جشنواره طنز و تبسم و تقدیر از طنازان پیشکسوت

اگرچه بعد از چند دهه این اتفاق افتاد، اما احساس خوشایندی بود. ایده برگزاری هم‌اندیشی طنز توسط مسوولان سازمان طراحی شد که البته هدفش یک هم‌اندیشی علمی در جهت ارتقای طنز بود و در حاشیه این هم‌اندیشی تقدیر از پیشکسوتان هم در برنامه قرار گرفت. من خوش‌شانس بودم که در فهرست پیشکسوتانی قرار گرفتم که از آنها تقدیر شد.

قدمت برنامه طنز و شادی‌آفرین در رادیوی کشور ما به اندازه سابقه رادیو در ایران است، با این اوصاف هیچ‌گونه اقدام قابل توجهی در راستای برنامه‌های طنز صورت نگرفته است. من سالیان سال سعی کردم که به نوبه خودم به عنوان کسی که 30 سال است سرپرستی، تهیه‌کنندگی و مسوولیت برنامه‌های طنز را بر عهده دارم و شاهد تلاش‌های بی‌وقفه هنرمندان خوش قریحه کشورم هستم، هنرمندانی که همیشه با دل و جان در این حوزه کار می‌کنند و با وجود تمام مشکلاتی که در این زمینه دارند سعی می‌کنند در شادی‌آفرینی و ایجاد تبسم و روحیه بخشی به هموطنان خود تلاش کنند، یک جایی مورد تقدیر قرار گیرند. واقعیت این است برای بسط و گسترش برنامه‌‌های طنز و تفریحی هیچ‌وقت نظام‌نامه‌ای وجود نداشته و فقط یک هم‌اندیشی یا همایش طنز اتفاق افتاد و نتیجه‌ای را هم در بر نداشت و هیچ‌وقت یک کار دائمی برای بررسی وضعیت برنامه‌های طنز صورت نگرفت.

نکته قابل تامل در زمینه مقوله طنز و برنامه‌های تفریحی این است که برنامه‌های طنز آن‌طور که باید حتی در جشنواره داخلی هم مورد توجه قرار نگرفت چه برسد به جشنواره بین‌المللی که جای خود دارد، اما درخصوص جایگاه برنامه‌های طنز در جشنواره، باید بگویم در طول تمام دوره‌های جشنواره برنامه‌های طنز و تفریحی رادیو در زمره برنامه‌های روتین قرار می‌گرفتند و یک جایزه به کلیه برنامه‌های روتین اهدا می‌شد، بر خلاف بخش‌های دیگر که خیلی ریز و طبقه‌بندی شده، برای هر بخشی جایزه ویژه‌ای به آنها تعلق می‌گرفت، با همه این مشکلات به نظر من امسال با توجه به نگاه ویژه مدیریت سازمان که انصافا از حامیان برنامه شادی‌آفرین هستند اولین جلوه‌اش با همین همایش طنز نمایان شد که همه شاهد آن بودیم و این کار خیلی جای سپاس و تشکر دارد و امیدوارم این نگاه در جشنواره‌های بعدی هم ادامه پیدا کند.

این توقع بجایی از دست اندرکاران این برنامه است که بعد از سال‌ها تجربه‌اندوزی روز به روز کارشان بهتر شود. ما همیشه به این نکته فکر می‌کنیم که با جذب نیروهای جوان بتوانیم کارمان را غنی‌تر کنیم. تا به این نتیجه رسیدیم که طرحی کامل و جامع در زمینه طنز به نام خانه «طنز و تبسم» ایران تنظیم کنیم و در دل آن طرح نیازها و ضرورت‌ها و موانع و مشکلات طنز را به طور کامل و جامع تهیه و تدوین کنیم و آن را در اختیار رئیس سازمان قرار دهیم که این طرح مورد استقبال قرار گرفت، چون این طرح هم در صدا و هم در سیما که رسانه‌‌ای فراگیر است قابل اجرا‌ست. اگر طرح خانه «طنز و تبسم» به مرحله اجرا برسد به عنوان یکی از یادگاری‌های مجموعه «جمعه ایرانی»‌ برای جامعه طنز کشور کاملا کاربردی خواهد بود.

ایجاد تنوع از ضرورت‌های بقای یک برنامه است که من این تجربه را طی 15 ـ 14 سال ساخت برنامه «صبح جمعه با شما» و حالا هم چندین سال برنامه «جمعه ایرانی» که به نوعی فرزند آن برنامه محسوب می‌شود به دست آوردم. خیلی از کاراکترها و شخصیت‌ها را می‌ساختیم، اما بعد از مدتی متوجه می‌شدیم که دوره آن شخصیت به پایان رسیده است. به همین دلیل از برنامه حذفش می‌کردیم. البته اگرچه برخی از این شخصیت‌ها خیلی هم موفق بودند، اما شاید اگر ادامه پیدا می‌کرد به نقطه افول خود می‌رسید. از میان این شخصیت‌ها می‌توان به شخصیت آقای دست و دلباز و ملون اشاره کرد که هر دوی اینها در اوج شهرت حذف شدند چون در صورت ادامه پیدا کردن قصه‌شان، تکراری می‌شدند. نکته مهم در برنامه‌سازی طنز این است که برنامه‌ساز هم در مقام برنامه‌ساز و هم در مقام شنونده آنقدر باهوش باشد که بتواند به سرعت ارزیابی کند و متوجه شود که قالب‌هایی که در برنامه‌سازی استفاده می‌کند چقدر عمر مفید دارند و چه زمان‌هایی نیاز است این قالب‌‌ها تغییر کند.

در این زمینه متاسفانه به دلیل نداشتن امکانات لازم نتوانستیم کار مدونی انجام دهیم و هیچ وقت فراخوانی برای جذب نیروی مستعد و خلاق نداده‌ایم، مگر این که به طور محدود از مکان‌های فرهنگی و هنری همچون فرهنگسراها، همایش‌ها و گردهمایی‌های ویژه در زمینه طنز و رادیو به طور اتفاقی کسی به گروه ما پیوسته است، البته اگر خانه «طنز و تبسم» شکل گیرد می‌‌تواند محلی برای مراجعه افراد مستعد و توانمند باشد، تا با آموزش و رشد آنها زمینه جذبشان از طریق شبکه‌های مختلف رادیو و تلویزیونی هم فراهم شود.

این جشنواره در حاشیه راه‌اندازی خانه طنز و تبسم برگزار می‌شود، با توجه به همکاری مسوولان و امکاناتی که آنها در اختیار ما قرار می‌دهند، تابستان امسال قرار است این جشنواره برگزار شود. این جشنواره داور ندارد، بلکه مردم با مراجعه به سایت www.meezban.ir و www.meezban.com از میان 60 نفر هنرمند طناز که در بعد از انقلاب در رادیو فعالیت داشته‌اند، 5 نفر را انتخاب می‌کنند و به آنها امتیاز می‌دهند. البته آنهایی هم که به اینترنت دسترسی ندارند می‌‌توانند با شماره 88282434 تماس بگیرند تا اسامی برایشان فکس شود و آنها بتوانند برگزیدگان خود را انتخاب کنند. به نظر ما این شیوه داوری، جشنواره را صمیمی‌تر و مردمی‌تر می‌کند. ما در تلاش هستیم جوایز ارزشمندی برای 5 برگزیده تدارک ببینیم، چون این کمترین کاری است که ما می‌‌توانیم به پاسداشت سال‌ها زحمت آنها انجام دهیم.

زینت پستادست / گروه رادیو و تلویزیون