فوتبال امروز،‌مربیان جوان را می‌پسندد

در آن زمان 2 بازی تا پایان مانده بود. 2 بازی بسیار راحت که من در پیروزی آنها شک نداشتم و بعد از این 2 برد راهی پلی‌آف می‌شدیم، اما مدیرعامل تیم در کارم دخالت کرد و من هم به خاطر این مساله و بعد از آن که تیم صنایع اراک را در خانه بردیم استعفا کردم و به تهران آمدم. حتی منتظر نشدم که ببینم استعفایم قبول می شود یا نه. بعد از من تیم نتایج ضعیفی گرفت و از صعود به لیگ برتر بازماند. به این دلیل که بازیکنان برای من با جان و دل بازی می کردند و تمام توانشان را در زمین می‌گذاشتند. به هر حال داستان شهرداری بندرعباس تمام شده و دلم می‌خواهد راجع به بازگشت دوباره ام به استقلال بیشتر حرف بزنم.

قبل از هر چیز باید بگویم خواست خدا بود که با حضور من‌ استقلال جان تازه‌ای گرفت و شرمنده هواداران نشدم. از همان لحظه‌ای که این همکاری را پذیرفتم، تنها هدفم کمک به تیم محبوبم بود. خوشبختانه با حضور من هماهنگی خیلی خوبی در کادر فنی به وجود آمد که باید گفت بعد از تلاش بازیکنان و حمایت خیلی خوب هواداران، منجر به این شد که استقلال در ادامه راه چهره خوبی از خود به نمایش بگذارد.

طبیعی است که در کار مربیگری تقسیم کار وجود دارد. ما هم از این قاعده مستثنا نبودیم. ضمن این که با مشورت خوبی که داشتیم کمک فکری خوبی برای هم بودیم. لازمه یک کار خوب همین هماهنگی است که به صورت کامل در کادر فنی استقلال وجود داشت. اگر اعتماد متقابل وجود نداشته باشد هیچ کاری صورت نمی‌گیرد. 2 مربی در درجه اول باید همدیگر را قبول داشته باشند و به هم اعتماد داشته باشند تا به موفقیت برسند.

در انتخاب آرایش برای هر بازی نظر همدیگر را قبول می‌کردیم. هیچ مربی‌ از موفقیت بدش نمی‌آید و تلاش می‌کند از تمام ابزارهایش برای رسیدن به موفقیت استفاده کند.

ما در هر بازی براساس 2 فاکتور ترکیب تیم را انتخاب می‌کردیم. اول میزان آمادگی بازیکنان و کیفیت تمرینات آنان و دوم وضعیت تاکتیکی حریفان. در واقع ما با سبک و سنگین کردن نقاط قوت و ضعف حریفان آرایش نهایی را انتخاب می‌کردیم و همه بازیکنان ازجمله آرش برهانی را بر همین اساس به میدان می‌فرستادیم. همه هدف ما بهره‌گیری از توان تیمی برای نتیجه گرفتن بود. این‌ که مثلا هاشم بیگ‌زاده بازی رو به جلو و قدرت شوت‌زنی خوبی دارد، محسن یوسفی در رفت و برگشت‌ها خوب عمل می‌کند و... همه و همه در انتخاب آرایش تیم موثر بودند.

صددرصد تاثیر داشت. به نظر من اگر با مسائل انضباطی در هر تیمی به صورت سفت و سخت برخورد نشود مشکلات زیادی پیش می‌آید و روند رو به رشد تیم مختل می‌شود. بر این اساس مسائل انضباطی را در تمرینات بدقت زیر نظر داشتیم و خوشبختانه بازیکنان استقلال به صورت حرفه‌ای با قضایا برخورد می‌کردند.

به هر حال ما هم خیلی دوست داشتیم به یک جام قهرمانی برسیم و حتی نایب‌قهرمانی لیگ را هم با بدشانسی از دست دادیم، اما این‌ که استقلال پرمهره‌ترین تیم لیگ بود قبول ندارم و یکی دو تیم از ما پرمهره‌تر بودند. هرچند استقلال بازیکنانی داشت که در کنار یکدیگر قدرت مضاعفی به تیم می‌دادند.

واقعیت این است که هیچ بازیکنی‌ کم‌کاری نکرد و همه با تمام وجود برای تیم بازی کردند. استقلال در مقابل الشباب در نیمه دوم دچار افت بدنی شدید شد و در آخرین دقایق هم با بدشانسی گل سوم را خوردیم تا شکست تلخی بخوریم.

