قند و نمک

مقصد ما استودیوی پخش رادیو فرهنگ و برنامه «چای شیرین» است که برای گروه سنی کودک و نوجوان تولید و پخش می‌شود.

از پیش در جریان موضوع برنامه قرار گرفته‌ایم. قرار است درباره طنز کودک و نوجوان صحبت شود. برنامه بخش‌های مختلفی دارد. البته چای شیرین یکی از برنامه‌های مستقل همان مجموعه رادیو تعطیل نیست، است. پرویز جمالی، تهیه‌کننده برنامه می‌گوید: از ساعت 14 تا 19 برنامه رادیو تعطیل نیست از رادیو فرهنگ پخش می‌شود. رادیو تعطیل نیست از چند برنامه متفاوت و مستقل تشکیل شده که برنامه چای شیرین نیز یکی از این برنامه‌های مستقل آن است و از ساعت 17 تا 18 در قالب برنامه‌ای طنز پخش می‌شود.

پیش از شروع برنامه، تهیه‌کننده و مجری درباره موضوع این هفته گرم صحبت شده‌اند. بحث آنها خارج از فضای برنامه خیلی جدی است و هر دو بر این عقیده‌اند که طنز کودک و نوجوان به ساماندهی جدی نیاز دارد. با آنها همسخن می‌شویم. جمالی می‌گوید: مخاطب در هر نوع برنامه‌ای به دنبال محتواست. وظیفه طنز فقط خنداندن مخاطب نیست. طنز زمانی جالب و خوب قلمداد می‌شود که حاوی پیام و معنی باشد. جدی‌ترین حرف‌ها و نکته‌های ریز و ظریف معمولا با طنز گفته می‌شود.

برنامه چای شیرین در قالب طنز ارائه می‌شود و طبیعی است یکی از اولین سوالات ما از تهیه‌کننده برنامه همین باشد که آیا توانسته‌اید مخاطب خود را جذب کنید و او عنوان می‌کند: با خلاقیت در برنامه‌سازی می‌توان عطش و اشتیاق مخاطبان را بیشتر کرد. با به کارگیری مولفه‌های مناسب و تاثیرگذار همچون موسیقی‌هایی که براساس ریتم برنامه انتخاب می‌شود، سعی می‌کنیم روند برنامه یکنواخت نشود و ضرباهنگ برنامه نیز تند باشد.

یک پای مهم چای شیرین بهرام سروری‌نژاد، مجری برنامه است. تجربه سال‌ها حضور در عرصه نمایش رادیویی سبب شده سروری‌نژاد با مهارتی خاص برنامه‌ای طنز را اجرا کند. در واقع می‌توان گفت او نمک برنامه چای شیرین است. ابتدای برنامه به خواست تهیه‌کننده، ترانه حسنی نگو بلا بگو را بداهه می‌خواند و این کار او شعف خاصی در استودیو ایجاد می‌کند.

در استودیوی پخش برنامه چای شیرین همدلی و همکاری خوبی میان عوامل برنامه وجود دارد و همین صمیمیت باعث می‌شود مشکلات ناخواسته‌ای که در زمان اجرای برنامه‌های زنده پیش می‌آید بسادگی حل شود. همچنین این برنامه دارای بخش‌هایی همچون تذکره، اینترنت، حکایت‌های شیرین و پیشنهاد شیرین نیز است.

محمدعلی مومنی، نویسنده و سردبیر برنامه چای شیرین است. با او درباره برنامه و متن‌هایی که می‌نویسد، دقایقی همکلام می‌شوم: هر وقت از طنز صحبت می‌شود، نظرها به سمت طنز سیاسی می‌رود. اما در این برنامه از دریچه طنز به مسائل روزمره و هنر‌های گوناگون نگاه می‌کنیم. در برنامه چای شیرین رادیو فرهنگ شاهد یک اتفاق تازه هستیم و آن این که به طنز درباره موسیقی یا هنرهای تجسمی و تئاتر به شکل جدی می‌پردازیم.

از مومنی درباره اسم برنامه می‌پرسم که می‌گوید: چای، نوشیدنی سنتی ایران است و طرفداران خاص دارد. برخی چای را برای رفع خستگی می‌نوشند و گروهی معتقدند اولین نوشیدنی ایرانی در محفل‌های دوستان و حتی رسمی است. به همین دلیل، اسم برنامه را چای شیرین گذاشتیم. مومنی می‌گوید: ابتدای ورود به شما هم چای تعارف کردیم، چون می‌خواستیم سنت ایرانی بودن خود را حفظ کنیم.

درباره نوع شیرینی چای شیرین سوال می‌کنم و مومنی می‌گوید: به سلیقه مخاطبان برنامه بستگی دارد. هر کسی چای را به گونه‌ای که مایل است، شیرین می‌کند. همین که می‌گویم چای شیرین خود نوعی رندانه صحبت کردن است، زیرا فکر برخی به سمت چای شیرینی که در صبحانه ما ایرانی‌ها وجود دارد معطوف می‌شود، ولی نظر ما هر نوع شیرینی مانند شکر، قند، نبات، خرما، کشمش و نظایر اینهاست. یعنی هر چیزی که بتواند تلخی چای را برطرف کند و به قولی باعث شود از نوشیدن چای لذت ببریم. حال ممکن است برخی با برنامه ما چای خود را شیرین کنند.

سیدبهرام سروری‌نژاد، مجری برنامه چای شیرین است. او فعالیت خود را با مرکز نمایش رادیو سال 79 در تهران شروع کرد. سروری‌نژاد درباره اجرای برنامه چای شیرین می‌گوید: به طور کلی طنز همیشه با نیش همراه است که اگر با آگاهی و درایت طنز ساخته شود، این نیش درمانگر هم است، زیرا طنز فقط خنداندن مردم نیست، بلکه دردها را با ظرافت و زیرکی بیان کردن است.

سخت‌ترین دردها و مشکلات را می‌توان به گونه‌ای رسا و شیوا با طنز بیان کرد. برای این کار به متنی نیاز است که از نگاه طنز نوشته شده باشد و دیگر این که مجری نیز باید روحیه طنز داشته باشد و خودش با شگردهای برنامه‌های طنز آشنا باشد. چون لحن مجری و ضرباهنگی که به متن می‌دهد، از بابت مکث، تندخوانی، نوع خواندن جملات همگی در اجرای برنامه طنز تاثیرگذار است. به همین دلیل بین نویسنده متن و مجری باید یک نوع هماهنگی و همفکری وجود داشته باشد، زیرا هدفی پشت هر کاری وجود دارد و طنز نیز دارای چنین خصوصیتی است و باری به هر جهت نیست، بلکه موشکافانه و زیرکانه به مسائل پیرامون خود نگاه کردن و با معنی و منظوری خاص صحبت کردن است.