خطر پلاستیک برای آبزیان

بیس فنول آ(BPA) ماده‌ای است که در نوع رفتار و تکامل حیوانات تاثیر دارد، چرا که از نظر ساختاری مشابه هورمون استروژن در بدن عمل می‌کند و از طریق این ویژگی در روند طبیعی موجود زنده تداخل ایجاد می‌کند.

این هورمون مصنوعی در جنس مذکر گونه‌های جانوری تاثیر بیشتری دارد و حتی قادر است توانایی تولید مثل آنها را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.

طبق یافته‌های جسیکا وارد میزان تاثیرات خیلی فراتر از آنچه در مرحله نخست تصور می‌شود، است. او دوگروه از ماهیان نقره فام دم سیاه و قرمز را به مدت 14 روز در معرض BPA قرار داد و سپس رفتار آنها را با ماهیان دور از این شرایط مقایسه کرد.

او به طور شگفت‌انگیزی متوجه شد که تشابه زیادی بین ماهیان تحت تاثیر BPA با ماهیان گونه‌های دیگر به وجود آمده است.

ناگفته نماند که این مطالعات از نظر تغییرات ژنتیکی اعتباری نداشتند و تحقیقاتی در آن مورد صورت نگرفت تا اثبات کنند که تداخل گونه‌ها ایجاد شده یا نه، اما جسیکا ادعا می‌کند که از این تغییرات می‌توان در بررسی حس همسریابی ماهیان ماده استفاده زیادی کرد.

نکته مهم این است که بررسی برخی تغییرات رفتاری ماهیان از این طریق بسیار دشوار است.

ماهیان نقره فام دم قرمز گونه‌های مهاجمی هستند که اغلب ماهیگیران از آنها به عنوان طعمه استفاده می‌کنند.

این ماهیان با ماهیان بومی منطقه ترکیب می‌شوند و به تدریج رفتاری مشابه آنها را می‌توانند نشان دهند؛ چرا که در این بین با موادی مشابه استروژن مثل BPA تماس نزدیکی دارند.

جسیکا این نوع ترکیب گونه‌ها را یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علل انقراض برخی گونه‌ها در شرایط محیطی آلوده می‌داند و به نظر او همواره انتخاب طبیعی باعث انتخاب گونه برتر با صفات سازگارتر با محیط می‌شود.

غلظتی از BPA که ماهیان در این مطالعات با آن مواجه شدند به مراتب بیشتر از میزان نرمالی است که انسان آن را تجربه می‌کند، ولی با وجود این دانشمندان معتقدند آن دوز‌های پایین هم می‌تواند در دراز مدت به انسان آسیب برساند و به علت مشابهتی که با هورمون‌های انسانی دارد، می‌تواند باعث تغییر برخی رفتار‌های انسانی مخصوصا در مردان شود.

نتایج این تحقیقات در برخی کشور‌ها باعث تغییراتی در استاندارد استفاده از BPA شده است. برای مثال سازمان تغذیه و داروی آمریکا در سال گذشته استفاده از BPA را در تهیه ظروف پلاستیکی مخصوص کودکان ممنوع اعلام کرد. ممنوعیتی که انتظار می‌رود بزودی برای همه گروه‌های سنی اعمال شود.

ظروف پلاستیکی و حتی آنهایی که تحقیقات فعلی نشانی از خطرناک بودن آنها برای بدن ندارند، قطعا عوارض ناشناخته‌ای را ایجاد می‌کنند که در آینده و با پیشرفت تحقیقات، نشانه‌های آن روشن خواهد شد.

زندگی امروزه بشر و صنعت بسته‌بندی مواد غذایی متاسفانه بر پایه استفاده از ظروف پلاستیکی که از مواد گوناگون ساخته می‌شوند، بنا شده است.

با این‌که امروزه مشخص شده این ظروف عامل بسیاری از مشکلات هستند، اما تغییر رویه صنعت بسیار هزینه‌بر و مشکل است و به همین دلیل هنوز شاهد استفاده بسیار زیاد و انبوه پلاستیک در کنار غذا و زندگی روزانه‌مان هستیم.