فصل کوله‌به دوش‌ها

این خطر به اندازه‌ای است که می‌تواند باعث اختلال در ستون فقرات و تغییراتی جدی و گاهی جبران‌ناپذیر اندام دانش‌آموزان شود. پس اگر در این روزها مشغول خرید نوشت‌افزار و به خصوص کوله‌پشتی برای فرزندان‌تان هستید، کمی دل از رنگ و طرح و برند بردارید و دست روی کوله‌های سبک‌ و استاندارد بگذارید. آن‌وقت است که سال تحصیلی پیش‌رو، دیگر واقعا مبارک می‌شود. همه چیز، زیبایی نیست؛ بلکه آنچه بسیار با اهمیت‌تر از زیبایی و طرح و رنگ است، نحوه استفاده و میزان فشاری است که بر دوش و سرشانه این بچه‌ها وارد می‌شود؛ موضوعی که تغییرات بزرگی در سلامت ستون فقرات آنها در روزهای جوانی و بزرگسالی را به همراه دارد.

وقت خرید کوله‌پشتی برای فرزندتان، دقت‌تان را بالا ببرید تا کوله‌ای را انتخاب کنید که وقت رسیدن دلبندتان به خانه، از درد کتف و کمرش ننالد و تا مدت‌ها آثار این درد در او وجود نداشته باشد. البته این موضوع و اهمیت آن، تنها به خرید ختم نمی‌شود؛ چرا که آنچه اهمیت دارد، آگاهی از نحوه به خطر افتادن سلامت استخوان بچه‌ها بر اثر فشار ناشی از بار سنگین است. در این صورت است که حواسمان به نحوه راه رفتن، حمل کوله‌پشتی، وسایل داخل آن و... هم خواهدبود.  

کوله‌ای این‌چنین!

برای خرید کوله‌پشتی، آن را با اندام و قد و اندازه فرزندتان بسنجید؛ به این صورت که ارتفاع کوله‌پشتی به اندازه‌ای باشد که وقتی کودک می‌نشیند، از شانه‌های او بالاتر قرار نگیرد. عرض آن هم باید به اندازه‌ای باشد که اجازه حرکت آزاد به دست‌ها را بدهد و بند آن روی مفصل شانه قرار نگیرد. فراموش نکنید بندهای کوله‌پشتی پهن باشد تا فشار را در سراسر بدن تقسیم کند و از ایجاد آسیب در نقطه‌ای خاص جلوگیری کند. در این میان، حواستان به وزن کوله‌پشتی‌ها هم باشد؛ کوله‌هایی که در حالت عادی و در شرایطی که هنوز از کتاب و دفتر پر نشده‌اند، سنگین و حمل آنها نیاز به نیرویی بیشتر از هر وقت دیگری می‌خواهد، کوله‌های مناسبی برای کودکان ریز‌نقش ما نیستند. ضمن این‌که قید این کوله‌های چرخ‌دار را به خیال راحتی بیشتر بزنید؛ این کوله‌ها وقتی روی دوش بچه‌ها قرار می‌گیرند، اثرات ناخوشایند بیشتری بر سلامت استخوان‌ها و ستون فقرات دانش‌آموزان دارند.  

سبک‌بال و رها

سبک‌بال بودن، تنها مختص به سفر و ساک‌ و چمدان‌های مسافرتی نیست؛ بلکه هنگام راهی کردن بچه‌ها به مدرسه هم بهتر است این نکته را در نظر بگیرید که از چیدن وسایل غیرضروری و سنگین در کوله‌پشتی‌اش خودداری کنید.  متخصصان ارتوپد می‌گویند وزن محتویات کوله‌پشتی نباید از ۱۰ تا ۱۵ درصد وزن کودک بیشتر باشد:« یعنی چه؟ یعنی وزن کوله‌پشتی کودکی که ۴۰ کیلو وزن دارد، نباید بیشتر از چهار تا شش کیلو باشد.»  این را دکتر محمدتقی خسروانی، متخصص جراحی استخوان و مفاصل می‌گوید که معتقد است استفاده از کوله‌پشتی سنگین، گاهی موجب بی‌حسی عضلات یا فلج شانه‌ای می‌شود: «نحوه چیدمان وسایل در کوله‌پشتی، می‌تواند به تعادل وزنی کوله، کمک کند. مثلا بهتر است وسایل سنگین در کوله‌پشتی طوری چیده شوند که نزدیک به بدن قرار بگیرند؛ اشیا با وزن متوسط در قسمت میانی و اشیای سبک در جلو باشند.»  موضوع مهم این است که زمانی که کوله‌پشتی دانش‌آموزان، بیشتر از حد تحمل کودک یا نوجوان باشد، او به طور ناخودآگاه، بدنش را به سمت جلو متمایل می‌کند و شانه‌هایش را بالا می‌برد؛ حتی در این میان ممکن است مجبور شود عضلاتش را سفت و منقبض کند.  چنین اتفاق و فرم‌دهی به بدن، ممکن است در ظاهر قابل تحمل و بی‌خطر باشد اما عوارضی از جمله صافی کف‌پا، ایجاد قوز، افتادگی شانه، گرفتگی گردن و لگن، شکل پرانتزی زانو، دردهای عضلانی و نهایتا انحراف ستون فقرات به به همراه خواهدداشت. این عوارض گاهی به صورت کوتاه‌مدت و گاهی بلندمدت، خودشان را نشان می‌دهد و ممکن است در روزهای جوانی و بزرگسالی هم گریبانگیرشان باشد. 

درست حرکت کن!

فارغ از وزن کوله‌پشتی(خواه برای خودش باشد، خواه وسایل داخل آن)، نحوه حمل و راه رفتن با آن هم از مواردی است که باعث وارد آمدن آسیب‌های جدی‌تری به سلامت استخوان‌ها شود یا برعکس؛ آسیب ناشی از سنگینی کوله را خنثی کند. در قدم اول، بهتر است فرزندان‌مان را عادت بدهیم هر دوبند را بر دوششان بیندازند تا فشار فقط بر یک سرشانه وارد نشود. به عقیده دکتر خسروانی‌مقدم، کوله‌پشتی باید به شکلی حمل شود که به صورت قرینه روی شانه‌ها باشد؛ ضمن این‌که در حین حرکت، دانش‌آموزان نباید خودشان را به سمت جلو خم کنند؛ اتفاقی که اگر رخ می‌دهد، نشان‌دهنده سنگینی کوله، بیشتر از حالت استاندارد است. ضمن این‌که دقت داشته باشید موقع راه رفتن، کوله‌پشتی فرزندتان به این طرف و آن طرف تاب نخورد؛ این کار باعث می‌شود فشار کیف روی شانه‌ها به طور مساوی تقسیم شده و فشار کم یا زیاد نشود. نهایتا هم بهتر است به کودکتان آگاهی بدهید اگر احساس خستگی و سنگینی از حمل کوله‌پشتی‌اش را داشت، بهتراست کوله را زمین بگذارد و برای چند دقیقه استراحت کند و حتی اگر می‌تواند چند حرکت کششی‌کوتاه هم انجام بدهد تا دوباره برای حمل‌کوله، آماده شود.