قیام خونین 15 خرداد 48 ساله شد

15 خرداد در تاریخ انقلاب اسلامی ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نقطه عطف و سرآغاز نهضت اسلامی ملت ایران و بیداری دیگر ملل به شمار می آید.اقدامات رژیم شاه و امریکا در سال های 40 تا 42 برای نابودی اسلام و غارت کشور ، امام خمینی (ره) را بر آن داشت تا با بیانیه ها و ایراد سخنرانی های مهم نقشه های شوم آنان را برملا کند.

کد خبر: ۴۰۷۵۰۵

به گزارش شبکه خبر، رژیم شاه و استکبار جهانی که امام را به عنوان مانعی بر سر راه رسیدن به مطامع و مقاصد خود می دیدند تصمیم گرفتند ایشان را از سر راه بردارند.

سخنان امام در 13 خرداد 42 در مدرسه فیضیه که مصادف با عاشورای حسینی بود، جزییات بیشتری را از جنایات رژیم و اربابان امریکایی و اسراییلی شاه برملا کرد، به طوری که این سخنان خشم و نفرت مردم را از رژیم پهلوی افزایش داد.

در پی این سخنان ، ماموران رژیم به دستور شاه ، سحرگاه 15 خرداد 42 به خانه امام (ره) در قم یورش بردند، امام را دستگیر و به زندانی در تهران منتقل کردند.

روز به نیمه نرسیده بود که خبر دستگیری امام در سراسر ایران پیچید و مردم در شهرهای مختلف همچون قم ، تهران ، مشهد ، تبریز و ورامین دست به اعتراض زدند.

این اعتراضات ، قیامی خود جوش و مردمی بود و رژیم را برآن داشت تا در شهرهای قم ، تهران و ورامین برای جلوگیری از گسترش این حرکت مردمی ، معترضان را به گلوله ببندد.

در کنار این حرکت خودجوش مردمی که از پیوند ناگسستنی مردم و مراجع تقلید بر می خاست ، قیام 15 خرداد کفن پوشان ورامین در تاریخ پر افتخار انقلاب اسلامی از رنگ و بوی خاصی برخوردار است.

مردم انقلابی ورامین و پیشوا که اکثر آنان کشاورزانی بودندکه با شنیدن خبر دستگیری امام از مزارع خود با در دست داشتن بیل و داس به همراه عزاداران مراسم دوازدهم محرم (سوم امام حسین (ع) و روز بنی اسد) ، شهر پیشوا و روستای محمدآباد به سمت تهران برای اعتراض حرکت کردند.

ساواک پس از اطلاع از حرکت مردم به ژاندارمری مستقر در منطقه و گارد شاهنشاهی اعزامی ، دستور می دهد در پل باقرآباد راه را بر مردم ببندند و کفن پوشان ورامین را بسیار فجیع و وحشتناک به خاک و خون کشیدند.

عصر روز 15 خرداد فرا رسید ، عده زیادی از مردم در شهرهای قم ، تهران و ورامین در این روز به شهادت رسیده بودند تا با خون آنان بذر انقلاب که به دست امام خمینی (ره) کاشته شده بود آبیاری شود و در بهمن 57 به ثمر بنشیند.

حضرت امام خمینی(ره) درباره نقش و جایگاه مردم ورامین در پیروزی انقلاب اسلامی چنین فرمودند: " آقایان محترم و جوانان معظم ورامین ، بر ما حق ویژه ای دارند ، آنها در 15 خرداد جوانان خود را از دست دادند و برای اسلام فعالیت کردند."

بسترها و دستاوردهاى قیام پانزده خرداد:

بی تردید هیچ دگرگونى و انقلابى بى ریشه و علت پدید نمى آید و بسترها و عواملى در شکل گیرى آن مؤثر است. قیام 15 خرداد نیز جنبشى ماندگار و اثر گذار است و نقطه عطفى در کارنامه انقلاب اسلامى ایران به شمار مى رود. این قیام، سر آغاز تحوّلات و دگرگونیهاى شگفت آورى شد که به حق مى توان از آن به عنوان "یوم اللّه " نام برد.

عوامل و بسترهاى چندى در پیدایش قیام 15 خرداد نقش دارند.

عوامل و ریشه ها:

بازکاوى عوامل پیدایش نهضت پانزده خرداد ـ به عنوان مقدمه و طلیعه انقلاب شکوهمند اسلامى ـ نیازمند بررسى علل و پیش زمینه هاى مختلفى است که از نهضت تحریم تنباکو و انقلاب مشروطیت به وجود آمده و تا سال 41 و پس از آن در خود انقلاب اسلامى تداوم داشت و در واقع هم باید بعد مادى و ظاهرى این علل را در نظر گرفت و هم بعد باطنى و معنوى آنها را، چنان که شهید مطهرى مى گوید: "این نهضت، نهضتى است از تیپ نهضت پیامبران؛ یعنى، برخاسته از خودآگاهى یا خدا آگاهى".

