نگاهی به وضعیت بیمارستان های دولتی اینجا بیمارستان نیست

دکتر قناعتی استاد دانشگاه اعتقاد دارد: در حال حاضر وجود طرح خودگردانی بیمارستان ها به نفع مردم است. وی با تاکید بر این که به جای لغو خودگردانی بیمارستان ها باید آن را تعدیل کنیم، می افزاید: تجربه نشان داده هر تغییر کلی همیشه با ضرر و زیان همراه است بنابراین بهتر است به جای لغو این طرح موانع آن را برطرف کنیم.
دکتر قناعتی با بیان این که در حال حاضر بیمارستان ها با تمام مشکلات موجود در این طرح به بیماران خدمات می دهند، اظهار می کند: اگر سیستم بیمه اصلاح شود و با دستمزدهای مناسب پزشکان و پرسنل بیمارستان را جذب سیستم دولتی کنیم، با امکانات عظیمی که در سیستم دولتی وجود دارد نه تنها مشکلات مردم حل می شود بلکه بخصوص در دانشگاه ها و مراکز آموزشی موجب افزایش کیفیت آموزش می شویم.

مدیریت ضعیف بسیاری از کارشناسان معتقدند مدیریت نادرست مراکز درمانی ما علت اصلی بسیاری از این مشکلات است. بیش از 90 درصد بیمارستان های کشور دولتی هستند و نبود انگیزه لازم در ارائه خدمت بهینه و محاسبه قیمت واقعی در آنها موجب پایین آمدن سطح کارایی آنها شده است 49 درصد تخت های بیمارستانی کشور عملا غیرفعال است. شاخص های کارایی و اثربخشی کیفیت خدمات بیمارستانی 2 معیار مهم ارزیابی وضعیت بیمارستان هاست که متاسفانه از هر دو نظر بسیار عقب مانده و ضعیف هستیم و ارزیابی مشخصی نیز از این شاخص ها نداریم. در مورد شاخص کارایی که به میزان فعالیت تخت های بیمارستانی، تولید خدمت از امکانات و هزینه ارائه خدمات مربوط می شود، بسیار ضعیف هستیم، ضمن این که هزینه پایین خدمات بیمارستانی و تعرفه ناچیز آن در بخش دولتی عامل مهمی در نقص کارایی بیمارستان های کشور است. مشکل مهم دیگر نبود مدیران متخصص اداره بیمارستان هاست، به طوری که فقط 10 درصد بیمارستان های کشور توسط نیروهای متخصص اداره می شود و 90 درصد دیگر آنها توسط پزشکان متخصصی که تخصص آنها بسیار مهمتر از مدیریت آنها بر بیمارستان است، اداره می شوند.

وی یکی از مشکلات بهداشت و درمان کشور را تصدیگری زیاد دولت و عدم حضور بخش خصوصی دانست و گفت: یکی از مسائلی که می تواند بدون لغو طرح خودگردانی مشکل را حل کند، اجازه استقرار بخش خصوصی در بخش دولتی است.
دکتر قناعتی اعتقاد دارد: هرگونه تغییر در طرح خودگردانی اگر بدون برنامه ریزی انجام شود منجر به صدمات فراوان به وضعیت نابسامان موجود می شود.

پزشکان یکسان

اگر به فهرست پزشکان بیمارستان های دولتی و خصوصی نگاهی بیندازیم می بینیم که تعداد بسیاری از پزشکان در هر دو فهرست جای دارند. حتی این مساله در بین پرستاران با تجربه نیز دیده می شود. حتی گاهی دیده می شود رئیس بیمارستان ناکارآمد دولتی رئیس بیمارستان موفق خصوصی نیز هست. حال سوال اینجاست که چگونه چنین تناقضی وجود دارد؛ آیا اختلاف دستمزد پزشکان یا همان تعرفه بیمارستان ها در مراکز درمانی دولتی و خصوصی باعث این موضوع شده است ؛ آیا بیمه ها در این زمینه مقصر هستند؛ آیا قوانین اداری مانع کار در بخش دولتی است ؛ آیا انگیزه ها تفاوت دارد؛ آیا واقعا پول معجزه می کند؛ آیا...

