«روح‌الله» که بود؟

به گزارش جام جم آنلاین، حسین گودرزی در گفت و گو با ایسنا در رابطه با زوایای شخصیت امام خمینی بیان کرد: شخصیت امام خمینی (ره) دارای ابعاد مختلفی است و بر اساس دیدگاه‌های جامعه شناختی هر یک از وجوه شخصیتی بر وجه نظرها و رویکردهای عملی انسان تأثیر گذار است.

وی افزود: به عنوان نمونه یکی از این ابعاد شخصیت خانوادگی امام است که علاوه بر تعلق به سلسله سادات و روحانیت که وی را در زمره طبقه ممتاز اجتماعی قرار داده بود، از حیث پایگاه اجتماعی هم در طبقه ملّاکین و خانواده های تراز اول منطقه هستند. به نظر بنده بخشی از وجوه عملکردی امام که از درافتادن با شاه و حکومت های استکباری تا آخوندهای متحجّر و برخی ملی گراها را شامل می شود تحت تأثیر برخورداری از این نوع پایگاه اجتماعی است. اصولا منش و کاراکتر اجتماعی انسان ها وابستگی زیادی به پایگاه اجتماعی آنها دارد. به بیان دیگر نسب سیادت، تعلق به قشر علما و نشو و نما در پایگاه اقتصادی ممتاز، بر شکل گیری یک شخصیت فردی و کاراکتر اجتماعی خاص از امام کمک کرد که روحیه مواجهه با هر ناهنجاری را داشت و خود را تحت قیادت و زیر بلیط گروه و قشر خاصی نمی‌پنداشت.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که «این تیپ شخصیت اجتماعی برخوردار از سه حیث پیش گفته تن به مماشات و کنار نشستن و یا سیاسی کاری های مصطلح افراد درون قدرت نمی‌دهد»، تصریح کرد: به نظر می رسد غلبه توجه به ابعاد دیگر این بخش از منش اجتماعی حضرت امام را کم فروغ نموده است.

گودرزی گفت: بخش دیگر از ابعاد شخصیت اجتماعی امام خمینی (ره) حوزوی بودن ایشان است. امام دانش آموخته حوزه‌های علمیه هستند و این مسیر را تا تراز مرجعیت ممتاز فقهی برای همه شیعیان جهان پیش رفتند. امام در غربت پرداختن به فلسفه در حوزه های علمیه، یک شخصیت فلسفی کم نظیرند. علاوه بر فقه و فلسفه، امام خمینی بعد شخصیتی عرفانی ممتازی نیز دارند که یکی از بزرگان روحانی هستند و به عرفان صدرایی تسلط داشته‌اند که فقه و شریعت را با عرفان جمع بسته بودند و سرآمدشان در دوره معاصر علامه طباطبایی و امام (ره) بودند.

وی یادآور شد: در کنار این وجوه و ابعاد که هر یک عمری مجاهدت تا رسیدن به قله هایی که امام پیمود را طلب می کند، بعد سیاسی و اجتماعی شخصیت امام است که جامعه ما بیشتر از این حیث امام را می‌شناسد.

نماینده مردم دورود و ازنا در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: یکی از ابعاد دیگر شخصیتی امام خمینی (ره)، بعد سیاسی و شخصیت اجتماعی ایشان است که از همان ابتدای نوجوانی و جوانی به رخدادهای اجتماعی و سیاسی منطقه‌ای و حوزه مسائل ملی و جهان اسلام ورود داشته‌اند و ایشان می‌فرمایند که از ابتدا روزنامه می‌خواندند در حالی که ورود روزنامه به مدارس علمیه نوعی تابو محسوب می‌شد، امام در درس و مدرسه روزنامه می‌برده‌اند و مسائل جامعه را دنبال می‌کردند، چنانکه چند بار به نیابت از مرجعیت وقت و به عنوان واسطه بین آیت الله بروجردی و دستگاه دربار، پیام‌های آیت الله بروجردی را برده‌اند و اعتقاد داشتند که روحانیت باید در این عرصه‌ها ورود داشته باشد.

گودرزی با بیان این‌که «از اولین مسائلی که امام خمینی (ره) به موضوعات سیاسی ورود کردند، موضوع کاپیتولاسیون بود»، گفت: چراکه این موضوع به نوعی تحقیر هویت ملی ایرانی و تحقیر غیرت ملی ایرانیان بود و ایشان زیر بار نرفت و جامعه را بر علیه این تسلیم پذیری دستگاه پهلوی بسیج کردند.