این خود آگاهى ریشه اش در اعماق فطرت بشر است و وجدان اسلامى بیدار شده جامعه ما، او را در جستجوى ارزشهاى اسلامى برانگیخته ، و این وجدان مشترک و روح جمعى جوشان جامعه است که طبقات مختلف و متضادّ را در یک حرکت هماهنگ به راه انداخته است..

در نیم قرن اخیر (به خصوص با تشکیل سلسله دین ستیز پهلوى) جریانهایى رخ داد که ضد اهداف عالیه اسلامى و در جهت مخالف آرمانهاى مصلحان صد ساله اخیر بود و طبعاً نمى توانست براى همیشه از طرف جامعه ما بدون عکس العمل بماند. استبداد خشن و وحشى و سلب هر نوع آزادى، نفوذ استعمار نو...، دور نگه داشتن دین از سیاست، بیرون کردن دین از میدان سیاست، کوشش براى بازگرداندن ایران به جاهلیت پیش از اسلام و احیاى شعارهاى مجوسى و میراندن شعارهاى اصیل اسلامى و..."

در واقع مهم ترین عامل شکل دهنده نهضت 15 خرداد، احساس و باور عمیق توده هاى مردم درباره دین ستیزى، ارزش ستیزى و به حاشیه راندن دین از یک طرف، و حاکم کردن ارزشهاى مرده و منحط غربى و غیر دینى از طرف دیگر بود، یعنى، درخواست عمومى مردم براى اصلاح و دگرگونى در ناهنجاریها و کژتابی هاى فکرى، اخلاقى و دینى اى که داشت شکل مى گرفت.

عوامل شکل دهنده قیام:

انقلاب اسلامى ایران، در دوره شکل گیرى خود (1340 ـ 1343) با یک سرى زمینه ها و مقدمات همراه بود و در این دوره انرژى تحول و دگرگونى، طى یک سلسله جریانات و اقدامات به تدریج به سمت حوزه علمیه قم کشیده شد و رنگ و محتواى مذهبى به خود گرفت و رهبرى یک عالم دینى در حدّ مرجعیت، یعنى امام خمینى بر آن مسجّل شد.

این زمینه ها و مقدمات عبارت است از:

الف. رحلت آیت اللّه بروجردى و مطرح شدن نام امام خمینى(ره)

ب. جریان لایحه انجمنهاى ایالتى و ولایتى

ج. جریان همه پرسى ششم بهمن

د. حادثه خونین فیضیه (1341)

ه . دستگیرى امام رحمه الله و قیام 15 خرداد 1342.

ارائه دکترین کندى:

انتخابات ریاست جمهورى سال 1960 آمریکا که به روى کار آمدن دمکراتها به رهبرى کندى منجر شد، با تغییراتى در سیاست خارجى آن کشور همراه گردید. کندى بر خلاف پیشینیان معتقد به سیاست انعطاف پذیرتر در رویارویى با بحرانها ـ به ویژه در کشورهاى جهان سوّم ـ بود. او معتقد به پیمانهاى اقتصادى به جاى نظامى، فعّال سازى قواى امنیتى و اطلاعاتى به جاى استفاده از ارتش و تقویت برنامه هاى فرهنگى از قبیل سپاه صلح، دمکراسیهاى هدایت شده و... بود.

در این میان در ایران که شاه پس از کودتاى 28 مرداد خود را مدیون آمریکا مى دانست، براى ادامه سلطنت، از سیاستهاى جدید کندى راه گریزى نداشت. محصول این سیاست، روى کار آوردن دولت شریف امامى و طرح شعارهاى آزادى احزاب و فضاى باز سیاسى و اصلاحات ادارى بود. اما وى چندان مورد تأیید کندى نبود و هیئت حاکمه جدید آمریکا روى على امینى حساب ویژه اى باز کرده بود.

لایحه انجمن هاى ایالتى و ولایتى:

در این لایحه به لزوم حذف اسلام از شرایط نمایندگى مجلس و لزوم سوگند به "کتابهاى آسمانى" به جاى قرآن و... اشاره شده بود. البته پس از آن بحث انقلاب سفید و طرح رفراندم نیز مطرح شد.

تصویب لایحه انجمنهاى ایالتى و ولایتى (در 16 مهر 1341 توسط دولت علم) و بازتابهاى آن، دلیلى بود تا حضرت امام خمینى رحمه الله نهضت عظیم خویش را بنیان گذارد و این در حالى بود که با رحلت مرجع عالى قدر شیعه آیت اللّه العظمى بروجردى رحمه الله ، ثلمه اى عظیم به ملت و روحانیت وارد شده بود و رژیم نیز عرصه را براى جولان بلا منازع خود در دین ستیزى مهیا یافت.

