یا برنامه‌هایی در روز 22 بهمن تدارک می‌بینند.

امسال در شورای سیاستگذاری جشنواره خلیج‌فارس به ریاست آقای دکتر حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که با حضور نمایندگان وزارت امور خارجه برگزار شد، به وزیر ارشاد قرار شد روز ملی خلیج‌فارس نیز در تقویم رسمی سفارتخانه‌ها درج شود تا آنها برنامه‌هایی در دیگر کشورها مرتبط با خلیج همیشه فارس برگزار کنند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز سالانه هفته‌های فرهنگی در دیگر کشورهای جهان برگزار می‌کند. قرار شده بخشی از بسته‌هایی که در جشنواره خلیج‌فارس عرضه می‌شود، در این هفته‌های فرهنگی ارائه شود. قطعا بخشی 25 هزار اثری که در سومین دوره جشنواره خلیج‌فارس عرضه می‌شود، قابلیت عرضه به دیگر کشورها را دارد.

سجاد روشنی ‌-‌ گروه فرهنگ و هنر