نه به هیچ عنوان درگیری من و مرفاوی صحت نداشت. من هم مثل همه اعضای تیم از این شکست ناراحت و عصبانی بودم، اما خودم را کنترل کردم چون دلیل شکست تیم را افت قوای بدنی می‌دانستم نه هدایت‌ تیم که خود نیز در آن سهیم بودم.

نه این ایراد به سازمان لیگ و برنامه‌ریزی فشرده آن برمی‌گشت. در فاصله 5 روز 2 بازی سنگین با راه‌آهن و الشباب انجام دادیم و از طرف دیگر سفر ما از تهران تا عربستان 15 ساعت طول کشید و با یک جلسه تمرین در عربستان به مصاف الشباب رفتیم. طبیعی است که در چنین شرایطی تیم به لحاظ بدنی افت می‌کند. ما در این بازی 2 چهره داشتیم. نیمه اول که دیدید واقعا خوب بازی کردیم. 2 گل زدیم و حداقل 2 گل نزدیم و حریف را در خانه تحت فشار گذاشتیم، اما متاسفانه در نیمه دوم تیم ما یک گل زودهنگام و بسیار بد دریافت کرد که به ما شوک بدی وارد کرد. به هر حال در ادامه بازی هم دیدید که خستگی باعث شد تا نتوانیم بازی را آن طور که باید ادامه دهیم. گل دقیقه 88 هم کمر تیم ما را شکست. باور کنید اگر 10 دقیقه زودتر گل خورده بودیم حتما جبران می‌کردیم.

واقعیت این است که اصلا به این حرف‌ها و شایعه‌ها توجهی نداشتم و وقتی باشگاه از من دعوت به همکاری کرد مهلتی برای فکر کردن خواستم، چون هیچ کاری را بدون استخاره انجام نمی‌دهم. استخاره خوب آمد و با نیت کمک به استقلال پا پیش گذاشتم.

اصلا چنین چیزی مطرح نبود و من به طور کامل آن را تکذیب می‌کنم. در صحبت‌هایی که با مدیریت باشگاه و همچنین با صمد مرفاوی داشتیم چنین چیزی مطرح نبود و به صمد گفتم که برای کمک‌ به استقلال اینجا آمده‌ام. خوشحالم که صمیمیت موجود ‌بین کادر فنی و بازیکنان باعث شد عملکرد خوبی داشته باشیم.

درست است که من دنبال سرمربیگری هستم، اما نه در استقلال. سرمربیگری در استقلال به شرایطی که در‌ آینده پیش بیاید بستگی دارد. دوست داشتم استقلال به اوج برگردد. از طرفی صمد آدم بسیار خوش قلبی است که جزو مربیان سالم فوتبال ایران به حساب می‌آید. او بیشتر از اینها باید مورد حمایت قرار بگیرد تا خودش را بخوبی ثابت کند.

درست است که در پرسپولیس هم سه فصل بازی کردم، اما من خودم را یک استقلالی واقعی می‌دانم و 12 سال در این تیم بازی کردم. رفتنم به پرسپولیس به خاطر مصدومیتی بود که در خود استقلال برایم پیش آمد، اما مسوولان وقت استقلال هیچ کمکی به من نکردند و در مقابل، این‌ امیر عابدینی مدیرعامل پرسپولیس بود که 2 بار مرا برای معالجه به آلمان فرستاد. در واقع یک جورهایی مدیون عابدینی بودم و به پاس این محبتش به پرسپولیس رفتم. در رده پیشکسوتان هم برای استقلال بازی می‌کردم چون بیشتر همبازی‌هایم در این تیم هستند. مردم همه می‌دانند که نامجو استقلالی است و حتی وقتی در تیم محبوبم بازی نمی‌کردم با دقت پیگیر بازی‌هایش بودم.

زمان ناصر حجازی او با من صحبت کرد و برای همکاری به توافق کامل رسیدیم، اما در آن زمان هیات مدیره به دلیل سابقه حضور من در پرسپولیس با این قضیه مخالفت کرد و همین اتفاق هم برای رضا احدی افتاد. آنها هیچ وقت دلیل این که چرا من به پرسپولیس رفتم را بررسی نکردند و از من نپرسیدند. آنها اگر منطقی‌تر تصمیم می گرفتند استقلال آن فصل سیزدهم نمی‌شد.

از این نگران بودم که شرمنده مردم شوم، چون می‌دانستم تماشاگران استقلال محبت دارند و بازیکنانی را که با صداقت برای تیم آنها بازی کرده‌اند، دوست داشته و با آغوش باز می‌پذیرند. از طرف دیگر کمی واهمه هم از نبود صمیمیت در تیم داشتم، اما وقتی آمدم و شرایط را دیدم خیلی امیدوار شدم، چون یکدلی خاصی در تیم دیدم.