فاجعه قیام آفرین:

هنوز خشم عمومى درخصوص این حرکت رژیم فروکش نکرده بود که ساواک قم، مجلس روضه خوانى را که از طرف آیت اللّه گلپایگانى رحمه الله منعقد شده بود، مورد حمله قرار داد. در این هجوم که روز دوّم فروردین 1342 صورت گرفت، مردم و طلاب مورد ضرب و شتم قرار گرفته و به رگبار بسته شدند و مدرسه فیضیـــه به خون ملّت رنگین شد.

حماسه رهبرى در عاشوراى 42 :

امام خمینى با تبلیغات و اقدامات خود، طى حدود دو ماه، حادثه فیضیه را تا نزدیک محرم تداوم داد. شهر قم شاهد سخنرانى تاریخى امام علیه شخص شاه، آمریکا و اسرائیل بود. این سخنرانى به منزله رویارویى مستقیم و آشکار با حکومت بود و نشان مى داد که امام، روحانیت و مردم، به نقطه غیر قابل بازگشتى با دستگاه رسیده اند.

سرانجام صبح 15 خرداد، مصادف با 12 محرم، خبر دستگیرى امام در سراسر ایران منتشر شد و مردم به شدّت عکس العمل نشان دادند و در حدّ وسیعى اعتراض کردند.

مى توان قیام 15 خرداد را حرکت خود جوش و مردمى ـ بدون برنامه ریزى قبلى ـ دانست که با توجّه به بسترها و زمینه هاى قبلى به وجود آمد و در حمایت از رهبر دینى و یارى آرمانهاى متعالى، به اوج خود رسید و شهرها و مناطق مختلف ایران را در بر گرفت.

عوامل، بسترها و زمینه هاى شکل گیرى قیام 15 خرداد

1. ارائه پى در پى طرحها و لوایح غیر اسلامى و دین ستیزانه؛

2. اسلام ستیزى رژیم و کم رنگ کردن آموزه ها و دستورات دینى؛

3. ایجاد فشار و اختناق و تحوّلات آمرانه؛

4. نادیده گرفتن مرجعیت و قدرت رهبرى دینى؛

5. هتک احترام مرجعیت؛ به خصوص امام خمینى (با دستگیرى ایشان)؛

6. ترویج تدریجى و آرام ارزشهاى غربى براى به حاشیه راندن دین؛

7. برگزارى انتخابات فرمایشى و ایجاد مجالس مطیع (در واقع کم رنگ کردن قانون اساسى)؛

8. قبضه مطلق قدرت و نادیده گرفتن نظرات روحانیون و مردم؛

9. محک زدن قدرت مذهبى مردم و بررسى امکان حذف این نیروى اثرگذار و تهدید علما؛

10. غائله سازى عمدى و ایجاد اختلاف بین مردم؛

11. تحریکات شدید عوامل رژیم علیه اسلام گرایان و اتهامات ناروا (چون ارتجاع سیاه و پیوند با خارج و...) علیه آنان؛

12. سرکوبى شدید اعتراضات مردمى؛ از جمله حمله ددمنشانه به فیضیه.

با اعتراضات و تظاهراتى که صورت گرفته بود، امام خمینى رحمه الله پس از 10 ماه زندانى شدن، در 18 فروردین 43 به قم مراجعت کرد و مورد استقبال با شکوه مردم و روحانیون قرار گرفت. این استقبال و توجّه مردم، به نوبه خود، پس از حادثه 15 خرداد، براى امام و انقلاب یک پیروزى محسوب مى شد و نقطه عطفى بر این حرکت انقلابى مردمى به شمار مى آمد که پس از فراز و نشیبهایى سرانجام در سال 57 با سرنگونى رژیم شاهنشاهى به پیروزى رسید. نهضت 15 خرداد در اندیشه بنیان گذار نظام جمهورى اسلامى، داراى منزلتى ویژه بوده و مبدأ انقلاب اسلامى است.

دستاوردها و پیامدهاى قیام:

1. شکست دکترین کندى؛

2. آشکار شدن ماهیت ضد اسلامى شاه؛

3. تقویت روحیه دینى و دفاع مذهبى مردم؛

4. افزایش رشد سیاسى روحانیت و توده هاى مردم؛

5. قرار گرفتن علما و مراجع در سطح رهبرى و پیشتازان نهضت؛

6. تعمیق پیوند روحانیت با اقشار مختلف؛ بخصوص دانشجویان؛

7. الگو قرار گرفتن مذهب براى مبارزه (اسلامى تر شدن انقلاب)؛

8. افشاى چهره ریاکارانه شاه؛

9. تشکیل سازمانها و گروه هاى اسلامى؛

10. شکل گیرى جدّى اندیشه براندازى رژیم؛

11. رشد آگاهى و تفکّر انقلابى مردم؛