مدارس کانکسی میراث دولت‌ها برای هم

وقتی در سال ۱۳۹۹ یکی از مدارس کانکسی در یکی از مناطق صعب‌العبور استان خوزستان سوخت و باعث جان‌ باختن یک دانش‌آموز و مجروحیت چند نفر دیگر شد، همه مسئولان قول دادند تمام مدارس خشتی، گلی، سنگی، کانکسی و کپری در کمتر از یک‌سال جمع‌آوری شوند اما حالا بعد از گذشت پنج سال از آن روزها هنوز آمار دقیقی از تعداد مدارس کانکسی ارائه نمی‌شود، چه برسد به جمع‌آوری آنها. 

«مدارس کپری و کانکسی درکشور برچیده می‌شوند».این جمله‌ آن‌قدر تکراری شده که تقریبا هر وزیر آموزش ‌و پرورشی دوره کاری خود را با آن شروع می‌کند اما حقیقت آن است که این‌گونه مدارس از دولتی به دولت دیگر منتقل می‌شوند و در نهایت دانش‌آموزان می‌مانند و مدارس کانکسی و فرسوده‌ای که بدون آنها دیگر جایی برای درس خواندن ندارند. در سال ۱۴۰۱ وزیر آموزش ‌و پرورش وقت اعلام کرده بود ۱۲هزار مدرسه کانکسی،خشتی و سنگی در کشور وجود دارد. البته این آمار هیچ‌وقت دقیق نبوده و معلوم نیست چنددانش‌آموز دراین مدارس درحال تحصیل هستند اما آن‌طور که یوسف نوری در آن زمان گفته بود حدود ۲۰درصد مدارس در سطح کشور فرسوده هستند؛ رقمی که حتی با ساخت مدارس جدید و تحویل کلاس‌های درس تازه‌ساخت، باز هم پایین نمی‌آید. 
 
آمارهای درهم برهم 
آن‌طور که ستاد اجرایی فرمان امام(ره) گزارش داده است، این نهاد در سال۱۴۰۳، ۷۷۰مدرسه احداث کرده که ۶۵۰واحد از آن جایگزین مدارس کانکسی شده است.بر همین اساس، درآخرین روزهای سال گذشته وزیر آموزش‌ و‌ پرورش و رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تفاهم کردند با احداث حدود۴۰۰مدرسه دیگر تا قبل از مهر۱۴۰۴، جشن پایان مدارس کانکسی در کشور برگزار شود.در آن دیدار رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) گفت: وجود مدارس کانکسی یا مدارسی که در شأن دانش‌آموزان نیست برای وجهه کشور هم مناسب نیست.ما می‌توانیم یک‌بار برای همیشه این موضوع را به اتمام برسانیم و بامدارس کانکسی خداحافظی کنیم.همین الان هم حدود۶۵۰مدرسه کانکسی را با احداث مدارس ایمن جایگزین کرده‌ایم.  
سیدپرویز فتاح تأکید کرد: توسعه کمی و بهبود مدارس، بخشی از فعالیت‌های ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است و البته در حوزه نرم‌افزاری و توسعه کیفی آموزش نیز ورود کرده‌ایم. در آن دیدار، وزیر آموزش و پرورش درحالی از جمع‌آوری ۴۰۰مدرسه کانکسی و برگزاری یک جشن صحبت کردکه چندروز بعد یعنی در فروردین۱۴۰۴ معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، تجهیز و توسعه مدارس با تأکید بر این‌که آموزش و پرورش به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات سرانه فضای آموزشی را رفع کند، گفت: ۱۰۰۰مدرسه کانکسی در کشور وجود دارد که این مدارس تا پایان سال جمع‌آوری می‌شوند. 
این‌بار مجید عبداللهی از خیران خواست به میدان بیایند و تأکید کرد: خیران نباید معطل کارهای اداری مدیران بمانند و مدیران هم باید بستر و مقدمات مشارکت خیران را برای احداث مدارس فراهم کنند. اهتمام دولت چهاردهم این است که از ظرفیت مردمی در امور مختلف به‌ویژه در نهضت مدرسه‌سازی استفاده کند و این توصیه مورد تأکید شخص رئیس‌جمهور است که عدالت آموزشی را از اولویت‌های خود می‌داند.  مشکل کار اینجاست که مسئولان نه‌تنها به آمارهای دیگر همکاران‌شان توجه نمی‌کنند بلکه آمارهایی را که خودشان می‌دهند هم فراموش می‌کنند!  
مجید عبداللهی فروردین۱۴۰۳درمورد دستاوردهای این معاونت درسال۱۴۰۲گفته بود: افتتاح دومرحله پروژه‌های عمرانی فضاهای آموزشی، پرورشی و ورزشی در سطح کشور را داشتیم که یکی در پایان مهرماه سالی که گذشت(۱۴۰۲) و دیگری در دهه فجر همان سال افتتاح شد و در مجموع ۲۹۷۰ فضا بالغ بر ۱۳هزار و ۲۳۰ کلاس درس و حدود یک میلیون و ۷۰۰هزارمتر مربع زیربنا در سطح کشور به بهره‌برداری رسید. 
معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با بیان این‌که مدارس کانکسی حتما جمع‌آوری می‌شوند، تأکید کرد: ما ۱۰۷۳مدرسه کانکسی در کشور داشتیم که تأمین منابع برای جمع‌آوری آنها انجام شده و حدود ۶۰۰میلیارد تومان هزینه‌های مربوط به این موضوع تأمین و پرداخت شده، حدود ۵۷۰کلاس درس آن تحویل داده شده و در اختیار فعالان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. وی اضافه کرد: بقیه موارد نیز در فرآیند طراحی و برنامه‌ریزی است و در سال ۱۴۰۳ پیش‌بینی می‌شود کل مدارس کانکسی جمع شود. در دو استان پرونده این مدارس بسته شده و در ۱۷استان نیز اصلا آمار این مدارس زیاد نیست که تا اردیبهشت تکلیف آنها روشن می‌شود و تمرکز اصلی ما درخصوص مدارس کانکسی روی پنج استان است؛ سیستان و بلوچستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و آذربایجان شرقی از جمله استان‌هایی هستند که برنامه‌ریزی ویژه می‌خواهند. آنچه در مورد مدارس خشتی، گلی و کانکسی برآورد می‌شود این است ‌که بودجه می‌آید اما خروجی ندارد و کسی هم در مقابل آمار و ارقامی که ارائه می‌شود از مسئولان امر نه خروجی می‌خواهد و نه از آنها بازخواست می‌کند. 
 