نمی‌توان شرایط امروز را با آن موقع مقایسه کرد. الان فوتبال ما به سمت حرفه‌ای شدن رفته‌ است و مهم‌ترین فاکتور آن نیز پول در آوردن است. آن موقع این چیزها نبود، بدون هیچ گونه مزایای امروزی، قرارداد قلبی می‌بستیم و رفاقت نه‌تنها در استقلال که در کل فوتبال پررنگ‌تر بود.

آن زمان که من به قطر رفتم فوتبال ما از نظر مالی هیچ چیزی نداشت و حتی استقلالی‌ها هم از رفتن من به قطر استقبال کردند، چون اعتقاد داشتند حداقل یکی از میان آنها به چیزی می‌رسد و شرایط مالی خوبی پیدا می‌کند، اما بدشانسی و مصدومیت اجازه نداد سیر این اتفاقات خوب، تکمیل شود. در آن زمان کسی از فوتبال اروپا اطلاعی نداشت و بحث لژیونر شدن بازیکنان اصلا مطرح نشده بود. من کارم با پاری‌سن‌ژرمن تمام شده بود، اما بدشانسی آوردم و تکل اکبر یوسفی آنقدر کاری بود که من را از فوتبال دورکرد.

آن زمان علم ورزش به اندازه الان پیشرفت نکرده بود و به همین دلیل یک مصدومیت شدید می‌توانست به قیمت پایان فوتبال یک بازیکن باشد. شاید اگر مارکو فان باستن هم الان مصدوم می‌شد تا سال‌ها می‌توانست فوتبال بازی کند.

به نظر من شرایط فوتبال در همه دنیا عوض شده است و کشورهای صاحب قدرت فوتبال کم‌کم به این نتیجه رسیده‌اند که به مربیان جوان روی بیاورند. این تغییر رویکرد به دلیل کارایی، تلاش و شرایط جوانی مربیان در جهت فعالیت و تلاش بیشتر صورت گرفته است. نمونه‌های زیادی در حال حاضر در باشگاه‌های مختلف دنیا و حتی تیم‌های ملی وجود دارد که موفقیت‌هایی هم داشته‌اند. با این تفاسیر معتقدم در ایران هم باید به مربیان جوان فرصت بدهند تا فوتبال ما را دگرگون کنند.

ببینید به نظر من با یکی دو نمونه نمی‌توان حکم قطعی صادر کرد، هرچند اگر به دایی در تیم ملی فرصت می‌دادند به نتیجه می‌رسید. نکته نگران‌کننده این است که متاسفانه فوتبال ما بتدریج روند فوتبال کشورهای عربی را در پیش می‌گیرد که بلافاصله بعد از یک نتیجه، مربی را برکنار می‌کنند. این روند در فوتبال ایران نشات گرفته از نبود ثبات مدیریت است. از یک طرف خود مربی آرامش‌خاطر و امنیت شغلی ندارد و از سوی دیگر مدیر باشگاه هم به دنبال این است که با کسب نتیجه خوب، موقعیتش را تحکیم بخشد. در نتیجه بعد از یکی دو نتیجه ضعیف راحت‌ترین راه‌حل را انتخاب می‌کنند که همان تعویض مربی است. این به هیچ عنوان درست و منطقی نیست. به نظر من مدیران موفق مدیرانی هستند که قرص و محکم بر تصمیماتشان ایستادگی می‌کنند. به هر حال مدیر یک فردی را به عنوان سرمربی انتخاب کرده و اگر هم تصمیمش اشتباه بوده، نباید این اشتباه را با اشتباهی دیگر تکمیل کند. بنابراین بهترین کار برای مدیران فرصت دادن به مربیان است تا آنها با آسودگی‌خاطر، ایده‌های خود را به بهترین شکل ممکن اجرا کنند.

حمایت واعظی آشتیانی از صمد مرفاوی یک نمونه بسیار خوب حمایت مدیر از سرمربی بود. به نظر من آشتیانی از اعتماد به کادر فنی و حمایت آنها ضرر نکرد.

