سیاره سرخ

این فیلم از بسیاری جهات یکی از بهترین فیلم‌هایی است که با توجه به مسائل علمی ‌پیش رو در چنین سفری در باره سفر به مریخ ساخته شده است.

خط کلی داستان روایت‌کننده نخستین گروه فضانوردانی است که عازم مریخ می‌شوند. سفینه مادر در مدار قرار می‌گیرد و به علت بروز یک طوفان خورشیدی پیش‌بینی نشده محموله مسافران زودتر به مریخ اعزام می‌شود. از قبل سکونتگاهی به شیوه روباتیک بر سطح مریخ ساخته شده و قرار است آماده پذیرایی مسافران باشد.

در همین حال از چندین سال قبل پروژه کلونینیگ مریخ (زمین سان کردن این سیاره) آغاز شده است. اما با ورود مسافران آنها با منظره‌ای متفاوت آشنا می‌شوند.

فیلم در برخی از مفاهیم نمایشی عالی و منطبق با واقعیت ارائه می‌دهد. ضرورت ساخت ایستگاهی مداری برای سفر انسان به مریخ. ضرورت ساخت بنایی پیش‌ساخته پیش از سفر انسان به سطح، نمایش حیرت‌انگیزی از توسعه شعله‌ها در محیط بی‌وزنی، فاصله زمانی بین ارسال امواج رادیویی به زمین و زمان انتظار برای پاسخ و همچنین ایده زمین سان کردن مریخ. اما در عین حال فیلم از برخی نقاط ضعف رنج می‌برد که البته شاید برای حفظ روند دراماتیک فیلم چاره‌ای جز ارتکاب این خطاها نبوده است.

یکی از این خطاها درباره وقوع طوفان مغناطیسی است. اگرچه چنین طوفان‌هایی در خورشید امری غیرمعمول نیست، اما چنین طوفانی که بتواند سیستم‌های الکترونیک را از کار بیندازد، قابل پیش‌بینی و پس از وقوع قابل ردگیری است و موجب غافلگیری نمی‌شود. نحوه فرود آمدن انسان روی مریخ نیز یکی دیگر از نقاط ضعف فیلم به شمار می‌رود. در این فیلم نحوه فرود بر مبنای نحوه فرود مریخ‌نوردهای روح و فرصت بیان شده است، یعنی استفاده از کیسه‌های هوا در اطراف محفظه فرود. چنین روشی برای محموله‌های سنگین و قطعا برای انسان مرگ‌آور خواهد بود. در واقع یکی از مشکلات سفر به مریخ در حال حاضر عدم وجود هر نوع ایده‌ای درباره چگونگی سفر از مدار به سطح این سیاره است.

مورد دیگر عدم اطلاع مسافران از خرابی کمپ مریخی آنهاست که در چنین سفری نمی‌توان پذیرفت که مسافران بدون بررسی مداری و از راه دور عازم کمپی شوند که از وضعیتش مطمئن نیستند. مساله مهم دیگر اکسیژن‌دار شدن جو مریخ و عدم اطلاع فضانوردان از این موضوع است. امروزه طیف‌سنج‌ها از دورترین فاصله می‌توانند وجود عناصر را در جو سیارات مشخص کنند و مطمئنا اگر پروژه‌ای مانند زمین‌سازی مریخ آغاز شده باشد رصد دائم تغییرات ترکیب جو چیزی است که قابل فراموشی نیست. همین‌طور درباره پوشش گیاهی و جانورانی که در این سیاره به وجود آمده‌اند امکان شوکه شدن وجود ندارد، چراکه همه اینها را از قبل می‌توان از راه دور و حتی از زمین بررسی کرد. با وجود این فیلم بخشی از مشکلات پیش روی سفر به مریخ را مطرح می‌کند و در مقایسه با دیگر فیلم‌ها از زمینه علمی ‌مناسبی هم برخوردار است و ساعتی هیجان‌انگیز را برای بینندگان خود رقم می‌زند.

پوریا ناظمی