بازار پرنده فریدونکنار؛ همچنان قتلگاه پرندگان مهاجر ایران است

تورهای هوایی و آذوقه مسموم اگر زنده‌شان بگذارد، داس مرگ می‌شود گلوله‌ای در اسلحه که پرواز را برای‌شان یک رویا می‌کند. چند سال پیش نشریه معتبر ساینس، آماری تکان‌دهنده از کشتار پرندگان مهاجر در تالاب‌های فریدونکنار منتشر کرد: «یک میلیون پرنده مهاجر در فصل مهاجرت فقط در یک نقطه از ایران کشته می‌شوند؛ به‌عبارتی، افراد محلی روزانه جان ۳۰۰۰ پرنده را می‌گیرند.» آبگیرهای فریدونکنار، ازباران و سرخ‌رود، قتلگاه پرندگان مهاجرند و بدنامی‌شان اینک از مرزهای ایران نیز فراتر رفته است. مردمان محلی و شکارچیان این بوم دو استدلال برای ادامه این کار دارند؛ اولی که اتفاقا مورد قبول بسیاری از مسئولان محلی این استان است دال بر این است که شکار پرندگان ریشه در سنت و فرهنگ مردمان محلی دارد و نگاهی آیینی به آن دارند و دومین استدلال هم که این روزها بیشتر شنیده می‌شود، مبنی بر این است که شکار پرندگان گره خورده است به معیشت مردمان این منطقه. در ارتباط با استدلال اول هم مخالفان این موضوع معتقدند فقط یک روش شکار در گذشته مرسوم بوده و می‌توان آن را با اغماض جزئی از فرهنگ مردمان آن بوم دانست نه سیل تور و دام‌های هوایی و پخش دانه‌های مسموم که هم به کشتار بی‌رحمانه پرندگان می‌انجامد و هم تغذیه‌کنندگانش را به بستر بیماری می‌کشاند. دلایل مخالفت با دومین استدلال آنها هم آن‌قدر زیاد است که نشود در این گزارش کوتاه به آن اشاره کرد. مهم‌ترین پاسخ این دسته را اسماعیل کهرم، فعال محیط‌‌زیست و پرنده‌شناس می‌گوید.
به گفته او؛ «آنها در حالی معیشت را بهانه می‌کنند که زمین‌های فریدونکنار بهترین برنج را تولید می‌کند و هر سال دو بار برنج برداشت می‌کنند. با وجود این، در فصل زمستان‌گذرانی پرندگان هم شروع به بهره‌برداری غیرمجاز از پرندگان می‌کنند.» فریدونکنار حالا شده است مهمانخانه مهمان‌کش. هر سال که سیل پرندگان مهاجر بر فراز آسمان این شهر پرواز می‌کنند، تعداد بسیاری از آنها سر از بازار پرنده‌فروشان این شهر درمی‌آورند. شما هم اگر می‌خواهید سراغی از پرندگان نایاب بگیرید، سری به بازار پرنده‌فروشان این شهر بزنید، همین چند سال پیش پرنده «غواص گلو سیاه» پس از ۴۰سال در ایران مشاهده شد اما این بار روی میز سلاخی بازار پرنده‌فروشان. شکارچیان بی‌رحم پرندگان مهاجر که همه ساله با روش‌های غیرمجاز همچون کراس، دام هوایی و شب دام دست به کشتار وسیع این گونه‌های ارزشمند می‌زنند، گاهی برای فرار از فشار افکار عمومی ادعا می‌کنند آنها فقط پرندگان نر را شکار می‌کنند و برای بقای نسل این پرندگان از شکار پرندگان ماده‌‌ پرهیز دارند. این ادعا حتی اگر صحیح باشد، بازهم از نظر بسیاری از کارشناسان حیات‌وحش، هیچ تاثیری در بقای نسل بسیاری از پرندگان مهاجر ندارد؛ زیرا بسیاری از این پرندگان، از جمله انواع غاز‌ و اردک‌ها «مونوگام» یعنی تک‌همسره هستند و اغلب در این گونه‌های جانوری یک نر فقط با یک ماده زندگی می‌کند و با شکار نرها، نه‌تنها نسل این پرندگان حفظ نمی‌شود، بلکه تعادل جمعیت‌شان نیز به‌هم می‌خورد. پرندگان مهاجر فقط قربانی طمع دامگاه‌داران نمی‌شوند و افراد دیگری نیز در مرگ این پرندگان نقش دارند؛ افرادی که شاید تاکنون پای‌شان به مناطقی مانند فریدونکنار هم باز نشده باشد. منظور از این افراد، مشتریان رستوران‌هایی هستند که پرندگان مهاجر را در فهرست خوراک‌های‌شان می‌گنجانند. رستوران‌هایی که صاحبان آنها با خریدهای کلی از دامگاه‌داران آنها را تشویق به صید بیشتر پرندگان‌ می‌کنند. استقبال مشتریان از چنین رستوران‌هایی، طمع رستوران‌داران را افزایش می‌دهد.‌ در این میان کم نیستند دلالانی که حاضرند لاشه پرندگان مهاجر را در هر نقطه از کشور تحویل دهند، آنها فقط به پول فکر می‌کنند و به همین دلیل به مشتری‌های‌شان وعده می‌دهند لاشه پرندگان مهاجر را فریز و برای‌شان ارسال‌ می‌کنند. در این بین بیشترین سود را در کنار دامگاه‌داران، مالکان رستوران‌های اشرافی به جیب‌ می‌زنند؛ چراکه با درج گوشت پرندگان وحشی در فهرست غذای‌شان قیمت‌ را چند برابر می‌کنند‌.