بدون همراه هرگز

در بخش رادیولوژی، پیرمرد بیماری روی تخت قرار دارد. مسوول بخش سونوگرافی مشغول اعلام اسامی افراد برای گرفتن سونوگرافی است چندین بار نام مردی را صدا می زند اما هیچ کس جواب نمی دهد.این بار زمانی که بار دیگر نام این مرد صدا زده می شود، یکی از افراد حاضر در نوبت سونوگرافی متوجه می شود که نام این پیرمرد را صدا می زنندکه روی تخت قرار دارد، پس به منشی اطلاع می دهد... منشی بخش با لحن طلبکارانه ای بر سر پیرمرد بیمار که حتی قدرت جواب دادن را هم ندارد فریاد می زند این بیمار هیچ همراهی ندارد؛ و با کمک چند نفر دیگر از بیماران سرحال تربه اتاق سونوگرافی می رود و پس از این که کارش تمام شد مجدد همان جارها می شود!اینجا بیمارستان دولتی است جایی که همراه جای تمام پرسنل باید کار کند. بیمار را برای آزمایش و عکس ببرد، دنبال دارو باشد، تخت را مرتب کند تمام شدن سرم را اطلاع دهد و... چون شرایط این محیط به همه جا شبیه است الا یک مرکز درمانی ... واقعیت این است که بدون همراه هرگز نمی توان امیدی به درمان داشت.

سر دو راهی

همواره مشکلات اقتصادی شرایطی را برای برخی از افراد جامعه به وجود می آورد که در دو راهی شک و تردید نمی دانند کدام عمل درست یا نادرست است. به طور مثال زمانی که بیمار می شوند یا باید به قولی «چوب حراج به زندگی شان بزنند» تا در یک بیمارستان خصوصی بستری شوند یا به مرکز بهداشتی درمانی دولتی مراجعه کنند تا هزینه های درمانشان به حداقل برسد.در پاره ای موارد فرد با یکبار بیمار شدن برای درمان بیماری خود از ادامه زندگی درمیماند. بیماران بی بضاعتی که برای درمان، بیمارستان دولتی را تنها مامن خود می شناسند، همیشه امیدشان به این است که در مقابل هزینه های کم، امکانات قابل توجهی را دریافت کنند.

خودگردانی یا مدیریت

سلامت نعمتی است که تا وقتی از بین نرود، کسی قدرش را نمی داند. هنگام بیماری ، فرد هر کاری برای بهبود خود انجام می دهد.
بارها شاهد بوده ایم که فردی تمام دار و ندار خود را برای درمان بیماری اش هزینه کرده است. سوال اینجاست که هزینه های سنگین درمان از چه راهی باید تامین شوند؛ چهره ای عبوس و گرفته از رنج کسانی که در راهروی بیمارستان ها قدم می زنند حکایت از آن دارد که یکی از عزیزانشان در بستر درد افتاده است. راه چاره چیست؛ بیمارستان های دولتی نه به علت اجرای طرح خودگردانی بلکه به علت ضعف شدید مدیریتی دچار مرگ تدریجی شده اند و از مهمترین وظیفه شان که همانا رسیدگی به بیماران بخصوص افراد تهیدست و فقیر است بازمانده اند و این همان فاجعه ای است که از یک بحران واقعی در نظام درمانی کشور پرده برمی دارد. شاید اداره بیمارستان ها توسط هیات امنا بتواند علاجی بر این درد دیرینه باشد. اما آنچه مهم، است این است که فرد بیمار نه خودگردانی را می شناسد و نه اصول مدیریت بیمارستانی را! او بیمار است و نیازمند درمان.

علی اخوان بهبهانی