جای خالی مطبوعات نوجوان

سریع خودم را به اعضای تحریریه رساندم و پرسیدم: افتتاحیه چه خبر بود؟ و جواب دادند:مثل همه افتتاحیهها.مراسم افتتاحیه با حضور محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طبق روال با سخنرانی برگزار شده بود و البته شروع نمایشگاه با اذانگویی آقای شمسایی هم اتفاق جالب توجهی بود که اول از همه به گوشم رسید. روابط عمومی معاونت امور رسانهای و تبلیغات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گزارش داده بود امسال بناست به حوزه کودک و نوجوان توجه ویژه داشته باشیم؛ پس سراغ غرفهها رفتم تا ببینم این تصمیم عملی شده یا در حد حرف و شعار باقیمانده است؟نام آشنای غرفه نشریه رشد کودک و نوجوان، خوب به چشم میآمد. مخصوصا با آن دکور رنگارنگش! قرارشان این بود که هر روزه نشستهایی با موضوعاتی حول محور مطبوعات و کودک و نوجوان برگزار کند. موضوع نشست اول هم«مطبوعات کودک و نوجوان از تولیدات مکتوب تا نشر الکترونیک؛ تقابلها و تعاملها» بود. کمی جلوتر غرفهای با سر و صدای زیاد جوانان و نوجوانان، توجهها رابه خود جلب میکرد.غرفه ایران اسکرچ که مربوط به اولین مرکزآموزش فناوری وبرنامهنویسی و بازیسازی به کودکان و نوجوانان بود. غرفهای که با دستگاه واقعیت مجازی مثل آهنربا، همسن و سالهایم را جذب خودش کرده بود. اما از ایران اسکرچ غرفههای پررونقتری هم آنجا دیده میشد. غرفه «کودک و رسانه»که بیشتر کودکان، نوجوانان در آن رفتوآمد داشتند و در اطلاعیهها نیز از آن بهعنوان غرفه کودک و نوجوان یادشده بود. وقتی برای نوشتن گزارش، دنبال مسئول مربوط میگشتم، اتفاقی سراغ شخص اشتباهی رفتم. یک مرد قد بلند با کت و شلوار که حقیقتا شبیه یکی از مسئولان غرفه بود. شروع به صحبت که کردم، خندید و گفت: نه ما از اون غرفه اومدیم پلی استیشن بزنیم. تناقض حضورش در آن فضا با وجناتی که داشت، خودش را هم به خنده انداخته بود اما به هرحال وقتی غرفه برای این رده سنی برنامههای متنوع تدارک دیده باشد، مقاومت قشرهای مختلف نوجوانان را میشکند و به سمت خود جذب میکند. بازی و معرفی بازی در کنسولهای مختلف، فقط یکی از بخشهای غرفه بزرگ کودک و رسانه بود. جدای از نشستهای مفیدی که با همین موضوع برای مخاطب بزرگسال در حال برگزاری بود، بخشهای جذاب دیگری هم برای مخاطب کودک و نوجوان به راه بود. بخشی که در آن، مخاطبان خودشان میتوانستند تجربه تولید پادکست داشته باشند یا بخشهای آموزش متحرکسازی به دو تکنیک استاپ موشن و آنالوگ، تماشا و نقد انیمیشن، آموزش عکاسی با موبایل و نمایش خلاق تدارک دیده شده بود. همانطور که یک عروسک تنپوش از کنارم رد میشد و برایم دست تکان میداد و به خنده انداخته بودم، از مسئول غرفه پرسیدم: با این همه بخشهای متنوع، پس بچهها کجا هستند؟ چرا بهنظر استقبال زیادی نشده است؟ در جواب توضیح دادند جدای از این موضوع که روز اول نمایشگاه، همیشه کم شور و حالتر است. از فردا اردوهای دانشآموزی از طرف مدارس به اینجا خواهند آمد و غرفههای کودک و نوجوان نمایشگاه مطبوعات، رونق دیگری خواهد گرفت. غرفه دیگری هم بود که مربوط به نشر نبات میشد.هرچند تمرکزش بر کتابهای حوزه کودک و مجموعه کتابهای نینی نبات بود اما اشاره به آن ازجهت رونمایی خاصی که قراربر انجامش داشتند، خالی ازلطف نیست؛ رونمایی ازخانه خلاق کودک و رسانه. این نشر با همکاری معاونت مطبوعات، تجربه ۱۴سالهشان را درمیان گداشته بودند تا در جهت افزایش تعداد و فروش نشریات کودک تدبیری بیندیشند.بخشی ازدغدغهشان کاهش چشمگیرنشریات کودک ونوجوان بود به طوری که در گذشته حداقل۳۰تا ۴۰عنوان نشریه پرمخاطب برای این رده سنی چاپ میشد درحالی که اکنون این عددبه انگشتان یک دست هم نمیرسد. غرفههای دیگری هم مرتبط با نوجوانان در نمایشگاه دیده میشد که جالب توجه بود و در مجموع میتوان گفت غرفههای کودک و نوجوان نسبت به گذشته، پررنگتر شده است اما آنچه در این بین توجه من و تیم نوجوانه را به خود جلب کرد، این بود که هنوز هستند کسانی که بین کودک و نوجوان، تمایزی قائل نمیشوند. برای مثال غرفهای که در آن بساط بازیهای واقعیت مجازی بر پا بود، اساسا بازیهایش مناسب رده سنی نوجوان بود و وجود کلمه کودک در عبارت کودک و نوجوان تو ذوق میزد. همچنین در غرفهای که با نقاشی روی میزهای کوچک و با مدادرنگی و مدادهای پاستلی از مخاطبان میزبانی میکرد، وجود نام نوجوان هیچ جوره سازگار نبود. آیا گام اول برای کار در حوزه کودک و نوجوان، شناخت تمایز بازه سنی این دو دوره نیست؟ چرا غرفهای که هم برای کودک و هم نوجوان برنامههای متنوع اجرا کرده، باید در پوسترش خود را کودک رسانه معرفی کند؟ این به معنای به رسمیت نشناختن این گروه سنی نیست؟ مسألهای که فکر میکردیم سالهاست با تلاش فعالان این حوزه، برطرف شده و آن را قدمی رو به جلو میدانستیم اما همچنان این بیتوجهی به این مهم دیده میشود.