نابودی سالانه 45 هزار هکتار از جنگل‌های ایران

همین حقایق سبب شد تا همزمان با فرارسیدن چهارم مارس (روز درختکاری و منابع طبیعی)‌ جمعی از مسوولان، فعالان و دوستداران محیط زیست در نخستین همایش ملی منابع طبیعی و توسعه پایدار گردهم آیند تا سناریوی غریب منابع طبیعی کشور را مرور کنند.

در این همایش علی منتظری، معاون مناطق مرطوب و نیمه مرطوب سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور هرچند تخریب محیط زیست و انحطاط منابع طبیعی در کشور را روندی تقلیدگونه از کشورهای صنعتی دانست، ولی در عین حال بر آهنگ رو به رشد تخریب جنگل‌های کشور صحه گذاشت.

او گفت: ما امروز متولی جنگل‌هایی هستیم که در دنیا بی‌‌نظیرند؛ یعنی نواری 800 کیلومتری از آستارا تا انتهای گلستان که تنها در 2 نقطه دیگر جهان همانند آن یافت می‌شود. این جنگل‌ها باقیمانده دوران سوم زمین‌شناسی هستند که به واسطه بروز عصر یخبندان در سراسر دنیا بجز ایران، قفقاز و جنوب دریای سیاه زیر یخ مدفون شدند، اما ما این منابع طبیعی و ژنتیکی را بدرستی مدیریت نمی‌کنیم.

منتظری البته بسیار محتاطانه از تخریب‌ها گفت ولی آن‌گونه که او توضیح داد هم‌اکنون نزدیک به 50 هزار نفر از جنگل‌ها ارتزاق می‌کنند، ولی وجود بیش از 3 میلیون واحد دامی و 58 هزار واحد صنعتی در این عرصه‌های طبیعی، حیات آنها را به خطر انداخته است.

معاون سازمان جنگل‌ها و مراتع در شرایطی این جملات را بیان کرد که در برنامه پنجم توسعه تاکید شده است طی 10سال آینده بهره‌برداری از جنگل‌های شمال باید به صفر برسد، یعنی همان اتفاق ایده‌آلی که مدیرعامل بنیاد توسعه پایدار کلاردشت با ارائه آمارها و عکس‌های مستند از روند تخریب جنگل‌ها، به آن با دیده شک و تردید نگریست.

کورش برارپور گفت: طبق آمار سازمان ملل متحد هر ساله بیش از 90 میلیون نفر به جمعیت جهان اضافه می‌شود که ایجاد فشار به محیط زیست جهان که قادر به تحمل آن نیز نیست از مهم‌ترین پیامدهای آن است. این در حالی است که تغییرات فناوری که منجر به دخالت‌های گسترده بشر در طبیعت می‌شود در کنار تغییر شتابان الگوی مصرف، محیط زیست جهانی را تهدید می‌کند.

وی ادامه داد: ایران به لحاظ وضعیت منابع طبیعی اوضاع مناسبی ندارد، چنانچه آخرین آمار فائو نشان می‌دهد در 3 دهه گذشته وسعت جنگل‌های ایران از 18 میلیون هکتار به 11 میلیون هکتار رسیده و رتبه ایران در بین 58 کشور صاحب جنگل را به رتبه پنجاهم تنزل داده است. این در حالی است که سهم هر ایرانی از جنگل 2 دهم است که میانگین این سهم در جهان عدد 8 دهم را نشان می‌دهد. در این میان میانگین سالانه نابودی جنگل در کشور ما 45 هزار هکتار است که خسارات ناشی از نابودی جنگل‌های هیرکانی (جنگل‌های خزری)‌ معادل یک میلیارد دلار در سال یا معادل 8 دهم تولید ناخالص ملی برآورد می‌شود.

او در همین ارتباط به تبدیل زمین‌های جنگلی به کشاورزی، قطع بی‌رویه درختان، قاچاق چوب، واگذاری زمین‌های جنگلی به سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف، بهره‌گیری بی‌رویه از جنگل‌ها و ورود غیراصولی دام به این مناطق را از جمله مشکلات مهم زیست محیطی کشور معرفی کرد.برارپور در شرایطی این جملات را بیان کرد که شهین دخت خوارزمی، مشاور وزیر صنایع و عضو هیات علمی سازمان مدیریت صنعتی نیز رسیدن به توسعه پایدار در چنین شرایطی را در حد شعاری دلپسند ارزیابی کرد.خوارزمی ادامه داد: توسعه پایدار توسعه‌ای متوازن است؛ توسعه‌ای که فناوری محور است و در عین حال به حفظ تنوع فرهنگی، تنوع زیستی و حفظ شوون انسانی توجه دارد.

در واقع توسعه پایدار زمانی رخ می‌‌دهد که ما به مقوله توسعه نگاهی سیستمی داشته باشیم و سرنوشت محیط زیست هر منطقه را گره‌خورده به سرنوشت تمام جهان بدانیم.

وی در عین حال بر لزوم داشتن خرد تکنولوژیک، خرد زیست محیطی و داشتن نگاه متفاوت به انسان و محیط زندگی‌اش تاکید و اظهار کرد که فناوری‌های نوین فرصت‌های بی‌شماری را برای تامین نیازهای توسعه‌ای در اختیار ما گذاشتند که ما با بی‌خردی و سوق دادن زندگی مردم به سمت حیاتی با کیفیت نامطلوب، فرصت‌ها را از دست می دهیم.

مریم خباز / گروه جامعه