رشد قارچ‌های خودرو

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از فارس، مسمومیت با قارچ‌های سمی یکی از علل بروز مسمومیت‌های ناشی از سموم طبیعی در جهان محسوب می‌شود. از میان بیش از ۵۰۰ گونه قارچ، تنها در حدود ۱۰۰ گونه آن برای انسان سمی است.

هر چند مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های سمی در انسان جزء مسمومیت‌های شایع در جهان نیست، با این وجود به علت بالابودن نسبی میزان مرگ‌ومیر در برخی از انواع این نوع مسمومیت‌ها، اطلاع‌رسانی مناسب و علمی و آگاهی از راهکار‌های پیشگیری از بروز این نوع مسمومیت‌ها به‌ویژه برای عموم جامعه بسیار حائز اهمیت است.

میزان شیوع مسمومیت با قارچ‌ها به طور کلی تابعی از شرایط جغرافیایی و آب‌وهوایی هر منطقه است. به‌طوری که در کشور‌ها و مناطقی که دارای شرایط مناسب آب‌وهوایی برای رویش قارچ‌ها به صورت خودرو هستند، شیوع مسمومیت با این عوامل نیز بیشتر است.

 اکثر موارد مسمومیت‌های گزارش شده با قارچ‌های سمی به علت مصرف خوراکی تصادفی گونه‌های سمی قارچ به‌جای گونه‌های خوراکی آن است و بیشتر در افرادی که در فصول رویش قارچ‌ها (بیشتر اوایل فصل بهار و پاییز) نسبت به جمع‌آوری گونه‌های سمی قارچ به‌زعم خوراکی بودن آن‌ها اقدام می‌کنند، مشاهده می‌شود.

غافل از اینکه استفاده از این قارچ‌ها می‌تواند به زندگی افراد پایان دهد و این‌گونه یک‌لقمه ساده شرایط پیچیده‌ای را برای فرد استفاده‌کننده رقم بزند و این چنین یک روز خوب در طبیعت به یک شرایط بغرنج در بیمارستان مبدل می‌شود.

مسمومیت با قارچ‌های سمی در کشور شایع است

جلال کرامت، رئیس اداره نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل، اظهار کرد: با شروع فصل بهار و بروز شرایط مساعد در رشد قارچ‌های خودرو، همه ساله در ابتدای سال که مقارن با افزایش طبیعت گردی است، متأسفانه با موجی از مسمومیت‌های اتفاقی ناشی از مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی روبرو هستیم.

وی افزود: چنانچه به آمار به دست آمده از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور توجه کنیم، مشاهده می‌شود: در سال ۱۴۰۰، ۷۹۷ نفر، در سال ۱۴۰۱، ۳۰۱ نفر و در شش ماه اول ۱۴۰۲، ۲۴۲ نفر در اثر مسمومیت با قارچ سمی به بیمارستان مراجعه کرده‌اند که این موضوع نشان‌دهنده تعداد بالای قربانیان و شایع بودن این مسمومیت در کشور ما است و متأسفانه مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو و سمی، منجر به فوت، نارسایی کبد و بستری‌شدن بسیاری از هم‌وطنانمان شده است.

مسومیت ۶۷ نفر با قارچ سمی در استان اردبیل

رئیس اداره نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل در خصوص آمار مسمومیت استان نیز گفت: طی سال ۱۴۰۳ در سطح استان ۶۷ نفر دچار درجات مختلفی از مسمومیت با قارچ‌های سمی شده‌اند که عمده این مسمومیت‌ها در سه‌ماهه اول سال رخ‌داده است.
     
کرامت عنوان کرد: باوجود اینکه میزان رشد قارچ‌های سمی در اردبیل بالا است، اما این استان جزو ۸ استان با شیوع بالای مسمومیت با قارچ‌های سمی در کشور نیست.
 
رئیس اداره نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل ادامه داد: همان‌طور که مشاهده می‌شود مسمومیت ناشی از مصرف قارچ‌های خودرو در هموطنانی که در مناطق غربی، کوهستانی و یا مرطوب کشور زندگی می‌کنند بروز نموده است.

وی تأکید کرد: این موارد با آموزش عمومی و اطلاع‌رسانی و ارائه هشدار به‌موقع قابل‌پیشگیری خواهد بود. به همین مناسبت هم‌وطنان گرامی را به رعایت توصیه‌های عمومی دعوت می‌نماییم تا با توجه به آن‌ها از بروز مسمومیت و مرگ ناشی از قارچ‌های سمی پیشگیری کنند.

قارچ‌های سمی از نظر ظاهر قابل شناسایی نیستند

کرامت در خصوص این توصیه‌ها، اظهار کرد: شناسایی انواع خوراکی قارچ از انواع سمی تنها بر اساس خصوصیات ظاهری مانند شکل، رنگ، بو، قوام و مزه مشکل بوده و تنها توسط متخصصان و کارشناسان مجرب قارچ‌شناسی و گیاه‌شناسی و از طریق آزمایشگاه‌ها امکان‌پذیر است؛ بنابراین به توصیه‌های برخی از افراد در تشخیص انواع سمی از انواع خوراکی قارچ توجه نکنید.

