از جمله پیشنیازهای مهم، نقش الگوها در رفتارهای شهروندان است؛ اعم ازالگوهایی که بهطورطبیعی در مسیر زندگی افراد قرار میگیرند؛مانند پدر، مادر، مربیان، معلمان، مدیران، زمامداران و... تا الگوهایی که از سوی رسانهها (بهطور اعم) و... در جامعه مطرح میشوند.
خداوند تبارک و تعالی در کنار آموزههای وحیانی خود، برای همه آنها که در جستوجوی سعادت هستند، علاوه بر معرفی پیامبر اکرم(ص) به جامعه بشری بهعنوان اسوه و الگو: «لَقَدْ کانَ لَکمْ فِی رَسُولِا... أُسْوَه حَسَنَهٌ لِمَنْ کانَ یرْجُوا ا... وَ الْیوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکرَ ا... کثیراً؛ به یقین براى شما در زندگى پیامبر خدا سرمشق نیکویى است، براى آنها که امید به رحمت خدا و روز بازپسین دارند و خدا را بسیار یاد مىکنند». (سوره احزاب، آیه ۲۱)، عملا بر اهمیت نقش الگو در زندگی انسان تأکید فرموده است. در بیان امیرمؤمنان علی(ع) نیز میبینیم که ایشان از جمله در فرازی از خطبه ۱۶۰ نهجالبلاغه، تأکید میفرمایند: «فَتَأَسَّ بِنَبِیکَ الْأَطْیبِ الْأَطْهَرِ، فَإِنَّ فِیهِ أُسْوَهً لِمَنْ تَأَسَّى، وَ عَزَاءً لِمَنْ تَعَزَّى؛ پس به پیامبر پاکیزهات اقتدا کن که راه و رسم او الگویى است براى آنها که در پی الگویی هستند و موجب فخر و عزت است براى کسى که خواهان عزت باشد. وَ أَحَبُّ الْعِبَادِ إِلَى ا... الْمُتَأَسِّی بِنَبِیهِ وَ الْمُقْتَصُّ لِأَثَرِهِ؛ و محبوبترین بندگان نزد خدا، آنهایی هستند که به پیامبرشان اقتدا کنند و در راه او گام بردارند»
وَ لَقَدْ کَانَ فِی رَسُولِا... کَافٍ لَکَ فِی الْأُسْوَهِ؛ براى تو کافى است که راه و رسم زندگى پیامبر اسلام(ص) را الگوی خود قراردهی؛ سپس در ادامه به توصیف شمهای از اوصاف پیامبر اکرم(ص) نیز میپردازند تا جهتگیری در انتخاب الگو را بنمایانند. از جمله در یکی از فرازهای این خطبه میفرمایند: «عُرِضَتْ عَلَیهِ الدُّنْیا فَأَبَى أَنْ یقْبَلَهَا، وَ عَلِمَ أَنَّ ا... سُبْحَانَهُ أَبْغَضَ شَیئاً فَأَبْغَضَهُ وَ حَقَّرَ شَیئاً فَحَقَّرَهُ وَ صَغَّرَ شَیئاً فَصَغَّرَهُ؛ دنیا بر او عرضه شد ولی آن را نپذیرفت، چیزى را که میدانست مبغوض خداست، مبغوض مىشمرد، چیزی را که نزد خدا حقیر است، حقیر مىدانست و چیزی را که نزد او خرد و بیمقدار است، کوچک مىشمرد...». و بنابر این فرمود: «فَمَا أَعْظَمَ مِنَّهَ ا... عِنْدَنَا حِینَ أَنْعَمَ عَلَینَا بِهِ سَلَفاً نَتَّبِعُهُ وَ قَائِداً نَطَأُ عَقِبَهُ؛ چه نعمت بزرگی است از سوی خداوند بر ما وجود او، رهبری که باید از او پیروى کنیم و پیشوایى که باید راه او را تداوم بخشیم». بنابراین باید یکی از وجوه توجه و همت سیاستگذاران، قانونگذاران و برنامهریزان، این نکته باشد که افراد در طی مسیر حیات خود با چه الگوهایی مواجهاند و بهگونهای در سیاستگذاری و تدوین و تصویب قوانین و مقررات و اجرا عمل کنند که از بدو تولد افراد، الگوهای شایستهای در مسیر زندگی آنها قرار گیرد.
