آمادگی برای روز مبادای پیری

آمار‌ها نشان می‌دهد که آنها بیش از دیگران در معرض افسردگی قرار دارند و کمتر از دیگران قدرت تطابق با تغییرات را دارند.

تغییرات امروز چیزی است که با زندگی بشر آمیخته است.

دکتر سیدجلال صدرالسادات در این مورد می‌گوید:‌ «سالمندان در جامعه امروز با چالش‌های فراوانی مواجه می‌شوند. تصورات قالبی مردم در مورد فراموشکاری و ناتوانی سالمندان، بازنشستگی و محروم شدن از فعالیت‌های اجتماعی و محروم شدن از روش‌هایی که برای رسیدن به احساس کفایت به سالمند کمک می‌کرد، دیگر به کمک آنها نمی‌آید. بیشتر افراد در دوران زندگی قادرند از طریق کار، خانواده و تفریحات سالم، فعالیت‌های اجتماعی و روابط خود را شکل دهند و بر دنیای اطراف خود تاثیر بگذارند و از آن لذت ببرند. اما وقتی شخص پیر می‌شود، موقعیت‌هایی پیش می‌آید که امکان نشان دادن شایستگی و کفایت او را کاهش می‌دهد. افت و کاهش توانایی جسمی بینایی و شنوایی سالمند چالش دیگری است که احساس کفایت و کارآمدی سالمند را تضعیف می‌کند. اگر به نظر سالمند پیری ترسناک و منفی باشد، به آن دچار می‌شود. در جنبه دیگر، اگر جامعه به او به چشم یک ناتوان نگاه کند برای سالمند همان اتفاق رخ می‌دهد.

دکتر لیلا صدرالسادات، محقق دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مشاوره را برای سنین سالمندی مفید می‌داند و می‌گوید: «‌هر کس در زندگی با چالش‌هایی از قبیل آنچه سالمندان با آن مواجه می‌شوند روبه‌رو باشد، برای کسب مهارت مواجهه و حل مشکل، نیاز به مشاور دارد.»

او می‌افزاید: «گرچه امروز بیشتر توجه در مورد مشاوره برای جوانان و افراد در آستانه ازدواج و خانواده‌هاست، اما بد نیست شاخه‌ای مخصوص سالمندان نیز در نظر گرفته شود و در این مورد نیز اطلاع رسانی صورت بگیرد.»

دکتر صدرالسادات ادامه می‌دهد: «تغییرات و کم شدن نقش موثر در سنین پیری، بر آسیب‌پذیری سالمندان تاثیر می‌گذارد. برخی از این تغییرات سبب نیاز به ارائه خدمات مشاوره‌ای می‌شوند، زیرا تغییرات نهفته زندگی سالمندان، نظیر تغییرات شغلی، احتضار، غم و اندوه بستری شدن و... به سازگاری‌ نیاز دارد. بسیاری از مشکلات مربوط به سالخوردگی را می‌توان از طریق مشاوره پیشگیری کرد یا بهبود بخشید.»

به اعتقاد دکتر صدرالسادات، مشاور باید سالمند را برای داشتن نگرش مثبت به فعالیت‌های جسمی و مفیدبودن آن تشویق کند. مشاور باید اعتماد به نفس و قدرت برداشتن موانع را در سالمند تقویت و او را متقاعد کند که لذت بردن از فرآیند کار، به اندازه نتیجه آن اهمیت دارد. زیرا هرچه سن بالا می‌رود ممکن است نتوان به سرعت و خوبی گذشته کار کرد، اما باز هم می‌توان از انجام دادن کارها لذت برد.

فرد سالمند باید به کمک مشاور یاد بگیرد که روابط شخصی خود را که سبب حس ارزشمندی می‌شود حفظ کند و در غیر این صورت، ممکن است منزوی شود.سالمند از رهگذر مشورت با مشاور، باید درک کند که ارزش و حرمت او به تاریخچه شغلی یا به میزان پول او بستگی ندارد، بلکه بیشتر به ماهیت او به عنوان یک انسان مربوط است.

همچنین، او باید بین ناتوانی جسمی و مقاومت پایین در مقابل بیماری‌ها و خاطرات رضایت‌بخش و روابط شخصی معنی‌دار تعادل ایجاد کند و از طریق کمک و توجه به دیگران، فناپذیری خود را بپذیرد.

مشاور به سالمند کمک می‌کند تا بین چیزهایی که می‌تواند کنترل کند و چیزهایی که نمی‌تواند، تفاوت قائل شود و به کار بردن مهارت‌های حل مساله را به او بیاموزد.

دکتر صدرالسادات می‌افزاید:‌ «مشاوره قبل از بازنشستگی می‌تواند به فرد بازنشسته کمک کند تا برای همه زمینه‌های بازنشستگی از نیازهای سلامتی و بیمه تا علایق حرفه‌ای و تفریحی، برنامه‌ریزی کند. مشاوره برای شروع یک فعالیت حرفه‌ای و تفریحی، می‌تواند سازگاری سالمند را با بازنشستگی پیش از موعد یا اجباری تسهیل کند. آموزش بهداشت در طول زندگی، اطلاعاتی را در مورد تمام جنبه‌های بهداشت فیزیکی و روانی شامل تغذیه ورزش و نیاز به معاینات پزشکی منظم ارائه می‌کند. علاوه بر این، ارائه اطلاعاتی در مورد امکانات منطقه‌ای برای سالمندان، خدمات موجود را برای آنها قابل دسترس‌تر می‌کند.

مشاوران می‌توانند عموم مردم را از توهماتی که در مورد سالمندی دارند آگاه کنند و به آنها آموزش دهند. خدمات مشاوره‌ای می‌تواند رابطه خانواده و سالمند را بهتر کند.

ماندانا ملاعلی