زونا؛ بازگشت دوباره آبله‌مرغان در سنین میانسالی

بیماری زونا به آبله‌مرغان بزرگسالان شهرت دارد و از این رو اغلب افراد تصور می‌کنند تنها افرادی که در گذشته به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند و بدنشان در برابر ویروس مولد بیماری مصونیت ندارد به بیماری زونا مبتلا می‌شوند اما برخلاف آنچه تصور می‌شود افرادی به این بیماری مبتلا می‌شوند که در گذشته سابقه ابتلا به بیماری آبله مرغان داشته‌اند. بیماری زونا یک بیماری ویروسی است که عامل مولد آن «هرپس زوستر» یا به عبارتی همان ویروس مولد بیماری آبله مرغان است.

در افرادی که در سنین کودکی به بیماری آبله مرغان مبتلا می‌شوند ویروس مولد پس از پایان دوره بیماری، به ریشه عصب‌هایی که در امتداد نخاع قرار دارند مهاجرت می‌کند و تا پایان زندگی فرد در این قسمت از بدن در حالت غیرفعال و نهفته باقی می‌ماند، اما در شرایطی که فرد با استرس شدید و ناگهانی مواجه شده یا دچار تنش‌های روحی و جسمی شدیدی باشد ممکن است این ویروس دوباره در بدن فعال شده و شروع به تقسیم سلولی کند که در این صورت در امتداد عصب‌ها گسترش خواهند یافت.

در افرادی که در اثر ابتلا به بیماری‌های دیگر مقاومت بدنی‌شان به میزان قابل توجهی کاهش یافته و با ضعف سیستم ایمنی بدن مواجه شده باشند نیز احتمال فعال شدن ویروس نهفته در بدن وجود دارد. با فعال شدن مجدد ویروس، فرد در پوست و بافت اطراف این منطقه عصبی که محل استقرار ویروس‌هاست درد شدیدی را احساس می‌کند که از نخستین علائم ابتلا به بیماری زوناست.

با توجه به این‌که معمولا در چنین شرایطی تنها یک یا دو عصب تحت تأثیر فعالیت مجدد ویروس قرار می‌گیرند، علائم بیماری در یک طرف بدن ایجاد می‌شوند که این نیز از دیگر علائم مشخصه این بیماری است. تاول‌های قرمز و دردناک پس از گذشت چند روز از بروز علائم اولیه بیماری در سطح پوست شکم، قفسه سینه، صورت یا پاها ایجاد می‌شوند که البته احتمال ظاهرشدن این تاول‌های پوستی در قسمت شکم و قفسه سینه بیشتر است. در برخی افراد نیز این علائم در اطراف چشم‌ها و گوش‌ها ایجاد می‌شود که موجب احساس سرگیجه شدید، ایجاد صدا در گوش یا در موارد نادری موجب نابینایی فرد بیمار خواهد شد.

زمانی که ویروس‌ها در حین تقسیم‌شدن به انتهای عصب‌ها می‌رسند این تاول‌ها در سطح پوست نمایان می‌شوند. این تاول‌ها به کندی خشک می‌شوند و اغلب چند هفته طول می‌کشد تا به‌طور کامل بهبود پیدا کنند. درمان دارویی خاصی برای این بیماری وجود ندارد و بهبود فرد مبتلا به آن مستلزم سپری شدن دوره بیماری است. تنها هدف درمان این است که با تجویز داروی مناسب درد و دیگر علائم بیماری تا حدودی کمتر شود.

مصرف مولتی‌ویتامین‌ها، بویژه ویتامین‌های B و C در بهبود وضعیت سیستم ایمنی بدن و کاهش عوارض ناشی از بیماری بسیار موثر است. احتمال ابتلا به بیماری زونا در همه افرادی که در گذشته آبله مرغان گرفته‌اند وجود دارد، البته این احتمال با افزایش سن بیشتر می‌شود.

دکتر نوشین محمودیان