پل خلاقیت میان زندگی مدرن و فرهنگ اصیل

به جرأت میتوان گفت نمیشود ایرانی باشی و دل در گرو فرهنگ اصیل ایرانی نداشته باشی. صنایعدستی از جمله نشانهها و نمادهای فرهنگی است که اگر بهدرستی بازتعریف شود، میتواند سهم بهسزایی در آشنایی جامعه با فرهنگ بومی داشته باشد. متاسفانه در سالهای اخیر شاهد برخی جریانهای غالبا مجازی هستیم که پرداختن به فرهنگ سنتی و حتی استفاده روزمره از صنایعدستی قدیمی و سنتی را به نوعی ضدارزش و نشانه مخالفت با جریان مدرنیته تبدیلکرده است. شاید ریشه این مسأله را بتوان در ضعف عمیق فرهنگسازی برای کودکان و نوجوانان در دهههای گذشته یافت. کودک یا نوجوانی که هیچ محتوای مناسبی برای آشنایی با فرهنگ سرزمین خود دریافت نمیکند، بهناچار فرهنگ و طرز تفکر خود را از فضای مجازی که غالبا تحت تأثیر فرهنگ سایر کشورهاست وام میگیرد. این معضل را بهخوبی میتوان در طرز تفکر و سبک زندگی نسل جدید مشاهدهکرد. اما از راهحلهای این بحران فرهنگی، زمینهسازی برای شناخت بهتر فرهنگ سنتی با کمک ابزار و محتوای امروزی است. باید به نوعی فرهنگ اصیل را با برخی از جنبههای مثبت سبک زندگی جهانی ترکیب کرد تا بتواند جذابیت کافی برای نسل امروزی را به دست آورد. شرکت خلاق «درخشش خاک جاوید» از مجموعههایی است که با بهرهگیری از نمادهای اصیل ایرانی در طراحی و ساخت صنایعدستی و ترکیب آن با هنر مدرن، سعی در تحقق این هدف دارد.از میز اداری تا سبد خرید گردشگرانبه گفته محمدامین صعودی، مدیرعامل و بنیانگذار درخشش خاک جاوید، این مجموعه یک تعاونی متشکل از هنرمندان متخصص در زمینههای هنری است. ایده اصلی تاسیس درخشش خاک جاوید ازسال۱۳۸۹ با تمرکز برصنایع سفالی آغاز شد، در سال۱۳۹۹ شکل حقوقی به خود گرفت و در سال۱۴۰۰ از سوی معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری بهعنوان شرکت خلاق شناختهشد. مجموعه هنری تولیدی «تهران گیفتشاپ» از زیرمجموعههای این شرکت خلاق در حال حاضر با طراحی و تولید بیش از ۱۵۰ اثر هنری منحصربهفرد در زمینههای هنری مختلفی مانند چرم، مجسمهسازی، صنایعدستی فلزی، نگارگری و... از مجموعههای پیشرو کشور در این زمینه است. صعودی در این خصوص توضیح میدهد: «از اهداف تهرانگیفتشاپ آشنایی گردشگران خارجی با صنایعدستی ایرانی و نیز نگاهی به صادرات آن به کشورهای همسایه است. همچنین این مجموعه با بهرهگیری از نمادهای فرهنگی اصیل در طراحی و تولید ستهای اداری سعی در فرهنگسازی استفاده از آن در محیطهای اداری دارد.»بهبود نشان تجاری ایرانیبهگفته صعودی ایران سومین تولیدکننده برتر صنایعدستی جهان است اما در زمینه فروش صنایعدستی در جایگاه ۳۹ قرار دارد. او تصریح میکند: «علت این اختلاف رتبه فاحش میان تولید و فروش جهانی و معضل اصلی زیستبوم صنایعدستی ایران، ضعف در بازاریابی و ساخت و معرفی نشان تجاری در ایران است. مجموعههای تولیدی صنایعدستی باید ضمن تمرکز بر طراحی و تولید محصولات منحصر بهفرد در جهت معرفی و تقویت نشان تجاری خود نیز اقدامات جدی و مؤثر انجام دهند.» به عقیده این فعال حوزه صنایع خلاق، از مهمترین راههای شناختهشدن چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای خارجی، بازاریابی و تبلیغات هدفمند با شناسایی دقیق نیازهای مخاطبان و جامعه هدف است. صعودی خاطرنشان میکند: «متاسفانه تعداد کمی از مجموعههای تولیدی صنایعدستی ایرانی شناخت و درک صحیحی از اهمیت این موضوع دارند. نداشتن شناخت و استفاده از شیوههای بازاریابی جدید و اعتقاد بیمورد و گاهی غلط به شیوههای سنتی و قدیمی بازاریابی، سبب حضور کمرنگ ایران در بازارهای جهانی صنایعدستی و حتی سهم کم آن در بازارهای داخلی شدهاست.»همگام نشدن با جریانهای روز دنیا در این حوزه پرظرفیت مانع از قرارگیری صنایعدستی باارزش و فاخر کشور در جایگاه واقعیشان خواهد شد. با توجه به تلاشهای برخی شرکتهای خلاق و گروههای تولیدی جوان به نظر میرسد تقویت نشان تجاری و برندسازی صنایعدستی ایران چه در سطح کشور و چه در بازارهای بینالمللی، میتواند زمینهساز آشنایی با فرهنگ ایرانی و حتی اقبال بیشتر به سرمایهگذاری در این حوزه باشد.