تصویرگری زبان و جغرافیای تهران قدیم

راضیه تجار در رمان جدید خود با عنوان «یاس کبود» به موضوع کشف حجاب پرداخته است. او در این رمان که به گفته خود سال‌ها در دست نگارش داشته و بنا به مشیت الهی در این برهه زمانی فرصت انتشار پیدا کرده، از گذر تاریخ به مسأله حجاب سخن گفته است. انتشارات کتابستان معرفت که پیش از این رمان «حریر» نوشته فاطمه سلطانی را با موضوع کشف حجاب منتشر کرده بود، ‌رمان جدید راضیه تجار را عرضه کرده است.
   
تفحصی در تاریخ ایران
تجار در ابتدای این نشست درباره چگونگی تدوین اثر بیان کرد: برای نگارش کتاب «یاس کبود» تفحصی در تاریخ کشور از زمان احمدشاه تا رضاشاه داشتم. در این باره حرف‌های زیادی برای نوشتن، شنیدن، تامل و...در تاریخ وجود دارد.
وی ادامه داد: در مدرسه ما اساسا با تاریخ ارتباطی نداشتیم چون سخیف نوشته می‌شد اما وقتی به وقایع تاریخی مراجعه می‌کنیم، حقایق زیادی درمی‌یابیم؛ بنابراین به این نتیجه رسیدم که باید کتابی نوشته شود که در این مقطع تاریخی برای نسل جدید بیان شود.
نویسنده اثر افزود: با عشق کتاب یاس کبود را تالیف کردم. نام کتاب هم نشان‌دهنده نیت من است و این کتاب را به حضرت زهرا(س) تقدیم کردم. یاس کبود در سراسر کتاب، جنبه نمادین دارد و تلاش کردم در داستان تخیل را با واقعیت درآمیزم.
تجار گفت: این کتاب پس از نمایشگاه کتاب تهران به چاپ دوم رسید و ازآن استقبال شد. ازسوی دیگر کتاب برای مخاطب عام نوشته نشده و اتفاقا مخاطب این اثر، فرهیخته است.
   
استفاده از زاویه سوم‌شخص
این نویسنده با بیان این‌که در کتاب از زاویه سوم‌شخص استفاده کرده، عنوان کرد: استفاده از این زاویه برای روایت کار دشوار است؛ اگر درباره شخصیت‌ها و روایت‌های تاریخی حرفی زده می‌شود از زبان کاراکترهای داستان است؛ به عبارتی من تلاش کردم شخصیت‌های داستانم خودشان با یکدیگر کلنجار بروند و حرف بزنند. نثر من تصویرگونه و شاعرانه است و تلاش کردم از مفاهیم شاعرانه در بیان داستانم استفاده کنم.
وی گفت: من برای نگارش داستان‌هایی که بستر تاریخی دارد، تلاش می‌کنم به حقایق تاریخی استناد داشته باشم و برای نگارش کتاب یاس کبود هم به منابع تاریخی زیادی مراجعه کردم اما باید این را در نظر داشته باشید که ما با داستانی که در ذاتش تخیل دارد، مواجه هستیم.
تجار در بخش پایانی سخنانش با اشاره به تاثیر داستان کوتاه در شرایط امروزی باتوجه به ذائقه مخاطب بیان کرد: با این وجود همچنان رمان علاقه‌مندان خود را دارد و به عنوان گونه‌ای از ادبیات، می‌تواند بستر مناسبی برای بیان بسیاری ازمفاهیم باشد.
   
تجار در این اثر زبان و جغرافیای تهران قدیم را به‌خوبی تصویر کرده است
قاسمعلی فراست، منتقد نشست نیز در بخش دیگری از این برنامه درباره کتاب «یاس کبود» بیان کرد: اخیرا کتابی با نام «روزگار سودابه» را مطالعه کردم که فضایش مشابه اثر راضیه تجار است. هر دو اثر یک دوره تاریخی را در نظر گرفتند و نویسنده «روزگار سودابه» سال‌هاست در ایران زندگی نمی‌کند اما زبان و جغرافیای تهران قدیم را به‌خوبی در کتاب ترسیم کرده است. راضیه تجار نیز در این کتاب به بخشی از تاریخ و فرهنگ تهران قدیم پرداخته است.
   
بیان تاریخ به تنهایی برای مخاطب خسته‌کننده است
فراست با بیان این‌که کتاب «یاس کبود» از دو بعد قابل بررسی است، توضیح داد: نخست این‌که تجار روی زبان دوره پهلوی به‌خوبی تسلط داشته و دیگر آن‌که تهران قدیم را به لحاظ جغرافیایی به‌خوبی تصویر کرده است، گویی نویسنده روی تهران قدیم پژوهش کرده است. تاریخ اواخر قاجار تا اوایل پهلوی به صورت مستند درکتاب به تصویر کشیده شده است. هوشمندی تجار در این کتاب این بوده که فهمیده بیان تاریخ به تنهایی برای مخاطب خسته‌کننده است و از این منظر کوشیده تا عشق را به داستان اضافه کرده و برای مخاطب جذابیت ایجاد کند.
وی افزود: در کتاب دیالوگ‌های جذابی آورده شده که به دل مخاطب می‌نشیند وبا داستان همراه می‌شود.برخی از دیالوگ‌ها در کتاب وجود دارد که اگر مخاطب از داستان خسته باشد با خواندن آن، ماساژ روحی می‌گیرد. چخوف داستانی دارد که در آن مردی که سال‌هاست به شهر نیامده، بعد ازسال‌ها به شهر می‌آید ومی‌گوید:«وای شهر چقدر بزرگ شده!» این نوع دیالوگ‌ها برای مخاطب در داستان جذاب است.
منتقد اثربا اشاره به سایر کتاب‌هایی که باموضوع کشف حجاب نوشته شده، گفت:شوهر آهوخانم،ای‌کاش گل سرخ نبود،پاریس، پاریس و...ازجمله این آثار است.
فراست در ادامه درباره کاستی‌های کتاب یاس کبود نکاتی بیان کرد و گفت: نفرت نویسنده از رضاخان به صورت عریانی بیان شده در حالی که در داستان باید قضاوت درباره شخصیت‌ها به عهده مخاطب باشد. در کتاب بارها به رضا قلدر اشاره شده، در حالی که مخاطب از لابه‌لای داستان، باید خودش به این نتیجه برسد که رضاخان چه شخصیتی داشته و به عبارتی این نفرت از رضاشاه با ابزار داستان در مخاطب ایجاد شود.