وی افزود: ایشان در حوزه های مختلف سیاسی، دینی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی علیه حکومت سلطنت پهلوی مبارزه کردند تا منجر به زندان و تبعید ایشان به خارج شد و بالأخره به این جمع بندی رسیدند که ملت و مملکت ایران دیگر نمی تواند با شیوه سلطنت ادامه و پایداری داشته باشد. بنابراین وقتی به این جمع بندی رسیدند با توجه به نظریه ولایت فقیه که در نجف تبیین نمودند رهبری اپوزسیون تغییر نظام سلطنت استبدادی را آشکارا بر عهده گرفتند.

این نماینده مجلس ادامه داد: به نظر بنده ملت ایران که وجوه ممتاز شخصیت امام را شناخت از دو جهت اقبال روز افزونی به پذیرش رهبری ایشان پیدا کردند؛ یکی از این جهت که امام بر خلاف دیگر مبارزان، رژیم سلطنتی را فاقد مشروعیت و محکوم به برچیده شدن می دانستند و سلطنت پدیده ای منحوس، پوسیده و مرعوب قدرت های خارجی و مطابق با روزگار امروز نبود که مثلاً پدری باشد و بعد از او پسرش حتما باید سر کار بیاید، موضوع دیگر هم به جایگاه اسلام و مرجعیت در ایران بر می گردد که مردم مسلمان از دیرباز مطابق اصل امامت مراجع دینی را نواب عام امامان می دانند، لذا ملت گمشده خود را در امام یافتند و از وی استقبال بی نظیری کردند، چراکه مردم به دنبال رهبر می‌گشتند و بنابراین امام هم نظریه ولایت فقیه را تبیین کرد و هم شخص ایشان این ویژگی ها را داشت و گروه های مختلف اجتماعی، نخبگان، حوزه ها، دانشگاهیان، اپوزیسیون و همه جریان های مخالف دستگاه حکومت روی ایشان اجماع کردند تا این تحول بزرگ را پایه گذاری و بعد از آن مدیریت کرده و آن را در دوره 10 ساله بعد از انقلاب نیز پیاده کردند.

گودرزی افزود: هر چند اگر جنگ تحمیلی هشت ساله نبود، از وجوه نظری و مدیریتی امام ابعادی دیگری هم نمایان می شد که دوره خاص و بحران‌ها و جنگ هشت ساله دهه اول ورود به این عرصه ها را اجازه نداد و خسران آن برای انقلاب اسلامی و آینده جهان اسلام کم از خسارات جنگ تحمیلی نبود.

این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که «انقلاب اسلامی بزرگترین پدیده دوره معاصر بعد از انقلاب های صنعتی معاصر است»، تصریح کرد: بعد از انقلاب های تکنولوژی و انقلاب های صنعتی و تحولات حوزه های سیاسی و اجتماعی که در غرب رخ داد و ملت های جهان به آن روی آوردند، انقلاب اسلامی بدیلی برای آنها ارائه کرد که هم با حقیقت و وجدان انسانی و استفاده از ره آوردهای مثبت تجربه بشری همراه است و هم وجوه مغفول مانده دین و خدامحوری در عرصه اجتماعی و معنویت انسان ها را زنده کرد و هم اینکه به ملت ها آموخت که می توانند بر اصالت های بومی و آنچه خود دارند تکیه کنند.

گودرزی با تأکید بر این‌که «این انقلاب پیش خواهد رفت و قطع به یقین تمام جهان اسلام در این مسیر قرار خواهند گرفت»، اظهار کرد: قبل از انقلاب اسلامی ایران ملت های مسلمان، شرقی و غیر متعهد یا تکیه بر ناسیونالیسم بی سرانجام و شکست خورده داشتند و یا تسلیم غرب شده بودند.

وی در پایان گفت: امام الگویی را در سطح آزادگان و مستضعفان و به طور خاص در سطح جوامع مسلمانان مطرح کرد که با اقبال خوبی مواجه شد و در آینده نیز این مسیر به عنوان موتور محرک همه جنبش های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، حداقل در غرب آسیا پیش خواهد رفت.