دیوار‌ کنکور فروریخت

تعداد بالای متقاضیان ورود به دانشگاه و ظرفیت پایین پذیرش دانشجو در دهه‌های گذشته، موجب شد کنکور به‌عنوان تنها راه‌حل گزینش دانشجو مطرح شود و در این میان، بسیاری از داوطلبان ورود به دانشگاه، هرگز موفق نشدند از سد کنکور عبور کنند.

اما بالاخره دی امسال، با حذف کنکور بیش از 11 هزار کد رشته محل در دانشگاه‌های آزاد، پیام نور و غیرانتفاعی، اولین گام جدی و عملی برای حذف کامل کنکور برداشته شد.

اگرچه این حذف کنکور به رشته‌های موجود در دانشگاه دولتی، رشته‌های پزشکی و سایر رشته‌های پرطرفدار کشیده نشد، اما همین که بعد از گذشت بیش از 40 سال، داوطلبان توانستند بدون دردسرهای کنکور، وارد دانشگاه شوند؛ اتفاق نادری در تاریخ نظام آموزش عالی به حساب می‌آید.

سوابق تحصیلی؛ جایگزین کنکور شد

معایب برگزاری کنکور به حدی زیاد است که برشمردن آن، مثنوی هفتاد من می‌شود، اما همین که بخش بزرگی از سرنوشت یک نوجوان در یک آزمون چند ساعته رقم می‌خورد، کافی است بگوییم کنکور، سیستمی عادلانه برای گزینش دانشجوی اصلح نیست.

ولی مشکلی که وجود دارد این است که هنوز هم مسئولان نظام آموزش و پذیرش دانشجو به یک نظر واحد درباره سیستم جایگزین کنکور نرسیده‌اند.

در اولین مرحله از حذف کنکور قرار شد سوابق تحصیلی جایگزین کنکور شود و با آن‌که نسبت به این فرآیند، انتقادهای گسترده‌ای وجود داشت، اما بالاخره معدل کتبی دیپلم داوطلبان به عنوان جایگزین مطرح شد.

در این سیستم پذیرش دانشجو، داوطلبان براساس معدل دیپلم دبیرستان تقسیم‌بندی شدند و هر داوطلب با توجه به نمره دیپلم و البته با توجه به شرط بومی بودن می‌توانست بدون کنکور وارد مراکز آموزش عالی کشور شود که اولین دوره از دانشجویان بدون کنکور در نیم سال دوم تحصیلی 92-91 به دانشگاه‌ها راه یافتند.

گرچه کارشناسان آموزشی بارها تاکید کردند تا وقتی آزمون‌های دوره دبیرستان در سراسر کشور استاندارد نشده و آزمون‌ها ملی برگزار نشود، نمرات درسی دوره دبیرستان نمی‌تواند معیار منطقی و عادلانه‌ای برای گزینش دانشجو باشد.

داستان ناتمام حذف کنکور

سریال حذف کنکور، داستان طولانی و دامنه‌داری است. در سال 86 بود که نمایندگان مجلس با توجه به تبعات منفی کنکور، تصمیم به حذف آن گرفتند و قرار شد مطابق مصوبه حذف کنکور، آزمون سراسری تا سال 1390حذف شود.

اما به دلیل مهیا نبودن زیرساخت‌های حذف کنکور و مشکلات فنی و اجرایی، اتفاق خاصی در سال 90 رخ نداد و همچنان کنکور، مهمان زندگی دانش‌آموزان ایرانی باقی ماند تا این که محمد حسین سرورالدین، رئیس سابق سازمان سنجش در جمع خبرنگاران تاکید کرد: آخرین تصمیم کارگروه ماده 4 حذف کنکور، این است که حذف کنکور تا سال 93 محقق شود و سال 92 آخرین کنکور باشد.

در حالی که انتظار می‌رفت حداقل این وعده تا سال 92 سرجایش باقی بماند، اما حالا آخرین شنیده‌ها از وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و مجلس شورای اسلامی حاکی از آن است که کنکور تا سال 96 هم حذف نخواهد شد.

پرسود بودن تجارت کنکور برای بسیاری از موسسات، برگزار نشدن آزمون‌های ملی استاندارد در دبیرستان‌ها و رقابت شدید برای تصاحب حداقل صد هزار کرسی دانشگاهی پرطرفدار، از جمله عواملی است که به‌عنوان موانع اصلی حذف کنکور برشمرده می‌شود.

چرا از حذف کنکور استقبال نشد؟

داوطلبان در بهمن امسال می‌توانستند از بین بیش از 11 هزار کد رشته محل، رشته دانشگاهی مورد علاقه خود را انتخاب کنند و بدون کنکور وارد دانشگاه شوند ولی با پایان مهلت ثبت‌نام داوطلبان، حدود دو‌سوم از کد رشته محل‌ها بدون متقاضی باقی ماند، یعنی شرایط به گونه‌ای درآمد که بسیاری از داوطلبان ورود به دانشگاه، حتی با وجود حذف کنکور هم راضی نبودند به مراکز آموزش عالی وارد شوند.

جدای از این‌که عنوان می‌شد بازار نامناسب اشتغال فارغ‌التحصیلان و کاربردی نبودن دروس دانشگاهی، انگیزه‌های جدی ورود به دانشگاه را در بین طیف عظیمی از جوانان خشکانده است، اما عملکرد نظام پذیرش دانشجو هم در این روند بی‌تاثیر نبود.

بسیاری از رشته محل‌هایی که کنکور کارشناسی آنها در سال 91 حذف شد، ازجمله رشته‌های کم‌متقاضی و کم‌طرفداری بودند که داوطلبان تمایلی برای تحصیل در این رشته شهرها نداشتند و به همین علت هم به نظر می‌رسد نمی‌توان اولین دوره حذف کنکور و بخصوص خروجی آن را دستاوردی موفقیت‌آمیز برای نظام آموزش عالی به شمار آورد.

امین جلالوند - گروه جامعه