وی ادامه داد: مصرف قارچ‌ها توسط پرندگان و سایر جانوران اهلی و وحشی، نشان‌دهنده غیرسمی بودن قارچ برای انسان نیست و برخی از روش‌ها و معیار‌های سنتی مانند: تغییر رنگ قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، یا وجود حشرات در اطراف قارچ و محل رویش قارچ معیار علمی و صحیحی برای تشخیص عدم سمیت قارچ در همه موارد نیست.

فرد مصرف‌کننده قارچ چه زمانی باید به بیمارستان مراجع کند؟

رئیس اداره نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل تصریح کرد: برخی از سموم موجود در قارچ‌های سمی، مقاوم به گرما بوده و فرایند‌های آماده سازی غذا مانند: کباب کردن، آب پز کردن، سرخ‌کردن، بخارپز کردن قادر به تخریب کامل مواد سمی موجود در آن نیست.

کارشناس غذا و دارو یادآور شد: در صورت بروز علایم و نشانه‌های گوارشی (تهوع، درد شکم، استفراغ و اسهال) (۶-۵ ساعت پس از مصرف خوراکی قارچ‌های خودرو) هر چه سریع‌تر بیمار را به مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها منتقل کنید. در مواردی که علائم گوارشی به‌صورت تأخیری (بافاصله بیش از ۶ ساعت از مصرف قارچ خودرو) رخ دهد این دسته از قارچ‌ها سمیت به‌مراتب بیشتری دارند و در سال‌های گذشته منجر به نارسایی حاد کبدی و مرگ تعدادی از هموطنانمان شده است.

خرید قارچ از محل‌های نامعتبر ممنوع

وی اذعان کرد: از مصرف قارچ‌های خودرو مخصوصاً قارچ‌هایی که در کنار تنه درختان (علی‌الخصوص درختان خشک شده) می‌رویند و یا قارچ‌های فله‌ای جمع‌آوری شده توسط افراد بومی، خودداری کنید. برای حفظ سلامت خود و خانواده‌تان تنها قارچ‌هایی را که توسط مراکز مجاز و در بسته‌بندی‌های دارای مجوز هستند، خریداری و مصرف نمایید.

کرامت خاطرنشان کرد: تنها خوردن موجب مسمومیت نمی‌شود بلکه به آن‌ها دست نزنید خطر مسمومیت از طریق پوستی در برخی گونه‌ها هم هست. تنها از قارچ‌هایی استفاده کنیم که در فروشگاه‌های معتبر عرضه می‌شوند و در بسته‌بندی‌های بهداشتی هستند. افراد در برخورد با هرگونه گیاه تزیینی و یا گیاهی که سلامت آن توسط وزارت بهداشت تأیید نشده است احتیاط کنند و حتی‌المقدور آن‌ها را از دسترس کودکان دور نگه دارند.

تشریح ۲۴ ساعت حیاتی پس از مصرف قارچ سمی

رییس اداره نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل با اشاره به علت مسمومیت با قارچ‌های سمی، بیان کرد: ۹۰ درصد مسمومیت شدید توسط قارچ‌ها به دلیل ماده‌ای سمی به نام آماتوکسین است که این ماده عمدتاً به روی کبد تأثیر مخرب می‌گذارند.

وی تشریح کرد: مسمومیت در دو مرحله بروز می‌کند، مرحله اول مربوطه به ۶ تا ۱۲ ساعت ابتدایی است که بیشتر با علائم گوارشی و احساس ضعف بروز پیدا می‌کند، اما مرحله دوم مسمومیت ممکن است ۲۴ ساعت بعد با علایمی از قبیل ضعف، سرگیجه، کاهش سطح هوشیاری بروز پیدا کند که به آن مسمومیت شدید می‌گویند و تنها درمان این گونه مسمومیت‌ها پیوند اورژانسی کبد است.

مراجعه سریع به بیمارستان شانس نجات بیمار را افزایش می‌دهد

کرامت عنوان کرد: انتقال سریع بیمار مسموم به یک مرکز درمانی تخصصی مسمومیت‌ها امکان درمان موفقیت‌آمیز را افزایش می‌دهد و هرگونه تأخیر در این امر سبب افزایش احتمال شکست درمان و حتی مرگ بیمار می‌شود، بنابراین با مشاهده علایم و نشانه‌های بالینی اولیه به‌ویژه از نوع تأخیری در فردی باسابقه مصرف خوراکی قارچ خودرو از هرگونه خوددرمانی و درمان علامتی پرهیز نموده و بیمار را دراسرع‌وقت به بیمارستان منتقل کنید.

وی گفت: در صورت حضور در طبیعت مراقب تماس کودکان با قارچ‌های سمی و گیاهان سمی باشید و در صورت امکان، نمونه باقی‌مانده قارچ مصرف شده توسط بیمار را برای شناسایی کادر پزشکی در بیمارستان به همراه داشته باشید.