پروانه‌ای بال زد!

در درستی و نادرستی این گزاره هنوز پژوهشی موجود نیست اما از خاطرات شفاهی و تنیده به طنز بسیاری از کاربران هم می‌توان به صحت این موضوع پی برد. به‌عنوان‌مثال این‌که برخی اعضای خانواده، به‌خصوص پدرها از هیچ بخش خبری رسانه‌ها به‌ویژه تلویزیون نمی‌گذرند مثال پرتکرار و آشنایی است. یا این‌که برخی از ناآشنایی جوامع دیگر به حوزه‌های خبری می‌گویند. مصداق این نکته هم مثال جالب‌توجهی است. می‌گویند که در زمانه جنگ آمریکا با عراق در یک نظرسنجی مشخص شده که ۴۰درصد مردم آمریکا نمی‌دانستند عراق در نقشه جهانی کجا قرار دارد؟! اغراق در این مثال را که کنار بگذاریم می‌توان به یک پرسش رسید. این‌که اساسا آگاهی ما از اخبار قابل ارزش‌گذاری است؟ به این معنا که بدانیم اساسا پیگیر خبر بودن خوب است یا بد؟ برخی کارشناسان ازجمله رولف دوبلی، نویسنده کتاب «پیگیر اخبار نباشید» از مخاطب خودش می‌خواهد پیگیری اخبار را کنار بگذارد و روی رشد و ارتقای شخصی و حرفه‌ای خودش تمرکز کند. اما دیگرانی هم هستند که معتقدند خبرها یک اثر پروانه‌ای روی زندگی همه ما دارند؛ همان مثال معروف که اگر پروانه‌ای در قاره‌ای دیگر بال بزند به توفانی در قاره دیگر منجر خواهد شد. اما سؤال مهم‌تر این است که رسانه‌های جهان از چه حرف می‌زنند که همچنان خریدار دارند؟ مردم جهان در رسانه‌ها دنبال چه اخباری هستند؟ و شاید مهم‌تر این‌که جامعه ایرانی در پی چه اخباری در رسانه‌هاست؟ گزارش فرهنگ رفتاری خانوار در ایران که حاصل پیمایشی با جامعه آماری نسبتا بزرگ(۶۰هزار خانوار از تمامی استان‌های ایران) است، شمایی کلی از علاقه‌مندی جامعه ایرانی به اخبار و روزنامه‌ها را نشان می‌دهد که در یکی از داده‌نماهای امروز به آن اشاره شده است. در داده‌نمایی دیگر که حاصل رصد اخبار در رسانه‌های مهم جهان است نشان داده‌ایم محتوای کلی اخبار در رسانه‌های جهان در سال۲۰۲۲ را چه موضوعاتی تشکیل می‌داده است؟ محتوایی که همچنان رد پای کرونا و البته مناقشه اوکراین در آن مشهود است.