صلح امام حسن (ع) نرمش قهرمانانه بود

جام جم آنلاین اصفهان؛ علیرضا امینی با بیان اینکه امام، آیینه تمام‌نمای خدا، واسطه خدا و بندگان و مقتدای آن‌ها است که باید از او پیروی کرده و پای در جای پای او گذاشت، اظهار کرد: موقعیت امام حسن(ع) در صدر اسلام به علت اینکه زمان زیادی از حیات پیامبر(ص) نگذشته بود که امامت را بر عهده گرفتند، موقعیت خاصی بود که بخشی از آن همراه با حکومت و بخشی در صلح گذشت. این زمان با توجه به ویژگی‌های خاص خود، می‌تواند الگو و سرمشقی برای سیره سیاسی مسلمانان باشد.

او ادامه داد: بعد از شهادت امام علی(ع) در جامعه اسلامی شرایط سخت و گرفتاری‌های متعددی برای مسلمانان به‌واسطه گروه‌های مختلف ناکثین، مارقین و قاسطین ایجاد شد. از یک‌سو جریان معاویه با همه طول و عرض و ابعاد تبلیغاتی در مقابل امام حسن بود و از سوی دیگر در میان مردم گروه‌هایی مثل خوارج برای ایشان مشکل ایجاد می‌کردند، همچنین در میان یاران حضرت نیز منافقین و یاران سست‌عنصری  وجود داشتند که شرایط را برای ایشان سخت می‌کردند و سبب شدند که بعد از ۶ یا ۷ ماه حکومت ظاهری صلح بر ایشان تحمیل شود.

عضو هیئت‌علمی گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تأکید کرد: با این‌ وجود صلح امام حسن (ع) با توجه به آن شرایط، اقدام بی‌نظیری بود که چهره معاویه و جریان‌های آن زمان را آشکار کرد؛ درواقع این صلح، نرمش قهرمانانه بود که امام حسین(ع) نیز در این زمان کاملاً تابع و پشتیبان برادر بودند. بااینکه شجاعت و جنگاوری امام حسن(ع) در دوران امامت و جنگ‌های پدر بر همگان ثابت و محرز شده بود، اما عدم وجود یارانی مثل یاران خاص و ویژه امام حسین(ع)، دشمن زیرک و سَیاسی مثل معاویه که ظاهرالصلاح بوده و میان مردم به‌عنوان صحابه پیامبر شناخته می‌شد و رفتارهای تبلیغاتی و فریب‌دهنده داشت، باعث پذیرش صلح از سوی ایشان شد.

امینی افزود: این مدیریت و تصمیم سخت و عجیب در آن زمان شجاعت زیادی می‌خواست و از امام حسن(ع) یک قهرمان ساخت که در جای خود قابل بررسی‌های مفصل و عمیق سیاسی و اجتماعی است.

این استاد دانشگاه گفت:  بعد از معاویه، یزید به حکومت رسید که به لحاظ ظاهری هیچ‌یک از رفتارهای پدر را نداشت و به‌طور کامل احکام اسلامی و نیز مفاد قرارداد صلح پدر با امام حسن(ع) را زیر پا گذاشت و به همین دلیل امام حسین(ع) پایبند پیمان صلح نبوده و قیام کردند.

او با بیان اینکه ماه رمضان بهار قرآن است، در خصوص ویژگی‌های قرآنی سیره امام حسن(ع) نیز گفت: ایشان توجه ویژه‌ای به قرائت و عمل به قرآن داشتند و خطاب به همه قاریان می‌فرماید که «کسی که قرآن می‌خواند، دعای مستجابی نزد خدا دارد که دیر یا زود به اجابت می‌رسد، بنابراین حتماً بعد از قرائت قرآن اهل دعا باشید.» ایشان تعبیری هم درباره سوره حشر دارند و می‌فرمایند «کسی که ثلث آخر این سوره را تلاوت کرده از دنیا برود، ممهور به مهر شهادت خواهد بود.» همچنین در تاریخ است که یکی از سوره‌های موردعلاقه امام حسن(ع) سوره کهف بود که هر شب این سوره را تلاوت می‌کردند و در دوران حکومت، ایشان در خطبه‌های نماز جمعه سوره ابراهیم را برای مردم می‌خواند.

عضو هیئت‌علمی گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی افزود: امام حسن(ع) انس و علاقه ویژه‌ای به قرآن داشتند و می‌فرمودند «قرآن در روز قیامت، راهبر و راهنمایی‌کننده مردم و میزان است و مردمی را که حلال قرآن را حرام و حرام آن را حلال کرده‌اند به‌سوی آتش می‌برد.» ایشان قرآن را چراغ‌های نور و شفای سینه‌ها می‌دانستند که قلب‌ها و دل‌ها را بینا می‌کند. این تعابیر و تعابیری ازاین‌دست،  نشان‌دهنده توجه ویژه امام به قرآن، تلاوت و عمل به آن است.

او ادامه داد: ایشان همچنین در سیره عملی خود نیز پایبند به قرآن بودند و می‌فرمودند «سزاوارترین فرد به قرآن کسی است که به آن عمل می‌کند هرچند حفظ نکرده باشد و دورترین فرد نسبت به قران، کسی است که به آن عمل نمی‌کند هرچند بسیار بخواند.» در سیره امام حسن(ع) است که کنیزی گلی به ایشان تقدیم می‌کند و امام در مقابل او را آزاد می‌کنند و در مقابل تعجب دیگران آیه ۸۶ سوره نساء را تلاوت می‌کردند که «وَإِذَا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا» یعنی هرگاه شما را تحیت و سلامی گفتند شما نیز باید به تحیت و سلامی بهتر از آن یا مانند آن پاسخ دهید. همچنین در تاریخ است که یکی از غلامان خطایی کرد و به دلیل توجه امام به قرآن، «وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ» را تلاوت کرد که امام از او گذشتند، غلام ادامه داد «وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» و امام او را آزاد کرد. این نشان‌دهنده حرمتی بود که امام حسن(ع) برای کلام خدا قائل بودند.

عضو هیئت‌علمی گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه عشق به خدا و خضوع در برابر او یکی دیگر از ویژگی‌های بارز امام حسن(ع) بود، بیان کرد: ایشان ۲۰ تا ۲۵ سفر پیاده با تمام سختی به حج رفتند و می‌فرمودند که «من حیا می‌کنم که سواره به زیارت خانه خدا بروم.» همچنین یکی دیگر از شاخصه‌های قرآنی سیره حضرت، انفاق ایشان و توجه به مردم بود. سفره کرامت ایشان در مدینه شهرت داشت و همه فقرا از آن بهره می‌بردند.

امینی اضافه کرد: در تاریخ است که امام چند مرتبه هرچه داشتند در راه خدا انفاق کردند. همه این موارد شاخصه‌های قرآنی است که به‌وضوح در سیره امام حسن(ع) دیده می‌شود و آیات زیادی هم در قرآن به اجر و شخصیت ایشان اشاره‌کرده است، ازجمله «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» خداوند اراده کرد که پلیدی را از شما خاندان دور بدارد و شما را بسیار پاک بدارد. امید که در زندگی فردی و اجتماعی بتوانیم به سیره رفتاری امام حسن (ع) اقتدا کنیم.

هاجر مقضی خبرنگار جام جم آنلاین