ستارگان پارسی بر مدار اقتدار

مثلث فضایی ایران
براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده و اعلام رسمی سازمان فضایی ایران، هفتم دی‌ماه ۱۴۰۴، پایگاه فضایی «وستوچنی» روسیه میزبان یکی از مهم‌ترین رویداد‌های فضایی ایران خواهد بود. در این عملیات، سه ماهواره ایرانی سوار بر پرتابگر قدرتمند «سایوز» روسی، ساعت ۱۴:۴۸دقیقه فردا به وقت ایران جو زمین را خواهند شکافت تا در مدار لئو (LEO) و در ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین تزریق شوند. فرآیند آماده‌سازی این پرتاب از هفته‌های گذشته آغاز شده به‌طوری‌که در ۳۰ آذرماه، فرآیند حساس الحاق ماهواره‌های ظفر و پایا روی بلوک جدایش با موفقیت انجام شد و تمامی آزمون‌های فنی مرتبط با این الحاق، چراغ سبز دریافت کردند. این پرتاب سه‌گانه که ترکیبی از دستاورد‌های بخش دولتی، دانشگاهی و خصوصی است، نمادی از بلوغ زیست‌بوم فضایی کشور محسوب می‌شود.
 

سکویی برای آینده
ماهواره پایا که پیشتر با نام «طلوع ۳» شناخته می‌شد، یک جهش بزرگ در کلاس ماهواره‌های بومی محسوب می‌شود. این ماهواره با جرمی حدود ۱۵۰ کیلوگرم و ابعاد تقریبی ۱/۲ در ۱/۱ متر، در دسته «مینی‌ماهواره‌های» شرکت صنایع الکترونیک ایران (صاایران) طبقه‌بندی می‌شود. برای اولین‌بار در کشور، در این ماهواره از «فناوری تصویربرداری آینه‌ای» استفاده شده که آن را به پیشرفته‌ترین ماهواره تصویربرداری بومی بدل کرده است. این ماهواره دارای دو سنجنده با قدرت تفکیک ۵ متر (سیاه و سفید) و ۱۰ متر (رنگی) است. نکته حائزاهمیت این است که با بهره‌گیری از الگوریتم‌های پردازشی مبتنی بر هوش مصنوعی، دقت تصاویر دریافتی به ۳ متر می‌رسد.
همچنین این ماهواره برخلاف نمونه‌های پیشین، به زیرسامانه‌های پیشرانش فضایی (مشابه ماهواره چمران ۱) مجهز شده است. این ویژگی حیاتی، امکان اصلاح و تغییر مدار را فراهم کرده و عمر عملیاتی ماهواره را به حداقل سه سال تضمین می‌کند. گفتنی است بیش از ۸۰ درصد تجهیزات این ماهواره بومی است. عملیات پایا از نظر کیفیت، وسعت ناحیه تصویربرداری و نرخ ارسال داده، نسبت به تمامی نانوماهواره‌ها و میکروماهواره‌های قبلی ایران کاملا ارتقا یافته و متمایز است. این پروژه عملا دستیابی به یک پلتفرم (سکو) مشترک و قابل اطمینان برای ساخت ماهواره‌های دقیق‌تر در آینده را نوید می‌دهد.
 

میراث‌دار علمی دانشگاه علم و صنعت
ضلع دوم این مأموریت، ماهواره ظفر ۲ است؛ چهارمین محصول فضایی دانشگاه علم و صنعت ایران که پس از ماهواره‌های «نوید» (۱۳۹۰)، «تدبیر» (۱۳۹۲) و «ظفر ۱» (۱۳۹۸) تولید شده و درواقع جایگزین و ادامه‌دهنده راه ماهواره پیام امیرکبیر محسوب می‌شود. در ساخت این ماهواره از 
۶۴ قطعه تجهیزات پیشرفته استفاده شده است. کار ساخت ظفر ۲ مدتی پیش به پایان رسیده بود و پس از تأمین برخی ملحقات فنی و طی کردن صف انتظار پرتاب_ که پیشتر احتمال می‌رفت با ماهواره‌بر سیمرغ باشد_ اکنون آماده قرارگیری در مدار لئو (LEO) توسط پرتابگر سایوز است. هدف اصلی 
ظفر ۲، تصویربرداری از زمین و پایش دقیق منابع طبیعی است. حضور این ماهواره نشان‌دهنده تداوم جریان تولید دانش فضایی در دانشگاه‌های کشور و رسیدن به بلوغ در چرخه‌های طراحی تا پرتاب است.
 

دید‌بان دقیق بخش خصوصی 
ماهواره «کوثر ۱/۵»، سومین ماهواره ساخته شده توسط شرکت دانش‌بنیان «امیدفضا» بوده که نمادی از ورود قدرتمند بخش خصوصی به عرصه فضایی تجاری است. این ماهواره نسخه تکامل‌یافته و ترکیبی از دو ماهواره کوثر ۱ (سنجشی) و «هدهد» (مخابراتی) است که براساس استاندارد ماهواره‌های مکعبی (CubeSat) طراحی شده. هسته اصلی فناوری کوثر ۱/۵، (دوربین تصویربرداری پیشرفته) آن است که دقت تفکیک مکانی (رزولوشن) 
۳/۴۵ متر را در طیف مرئی و NIR (مادون قرمز نزدیک) ارائه می‌دهد. برای دستیابی به این دقت، سامانه کنترل وضعیت (ADCS) از چرخ‌های عکس‌العملی بسیار دقیق و الگوریتم‌های پیشرفته بهره می‌برد تا پایداری لازم برای تصویربرداری فراهم شود.
این ماهواره علاوه بر تصویربرداری، دارای ماژول ارتباطی اینترنت اشیاست. این طراحی به کوثر امکان می‌دهد همزمان با پایش محیطی (کشاورزی دقیق، منابع آب و تغییرات کاربری اراضی)، داده‌های حسگر‌های زمینی توزیع‌شده را نیز جمع‌آوری کند. استفاده از پنل‌های خورشیدی بازشونده با بازده بالا و باتری‌های فضایی پایدار، انرژی لازم برای تصویربرداری با فرکانس بالا را تأمین می‌کند. همچنین طراحی سازه با تحلیل‌های دقیق حرارتی و استفاده از پوشش‌های MLI انجام شده تا تغییرات شدید دما در فضا، باعث انحراف اپتیکی دوربین نشود. همچنین بهره‌گیری از لینک‌های داده با نرخ بالا (Data Rate) برای انتقال حجم انبوه تصاویر، کوثر ۱/۵ را به یک محصول کاملا تجاری و اقتصادی برای ارائه خدمات داده‌محور تبدیل کرده است.