فرش‌قرمز شانگهای برای ایران

اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگ‌های یک اجلاس مهم بین‌المللی و فراتر از ابعاد منطقه‌ای است و ایران بعد از گذشت نزدیک به ۱۵‌سال در مسیر الحاق به این سازمان قرار گرفته و با این‌که این عضویت کماکان محل تحلیل‌های گوناگون است. به نظر می‌رسد پایداری جمهوری اسلامی برای حضور دائم در این اجلاس، این پیام را به اعضا از جمله قدرت‌های بزرگ نظیر چین و روسیه می‌دهد که ایران به دنبال ایفای نقشی فعال و مثبت در منطقه است و این ملحق شدن گامی بلند برای تبدیل تهدید‌ها به فرصت‌هاست و به بیان دیگر تنازع و رقابت بین کشور‌های منطقه را به همکاری و تعامل تبدیل می‌کند.

پیشبرد یکپارچه‌سازی تجاری بین اعضا از جمله امتیازات سازمان همکاری‌های شانگ‌های است بنابراین الحاق ایران به این پیمان در دولت سیزدهم، اثرات مثبت کوتاه و بلندمدتی را برای کشورمان به ارمغان می‌آورد؛ چرا که شرایط جدیدی را برای خلق تجارت به دنبال دارد. با نگاهی به ارزش صادرات درون‌گروهی کشور‌های عضو متوجه اهمیت اقتصادی عضویت در این پیمان می‌شویم و همین امر می‌تواند نوید گشایش‌های اقتصادی زیادی برای کشورمان باشد.

سه مزیت سیاسی را می‌توان در این خصوص بیان کرد؛ در وهله نخست باید گفت که با عضویت یک کشور در یک سازمان، باعث کاهش میزان تهدیدات اعضا علیه یکدیگر می‌شود و کشور‌ها به چشم دوست و شریک به همدیگر نگاه می‌کنند بنابراین عضویت ایران در سازمان شانگ‌های به لحاظ امنیتی امتیازی مهم برای کشورمان است.

مسأله بعدی این است که امروز نظام بین‌الملل به شکل منطقه‌گرایی مدیریت می‌شود و همه کشور‌ها در قالب سازمان‌های منطقه‌ای حرکت می‌کنند اتحادیه اروپا در قاره سبز، آسه آن در شرق آسیا، نفتا
در آمریکای‌شمالی از جمله این موارد است؛ از این جهت عضویت ایران در سازمان شانگ‌های به نوعی پیوستن در قالب منطقه‌گرایی است که باعث ارتقای نقش و جایگاه اقتصادی و سیاسی کشورمان در محیط بزرگ سازمان شانگ‌های می‌شود.

مسأله دیگر این است که سازمان شانگ‌های میزبان سه‌قدرت بزرگ جهانی یعنی چین، روسیه و هند است که دو قدرت از این سه قدرت عضو شورای امنیت سازمان ملل هستند و عضویت ایران در چنین شرایطی که آینده نظام بین‌المللی به این سمت می‌رود که کشور‌های آسیایی و در راس آن‌ها چین قطب مهمی در اقتصاد خواهد شد به نوعی تضمین‌کننده منافع اقتصادی و سیاسی کشورمان در آینده نظام بین‌المللی است. به‌خصوص این‌که امروزه ایران، روسیه و چین از نظام تحریم‌های آمریکا و اروپا متضرر شده‌اند و از این رهگذر می‌توانند بستر امنی را برای خنثی‌سازی تحریم‌ها فراهم کنند.

سازمان شانگ‌های توافق‌نامه‌ها و اسنادی که مبتنی بر اصول، مرامنامه و آیین‌نامه‌های مختلف و مبین اعتقادات و رویه کار این سازمان است را به جمهوری‌اسلامی ایران ارائه و دولت و وزیر خارجه آن‌ها را ملاحظه کرده‌اند و این موارد در قالب لایحه‌ای به مجلس رفته است تا توسط نمایندگان ملت مورد بررسی قرار گرفته و پس از گذر از این مرحله، کار شکل قانونی می‌گیرد و به این ترتیب روند عضویت ایران رسما آغاز می‌شود و کشورمان می‌تواند در رای‌گیری‌های این اجلاس شرکت کند.

علی ایحال تهران با تکیه بر سازوکار دیپلماسی چندجانبه در قالب سازمان همکاری‌های شانگهای، ضمن توسعه روابط منطقه‌ای خود می‌تواند فشار‌های گسترده سیاسی را که از طرف دولت‌های غربی به کشورمان تحمیل شده و درصدد انزوای جمهوری اسلامی ایران است، خنثی و بی‌نتیجه کند.