چون بستر این کار فراهم نیست و با شعار دادن صرف، این اقدام بزرگ سرانجامی جز شکست به دنبال ندارد. بخش خصوصی همان طور که گفتم به دنبال درآمدزایی است و وقتی هیچ گونه بستر درآمدزایی در فوتبال ما، از حق پخش تلویزیونی گرفته تا کپی‌رایت و سایر امکانات سخت‌افزاری وجود ندارد، خصوصی‌سازی راهی جز شکست در پیش نخواهد داشت. ممکن است فردی بیاید و به خاطر عشق و علاقه به فوتبال، باشگاهی را هم در این زمینه راه‌اندازی کند، اما عشق هم یکی دو سال بیشتر جواب نمی‌دهد و باید عایدی از این سرمایه‌گذاری در کار باشد. باید شرایطی به وجود آورد که امکان درآمدزایی برای بخش خصوصی وجود داشته باشد. در حال حاضر چنین شرایطی در ایران وجود ندارد و همان بهتر که در چنین شرایطی باشگاه‌ها به شکل دولتی اداره شوند. در گذشته باشگاه‌هایی چون بهمن و کشاورز آمدند و بعد از چند سال به طور کلی نابود شدند. امسال ابومسلم و استقلال اهواز خصوصی بودند که به لیگ دسته اول سقوط کردند، استیل‌آذین هم تازه سال اول فعالیتش در لیگ برتر بود و چنانچه روند کنونی ادامه داشته باشد قطعا او هم کنار خواهد کشید.

درست است، اما تصور کنید اگر همین حمایت‌های محدود سازمان تربیت بدنی هم نبود چه اتفاقی برای این دو باشگاه می‌افتاد. آیا غیر از این بود که این دو سرمایه بزرگ فوتبال هم نابود می‌شدند؟

من به هیچ عنوان موافق این موضوع نیستم، چون تا استانی پتانسیل لازم را نداشته باشد، مستعد رشد نخواهد بود. فوتبال جایی رشد می‌کند که پتانسیل و زمینه‌های لازم برای رشد را داشته باشد و هر تیمی که رویای حضور در لیگ برتر را دارد باید بتدریج و پس از صعود به لیگ‌های مختلف و در نهایت لیگ برتر، در سطح اول فوتبال ایران عرض‌اندام کند. در کنار این رشد تدریجی، 10 بازیکن بومی و خوب هم به سطح اول فوتبال ایران معرفی کند. باید این موضوع برای همه استان‌هایی که طالب حضور در لیگ‌برتر هستند، جا بیفتد.

تبانی چون قابل اثبات نیست نمی‌توان راجع به آن صحبت کرد، از طرفی هم نمی‌توان به طور کامل آن را انکار کرد. در مجموع به نظر من ورزش فوتبال که یک ورزش هیجانی و سالم است، حیف است با این قبیل مسائل آلوده شود.

معتقدم جای فوتبال ایران در جام جهانی خیلی خالی است. متاسفانه فوتبال ما‌ هر دوره که از راهیابی به جام‌جهانی بازمی‌ماند، چند سال عقب می‌افتد. از طرف دیگر هر‌بار که رفتیم جام جهانی، فوتبال ما رشد قابل ملاحظه‌ای کرده است. به طوری که هم از نظر اقتصادی و هم از نظر فنی و کسب تجربه این رشد بسیار ملموس بوده است. زیرا به دلیل شناختی که در سطح جهان از فوتبال ایران به وجود می‌آید چند بازیکن ما لژیونر می‌شوند. متاسفانه در این دوره ما به جام جهانی نرفتیم و برای بازگشت به روزهای اوج فوتبال ایران و عقب‌افتادگی ناشی از عدم این صعود باید خیلی سخت تلاش کنیم.

من نمی‌گویم اگر دایی سرمربی تیم ملی باقی می‌ماند موفق‌تر عمل می‌کرد و نتایج بهتری می‌گرفت، اما زمان لازم را در اختیار او نگذاشتند تا امروز بتوان در رابطه با عملکرد و کارنامه او بخوبی قضاوت کرد.

قطبی سال اولی که وارد فوتبال ما شد به خاطر ادبیاتش جایگاهی برای خود‌ دست و پا کرد، اما به لحاظ فنی همه می‌دانند او یک هفته مانده به لیگ هفتم وارد ایران شد و هدایت پرسپولیس را به عهده گرفت و کار اصلی برای پرسپولیس‌ را که قهرمان لیگ شد حمید استیلی انجام داد و قطبی این وسط تنها برداشت کرد. سال بعد دیدیم که قطبی چه عملکردی داشت. به هر حال معتقدم فوتبال ایران به مربیان بزرگ خارجی نیاز دارد. مربیانی چون ایویچ که با حضور خود در ایران، زمینه‌ای را فراهم می‌آورند تا مربیان داخلی از تجربیات آنان بهره‌مند شوند.