بافت فرسوده مشهد نیازمند منابع مالی

اینجا گره وا می­شود

قلبت مصفا می­شود

دردت مداوا می­شود

آری امام اینجاستی...

امام اینجاست... در مشهد... شهری که شیعیان جهان از اقصی نقاط گیتی به سویش روانند تا جان خسته را روحی دوباره ببخشند و تن بیمار را به سلامت به خانه برگردانند. شهری که پس از انقلاب رشدی چشمگیر را شاهد بوده است. جمعیتش با نگاهی به آمار شش برابر شده و مساحتش افزایشی ده برابری را تجربه کرده است. افزون بر جمعیت ساکن در آن، هر روز هزاران نفر نیز به قصد زیارت به این شهر وارد می­شوند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و گسترش فضای حرم مطهر امام رضا (ع) بافت های فرسوده، خود را بیش از پیش نمایان ساختند و مسئولان شهر نیز که از ارادتمندان آن امام بوده و هستند، بر آن شدند تا تلاش­شان را برای بازسازی این بافت­های فرسوده آغاز کنند. در این راه تا به آن­جا پیش رفتند که در سال 2010 این شهر به عضویت کمپین شهرهای آماده جهان در آمده است. کمپین شهرهای آماده جهان ده شاخص اصلی برای این شهرها در زمینه نوسازی و بهسازی بافت فرسوده مشخص کرده که یکی از این موارد مقاوم سازی ساختمان­هاست. در این شاخص مقاوم‌سازی ساختمان­ها، بیمارستان­ها و مدارس به عنوان یک اولویت مطرح است که مشهد در این زمینه عملکرد قابل قبولی داشته است. در بازدید اخیر مدیر کمپین شهرهای آماده جهان از بافت فرسوده مشهد، نوسازی و بازسازی بافت فرسوده از سوی این کمپین به عنوان مدل جهانی شناخته شد.

مساحت بافت­های فرسوده در ایران حدود شصت و سه هزار هکتار است که تهران با مساحت سه هزار و دویست و شصت و هشت هزار هکتار در رتبه اول و مشهد با مساحتی قریب به دو هزار و دویست و نود و دو هکتار در مقام سوم است، که در فضای بافت فرسوده مشهد پانصد و نوزده هزار و هشتصد و پنجاه و دو نفر زندگی می­کنند. از مشکلات بافت­های فرسوده شهر مشهد می‌توان به مسائل اقتصادی،  نبود مدیریت هماهنگ و یکپارچه در محدوده­های نیازمند نوسازی، وجود محدوده وسیعی در بافت­های مرکز شهری که واجد کیفیت نامطلوب به لحاظ عملکرد کالبد و سیمای شهری و مقاومت در برابر سوانح و کاربری نامناسب شهری اشاره کرد. فقدان مکانیسم­های حمایتی و هدایتی مناسب در حوزه­های مادی –قانونی نسبت به ساکنان مالک در بافت­های فرسوده به منظور ایجاد عملکردهای نوسازی، غیر منعطف و ناکارآمد بودن فرامین اسناد فرادست در قالب ضوابط و مقررات در نسبت با این نوع بافت­ها نیز بخشی دیگر از مشکلات است. ضعف مالی اکثر ساکنین که سبب شده علی­رغم تمایل مردم به بازسازی واحدهای مسکونی، روند نوسازی کندی داشته باشد، برخوردار نبودن از استانداردهای لازم و عدم تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در بازسازی اکثر پهنه­های فرسوده به علت واقع شدن این پهنه در محدوده­های محروم و عدم ایجاد جاذبه­های لازم از سوی متولیان ساماندهی نیز از معضلات بافت­های فرسوده است.

تلاش همه جانبه مسئولان شهری مشهد در راه بازسازی بافت­های فرسوده مشهد بسیار چشمگیر است. در این رابطه محمد پژمان شهردار مشهد یکی از معضلات اجرای پروژه نوسازی و بهسازی بافت فرسوده مشهد تامین منابع مالی است. تامین این منابع تاکنون بر منابع دولتی متمرکز نبوده است. جهت سرعت بخشی به این پروژه ها، از منابع مردمی، بانک ها و سایر ساز و کارهای شناخته شده استفاده شده، اما افزایش سرعت نوسازی بافت فرسوده نیازمند حمایت بیشتری است.

در حال حاضر این پروژه پنجاه درصد پیشرفت فیزیکی داشته و در بخش تملک نیز این پیشرفت شصت و پنج درصد بوده است.

تاکنون برای اجرای این پروژه سه هزار میلیارد تومان اعتبار هزینه شده است و برای اجرای کامل آن هشت هزار میلیارد تومان دیگر نیز نیاز است، که در این راه دولت نیز می تواند کمک کند.

در حاشیه بازدیدی که استاندار خرسان رضوی از بافت فرسوده شهر مشهد و پیشرفت­های آن داشته است شهردار مشهد با بیان اینکه روند باسازی بافت فرسوده اطراف حرم چندان مساعد نبوده است، اشاره کرد که: سال 1395 را برای اتمام یک مرحله از کار در نظر گرفته­ایم، اما تامین منابع مالی برای رسیدن به هدف مهم ترین مشکل موجود است. البته انتظاراتمان متمرکز به منابع مالی دولتی نبوده است و بانک‌ها و سایر ساز و کارهای کشور را بیشتر مورد بررسی قرار خواهیم داد.

حال که صحبت از بافت فرسوده است، بد نیست نگاهی به خاطرات گذشته زائران حرم رضوی بیاندازیم. آن روزها که مردم با کاروان از اقصی نقاط به سوی مشهد به راه می­افتادند و هر کاروان چاووشی خوانی نیز با خود داشت. یکی از بیت هائی که همیشه این چاووشان می­خواندند این بود که:

اغنیا مکه روند و فقرا سوی تو آیند

جان فدای تو رضا (ع)جان که تو حج فقرائی

بیائید تا دست به دست هم داده و این کعبه آمال شیعیان جهان را آنچنان بسازیم که در خور همت والای مردم ایران اسلامی باشد. در این راه علاوه بر دست اندرکاران این طرح، عاشقان حرم رضوی نیز باید به هر طریقی که می­توانند دوش به دوش شهرداری مشهد گام بردارند، تا این مهم در آینده­ای نه چندان دور به بار بنشیند.

محمد حسین ممجد –جام‌جم آنلاین