پاسخ به پرسش‌های‌ حقوقی

سرقفلی مغازه

پدر بزرگی دارم که سال 1374 مغازه‌اش را به فردی به شکل شفاهی اجاره داد. 3 دانگ از این مغازه به پدر بزرگم تعلق داشت و 3 دانگ دیگر آن به مادر بزرگم. پدر بزرگم برای این مغازه تنها در سال اول اجاره‌نامه کتبی نوشت و در سال‌های بعد، اجاره لفظی انجام شد. در حال حاضر مستاجر ادعا می‌کند پدربزرگم سرقفلی را به وی داده بود. آیا به لحاظ حقوقی این ادعا حقی برای وی ایجاد می‌کند؟

خانم محمودی - تهران

در خصوص سرقفلی مغازه تنها زمانی برای مستاجر ایجاد حق می‌شود که این مساله در قرارداد با موجر مورد اشاره واقع شده باشد. در غیر این صورت، سرقفلی به مستاجر یا خریدار تعلق نمی‌گیرد و این موضوع همچنان در اختیار مالک است. بنابراین مستاجر نسبت به این مساله حقی ندارد و اگر مشکلی وجود دارد می‌توانید برای پیگیری آن به دادگاه مراجعه کنید.

تقاضای استمهال

تقاضای استمهال چیست و چگونه می‌توان آن را در دادگاه مطرح کرد؟

حسام - ا ( تهران)

استمهال به معنای مهلت گرفتن از دادگاه است. در زمان رسیدگی به یک پرونده ممکن است یکی از طرفین پرونده به قاضی پرونده بگوید که او اسناد و مدارک جدیدی دارد که می‌خواهد آن را به دادگاه ارائه کند. در چنین شرایطی، این فرد از دادگاه تقاضای استمهال به معنای دریافت مهلت می‌کند. اگر دلایل و مدارک او قوی و مستند باشد، قاضی نیز به این مساله پاسخ مثبت می‌دهد و با صورتجلسه این مطلب، زمان دیگری را برای رسیدگی به پرونده تعیین و وقت جدید را به طرفین پرونده ابلاغ می‌کند. یکی از مواردی که مثلا ممکن است دادگاه برای تقاضای استمهال قانع شود، این است که یکی از طرفین مثلا عنوان و اثبات کند اسناد و مدارک او در گاوصندوقی وجود دارد و حالا دسترسی به آن ممکن نیست اما بزودی امکانپذیر می‌شود.

شرط ضمن عقد درخصوص عدم شرکت در فعالیت‌های سیاسی

درباره شروط ضمن عقد نکات مختلفی شنیده‌ام. شنیده‌ام طرفین می‌توانند هر نوع شرطی که خلاف مقتضای عقد نباشد، در عقدنامه بگنجانند. آیا من می‌توانم با همسرم شرط کنم که او حق شرکت در هیچ یک از تجمعات سیاسی و عضویت در گروه‌های سیاسی را ندارد و در صورتی که چنین کاری انجام دهد برای من حق طلاق ایجاد می‌شود؟

هدیه - ر ( شمیرانات)

در قانون همسران تنها نسبت به شروط چهارده‌گانه‌ای که در عقدنامه درج شده می‌توانند تقاضای طلاق را مطرح و در صورت عدم تحقق این شروط، خواستار طلاق شوند. شرکت در فعالیت‌های سیاسی، تجمعات، حضور در برنامه‌های احزاب و... حتی در صورت قید شدن در عقدنامه و نیز شرط طرفین باز هم نمی‌تواند باعث صدور حکم طلاق شود. علت این مساله هم این است که ذکر چنین شرطی در عقدنامه به معنای سلب آزادی همسرتان محسوب می‌شود و این مساله خلاف ماده 10 قانون مدنی است. در این ماده ذکر شده تمامی عقود محترم است مگر این‌که بر خلاف اخلاق و حسنه باشد.

وکیل می‌تواند اطلاعات موکل خود را افشا کند؟

چند سال است که یک وکیل، فعالیت‌های حقوقی مرا دنبال می‌کند. اخیرا با او دچار مشکل شده‌ام. آیا ممکن است در صورت جدی شدن این اختلاف و قطع همکاری این وکیل اطلاعات مرا نزد مقام‌های قضایی یا رقبای کاری‌ام افشا کند؟ در صورت بروز چنین مساله‌ای آیا امکان پیگیری حقوقی برای بنده وجود دارد؟

محمد معین - ک ( یزد)

خیر، طبق قانون وکیل نمی‌تواند اسرار موکل خود را به دیگران منتقل یا افشا کند. در صورت انجام چنین کاری این مساله قابل پیگیری و وکیل شما بعد از اثبات جرم قابل مجازات کردن است. البته افشای اسرار موکل در نزد دادگاه شامل مراحل خاصی است و تنها در چارچوب نظام‌های خاص خود و بر اساس حکم دادگاه، قابل انجام و پیگیری است.

حق حبس چه زمانی ساقط می‌شود؟

پیش از ازدواج با همسرم رابطه داشتم. زمان عقد بنا به توافق ما در مقابل نام همسرم در عقدنامه، عبارت دوشیزه درج شد. در حال حاضر، همسرم در عقد من است اما با من مشکل پیدا کرده و می‌گوید که می‌خواهد از حق حبس خود استفاده کند و تا زمانی که مهریه‌اش را کامل دریافت نکند، حاضر به تمکین و زندگی مشترک نیست. آیا من می‌توانم مساله باکره نبودن وی را در دادگاه اثبات کنم؟ چه راهی وجود دارد تا حق حبس او را از میان ببرم.

سیدحسن - س (تهران)‌

با توجه به رابطه‌ای که پیش از ازدواج با همسرتان داشته‌اید، رفتار وی در این مقطع جای تعجب دارد و مشخص است که ظاهرا وی تمایلی به زندگی با شما نداشته و ندارد. برای از میان بردن حق حبس همسرتان، باید باکره نبودن وی را اثبات کنید که این مساله کار بسیار سختی است. ابتدا باید با مراجعه به دادسرای کیفری، دادخواستی در خصوص «فریب در ازدواج» را مطرح کنید. دادسرا، همسر شما را برای معاینه به پزشکی قانونی معرفی خواهد کرد. در صورت تایید ادعای شما و صدور رای به نفع شما و قطعیت یافتن آن در دادگاه تجدیدنظر می‌توانید براساس این رای قطعی، در دادگاه حقوقی نسبت به ادعای همسرتان اعتراض کنید.

اطاعت زن از شوهر یعنی چه؟

در قانون عنوان شده زن باید از همسرش اطاعت کند. این اطاعت شامل چه مواردی است؟ آیا من به عنوان زن باید برای خروج از خانه از شوهرم اجازه بگیرم؟ اگر مردی برای انتقام و اذیت کردن زن خود به او اجازه ندهد که از منزل خارج شود، آیا زن باید اطاعت کند؟

کاملیا - ص (بجنورد)‌

اجازه گرفتن زن از همسرش برای خروج از خانه، مساله‌ای شرعی و در چارچوب موضوع ریاست مرد در خانواده مطرح می‌شود. این مساله نیز بحثی شرعی است، نه حقوقی و در قانون اشاره‌ای به این مساله نشده است و زن به دلیل خروج از خانواده بدون اجازه همسرش، نفقه‌اش قطع نمی‌شود.

علیرضا حسینی
وکیل پایه یک دادگستری و استاد دانشگاه