مشت نشانه خروار 
در کنار عدم ارائه آمار درست باید گفت در برخی استان‌ها آمار مدارس کانکسی آن‌قدر پایین است که با ساخت چندمدرسه دوکلاسه هم می‌توان تمام آنها را جمع‌آوری کرد. مثلا در استان مرکزی سرپرست اداره کل آموزش و پرورش این استان با بیان این‌که هیچ مدرسه خشتی و گلی‌ای وجود ندارد و استان مرکزی دارای تنها ۱۰مدرسه کانکسی با جمعیت کمتر از پنج دانش‌آموز است، گفت: فضای آموزشی در پروژه ۸۱۰۰ واحدی مسکن ملی یکی از چالش‌های اصلی ماست. برخی ارقام اعلام‌شده درباره کمبود ۲۴مدرسه ممکن است اغراق‌آمیز باشد اما حتی اگر این رقم به ۱۰ یا ۱۲ مدرسه هم کاهش یابد، باز مسأله جدی است.  چند روز پیش به مناسبت هفته معلم، مدیرکل آموزش ‌و ‌پرورش خراسان رضوی هم اعلام کرد با توجه به آغاز نهضت ملی عدالت آموزشی که دکتر پزشکیان آغاز کردند، نگاه ما معطوف به تأمین فضای آموزشی عادلانه خواهد بود.  مصطفی اسدی به رصد فضا‌های آموزشی پرداخت و ادامه داد: ۷۵درصد مدارس غیراستاندارد استان شناسایی شده و مدارس خشتی، گلی و کانکسی تخریب وجمع‌آوری خواهند شد. مدیرکل آموزش و پرورش آذربایجان غربی هم اعلام کرده  براساس توافق با ستاد اجرایی حضرت امام(ره)۳۴۱کلاس درس کانکسی در استان تا پایان شهریورماه جمع‌آوری می‌شود.علی‌اکبر صمیمی با اشاره وضعیت نامطلوب سرانه فضای آموزشی در سطح استان تصریح کرد: هم‌اکنون ۱۲هزار کمبود کلاس درس در آذربایجان غربی داریم. برای رسیدن به استاندارد کشوری نیز به ۳۰هزار کلاس درس دیگر در استان نیاز داریم. حال اگر یک‌باردیگر به آماروزیر آموزش و پرورش برگردیم که گفته فقط ۴۰۰مدرسه کانکسی در کشور وجود دارد و از این تعداد ۳۴۱مدرسه فقط در آذربایجان غربی باشد، یعنی در ۳۰استان دیگر مجموعا ۵۹مدرسه کانکسی وجود دارد؟!